Málik Ǵabdýllın "Batyr Baýyrjan"
Ana tili 3 - synyp
Sabaqtyń taqyryby: M. Ǵabdýllın «Batyr Baýyrjan»
Sabaqtyń maqsaty: Balalardy «Batyr Baýyrjan «mátinimen tanystyra otyryp jerles batyr atamyz Baýyrjan Momyshuly týraly estelikterimen, erlik isterimen tanystyrý.
Balanyń dúnıetanymymen oılaý qabiletin, shyǵarmashylyq qabiletimen sózdik qoryn jáne este saqtaý daǵdylaryn qalyptastyrý. Balany erlikke, batyrlyqqa, ultjandylyqqa, óz Otanyn súıýge, adaldyq pen adamgershilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqtyń tıpi:
Sabaqta qoldanylǵan ádis – tásilder: Túsindirý, suraq – jaýap, taldaý – jınaqtaý, fonologıalyq taldaý, shyǵarmashylyq, toptaý, ESSE jazý, ıntervú, oı qozǵaý.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Bilimge árkez talpynǵan, ustazym meniń armysyń.
Birge oqyp bir júrgen, synyptastar armysyń.
Shattyq sheńber quraıyq shattanyp kep turaıyq.
Sabaqtyń epıgrafy: Men, óz halqymdy súıemin, onyń meni bala kezimnen sabyr men parasatqa baýlyǵanyn maqtan tutamyn. (N.Á.Nazarbaev)
2. Úı tapsyrmasyn suraý.
Synyptaǵy oqýshylardy 4 ortalyqqa bólemiz.
1 - top Oqý ortalyǵy
a) Balalardan «Núrken» óleńin jatqa suraý.
2 - top Zertteý ortalyǵy.
á) İzdenis jumystaryn tekserý. Taqyryby: «Qazirgi kezdegi jańa tıptegi jańa ushaqtar».
3 - top Jazý ortalyǵy.
b) Shyǵarmashylyq jumystaryn tekserý. Taqyryby: «Jergilikti jerdiń batyrlary málimet»
4 - top Óner ortalyǵy.
Núrken Ábdirovtiń eskertkishi neden jasalǵan. Qaı qalada ornalasqan.
Úı tapsyrmasyn qorytý.
1. Núrken kim bolǵan?
2. Ol týraly qandaı qosymsha málimettermen tanys boldyń?
3. Ol qandaı erlik jasady?
4. Ony eli qalaı baǵalady?
5. Núrken sıaqty adamdardy kim deımiz?
Sergitý sáti.
3. Jańa sabaqty taldaý.
Kirispe: Mektep murajaıyna saıahat.- Sálemetsińder me jas dostar?
- Búgin men senderdi mektep murajaıymen tanystyrǵaly otyrmyn.(Mektep murajaıyndaǵy áńgime.)
Baýyrjan Momyshulynyń murajaıyna saıahat.
Maǵynany taný.
Murajaı sózine túsinik berý.
Murajaı
1. Bul ne?
2. Murajaı degenimiz ne?
3. Murajaıdyń qandaı túrleri bar?
4. Kimniń murajaıy?
5. Qaı jyly ashylǵan?
6. Ol týraly ne bilesiń?
- Olaı bolsa osy murajaı týraly Ermekgúl apalaryń ne deıdi tyńdap kórelik.
Ermekkúl apaı: - Sálemetsińder me balalar. Baýyrjan atalaryńnyń mýzeıine qosh keldińder.
Ermekkúl apaıdyń Baýyrjan týraly áńgimesin tyńdaý.
Sabaqtyń taqyryby men maqsatyn habarlaý.
- Búgin biz M. Ǵabdýllınniń «Batyr Baýyrjan» mátinimen tanys bolamyz.
- El basyna kún týǵanda halyqtyń ar - namysyn qorǵaı bilgen, árbir qazaq jaýyngerine aǵasyndaı aqyl aıtyp kósem bola bilgen, Baýyrjan atalaryń týraly derekti áńgimemen tanysamyz.
- Osy mátindi oqý barysynda Otanǵa degen súıispenshilik, týǵan jerdi eldi súıýdi, ulttyq ar - namysty qorǵaı bilýdi úırenemiz.
Oqýlyqpen jumys.
Avtor týraly maǵlumat berý
M. Ǵabdýllın soǵys bastalǵanda ınstıtýtta oqyp júrgen edi.
1941jyly 11 shildede soǵysqa attandy. Maıdanda general – maıor I. V. Panfılovtyń dıvızıasynda soǵysty. Ol óz bólimshesindegi tárbıe jumystaryna jaýap berdi. Ol K. Markstyń «Tárbıeshiniń ózi tárbıeli bolý kerek», degen qaǵıdasyn ustandy. Ol ár kez jaýyngerlerge aqylshy janashyr bola bildi.
Bólimderdi oqyp berý.
Tizbektep oqýshylarǵa oqytý.
Túrtip alý ádisimen tanys emes sózdermen sózdik jumysyn jasaý.
Derekti áńgime – naqty bolǵan oqıǵa týraly áńgime.
Polk - áskerı bólimshe
Bekinis – jaýdan qorǵanatyn oryn.
Bólimderge bólý jáne at qoıý.
1 - Bólim 1941j Volokolamsk stansasynda.
2 - Bólim Qazaq komandırleriniń jıyny.
3 - Bólim Qazaq balasy – ar men namys ıesi.
Bólimder boıynsha bilimdi tıanaqtaý jumystary.
1 - Bólim:- Oqıǵa qaı kezde bolǵan?
- Volokolamsk qaı jerde ornalasqan?
- 1941j onda qandaı oqıǵa boldy?
2 – bólim: - Baýyrjan jigitterge ne aıtty?
- Baýyrjannyń aqyl aıtý sebebi nede?
- Namys degenimiz ne?
- Osy sózge fonologıalyq taldaý jasańdar.
Namys
1. Jýan býyndy sóz. Sebebi sózdiń quramyndaǵy daýysty dybystar jýan.
2. Bul sóz na – mys bolyp 2 býynǵa bólinedi. Sebebi bul sózde 2 daýysty dybys bar.
3. Bul sóz bir jaǵdaıda ǵana tasymaldanady. Sebebi bul sózde eki býyn bar.
4. Bul sózde ekpin ekinshi býyndaǵy «y» dybysyna túsip tur.
5. Bul sózde býyn úndestigi joq. Sebebi bul túbir sóz.
6. Bul sózde dybys úndestigi joq. Sebebi bul sóz túbir sóz.
3 – bólim:- Bólimdegi maqal mátelderdi taýyp oqy.
- Olardyń maǵynasyn túsindir.
«El namysy – er namysy» maqalyna fonologıalyq taldaý jasaý.
El namysy – er namysy
1. Bul ne?
2. Maqaldyń anyqtamasy?
4. Taqyryby?
3. Bul qaı túrine jatady.
4. Maqaldaǵy negizgi oı ne?
5. Osy maqaldyń tárbıelik máni nede?
Shyǵarmashylyq jumys.
- Batyrlyq pen erlikti ár kezeńge iriktep jaz.
1 - kezeń: Jońǵar
2 - kezeń: Uly Otan
3 - kezeń: Jeltoqsan
Shapqynshylyǵy. soǵysyndaǵy. oqıǵasyndaǵy.
4 - kezeń Qazirgi qarapaıym adamdardyń erligi.
«Batyrlarǵa máńgilik eskertkish» ESSE jazý.
Qorytý.
- Qazirgi kezde halqymyzdyń jaǵdaıy qandaı?
- Halqymyz qandaı ómir keshýde?
- Ol neniń jáne kimniń arqasy?
- Durys aıtasyńdar qazir biz egemendi erkin elde beıbit ómir keshýdemiz.
- Ol birlik pen tatýlyqtyń arqasynda jáne Elbasymyzdyń sara saıasatynyń arqasynda jaqsy ómir súrýdemiz.
Táýelsizdik pen jasampazdyqtyń 20jyl.
Sýret boıynsha «Batyr Baýyrjan» degen áńgime qurap jazyp kel. Mátindi mánerlep oqyp, mazmunyn bilý.
BİLİMDERİN BAǴALAÝ.
Sabaqtyń taqyryby: M. Ǵabdýllın «Batyr Baýyrjan»
Sabaqtyń maqsaty: Balalardy «Batyr Baýyrjan «mátinimen tanystyra otyryp jerles batyr atamyz Baýyrjan Momyshuly týraly estelikterimen, erlik isterimen tanystyrý.
Balanyń dúnıetanymymen oılaý qabiletin, shyǵarmashylyq qabiletimen sózdik qoryn jáne este saqtaý daǵdylaryn qalyptastyrý. Balany erlikke, batyrlyqqa, ultjandylyqqa, óz Otanyn súıýge, adaldyq pen adamgershilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqtyń tıpi:
Sabaqta qoldanylǵan ádis – tásilder: Túsindirý, suraq – jaýap, taldaý – jınaqtaý, fonologıalyq taldaý, shyǵarmashylyq, toptaý, ESSE jazý, ıntervú, oı qozǵaý.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Bilimge árkez talpynǵan, ustazym meniń armysyń.
Birge oqyp bir júrgen, synyptastar armysyń.
Shattyq sheńber quraıyq shattanyp kep turaıyq.
Sabaqtyń epıgrafy: Men, óz halqymdy súıemin, onyń meni bala kezimnen sabyr men parasatqa baýlyǵanyn maqtan tutamyn. (N.Á.Nazarbaev)
2. Úı tapsyrmasyn suraý.
Synyptaǵy oqýshylardy 4 ortalyqqa bólemiz.
1 - top Oqý ortalyǵy
a) Balalardan «Núrken» óleńin jatqa suraý.
2 - top Zertteý ortalyǵy.
á) İzdenis jumystaryn tekserý. Taqyryby: «Qazirgi kezdegi jańa tıptegi jańa ushaqtar».
3 - top Jazý ortalyǵy.
b) Shyǵarmashylyq jumystaryn tekserý. Taqyryby: «Jergilikti jerdiń batyrlary málimet»
4 - top Óner ortalyǵy.
Núrken Ábdirovtiń eskertkishi neden jasalǵan. Qaı qalada ornalasqan.
Úı tapsyrmasyn qorytý.
1. Núrken kim bolǵan?
2. Ol týraly qandaı qosymsha málimettermen tanys boldyń?
3. Ol qandaı erlik jasady?
4. Ony eli qalaı baǵalady?
5. Núrken sıaqty adamdardy kim deımiz?
Sergitý sáti.
3. Jańa sabaqty taldaý.
Kirispe: Mektep murajaıyna saıahat.- Sálemetsińder me jas dostar?
- Búgin men senderdi mektep murajaıymen tanystyrǵaly otyrmyn.(Mektep murajaıyndaǵy áńgime.)
Baýyrjan Momyshulynyń murajaıyna saıahat.
Maǵynany taný.
Murajaı sózine túsinik berý.
Murajaı
1. Bul ne?
2. Murajaı degenimiz ne?
3. Murajaıdyń qandaı túrleri bar?
4. Kimniń murajaıy?
5. Qaı jyly ashylǵan?
6. Ol týraly ne bilesiń?
- Olaı bolsa osy murajaı týraly Ermekgúl apalaryń ne deıdi tyńdap kórelik.
Ermekkúl apaı: - Sálemetsińder me balalar. Baýyrjan atalaryńnyń mýzeıine qosh keldińder.
Ermekkúl apaıdyń Baýyrjan týraly áńgimesin tyńdaý.
Sabaqtyń taqyryby men maqsatyn habarlaý.
- Búgin biz M. Ǵabdýllınniń «Batyr Baýyrjan» mátinimen tanys bolamyz.
- El basyna kún týǵanda halyqtyń ar - namysyn qorǵaı bilgen, árbir qazaq jaýyngerine aǵasyndaı aqyl aıtyp kósem bola bilgen, Baýyrjan atalaryń týraly derekti áńgimemen tanysamyz.
- Osy mátindi oqý barysynda Otanǵa degen súıispenshilik, týǵan jerdi eldi súıýdi, ulttyq ar - namysty qorǵaı bilýdi úırenemiz.
Oqýlyqpen jumys.
Avtor týraly maǵlumat berý
M. Ǵabdýllın soǵys bastalǵanda ınstıtýtta oqyp júrgen edi.
1941jyly 11 shildede soǵysqa attandy. Maıdanda general – maıor I. V. Panfılovtyń dıvızıasynda soǵysty. Ol óz bólimshesindegi tárbıe jumystaryna jaýap berdi. Ol K. Markstyń «Tárbıeshiniń ózi tárbıeli bolý kerek», degen qaǵıdasyn ustandy. Ol ár kez jaýyngerlerge aqylshy janashyr bola bildi.
Bólimderdi oqyp berý.
Tizbektep oqýshylarǵa oqytý.
Túrtip alý ádisimen tanys emes sózdermen sózdik jumysyn jasaý.
Derekti áńgime – naqty bolǵan oqıǵa týraly áńgime.
Polk - áskerı bólimshe
Bekinis – jaýdan qorǵanatyn oryn.
Bólimderge bólý jáne at qoıý.
1 - Bólim 1941j Volokolamsk stansasynda.
2 - Bólim Qazaq komandırleriniń jıyny.
3 - Bólim Qazaq balasy – ar men namys ıesi.
Bólimder boıynsha bilimdi tıanaqtaý jumystary.
1 - Bólim:- Oqıǵa qaı kezde bolǵan?
- Volokolamsk qaı jerde ornalasqan?
- 1941j onda qandaı oqıǵa boldy?
2 – bólim: - Baýyrjan jigitterge ne aıtty?
- Baýyrjannyń aqyl aıtý sebebi nede?
- Namys degenimiz ne?
- Osy sózge fonologıalyq taldaý jasańdar.
Namys
1. Jýan býyndy sóz. Sebebi sózdiń quramyndaǵy daýysty dybystar jýan.
2. Bul sóz na – mys bolyp 2 býynǵa bólinedi. Sebebi bul sózde 2 daýysty dybys bar.
3. Bul sóz bir jaǵdaıda ǵana tasymaldanady. Sebebi bul sózde eki býyn bar.
4. Bul sózde ekpin ekinshi býyndaǵy «y» dybysyna túsip tur.
5. Bul sózde býyn úndestigi joq. Sebebi bul túbir sóz.
6. Bul sózde dybys úndestigi joq. Sebebi bul sóz túbir sóz.
3 – bólim:- Bólimdegi maqal mátelderdi taýyp oqy.
- Olardyń maǵynasyn túsindir.
«El namysy – er namysy» maqalyna fonologıalyq taldaý jasaý.
El namysy – er namysy
1. Bul ne?
2. Maqaldyń anyqtamasy?
4. Taqyryby?
3. Bul qaı túrine jatady.
4. Maqaldaǵy negizgi oı ne?
5. Osy maqaldyń tárbıelik máni nede?
Shyǵarmashylyq jumys.
- Batyrlyq pen erlikti ár kezeńge iriktep jaz.
1 - kezeń: Jońǵar
2 - kezeń: Uly Otan
3 - kezeń: Jeltoqsan
Shapqynshylyǵy. soǵysyndaǵy. oqıǵasyndaǵy.
4 - kezeń Qazirgi qarapaıym adamdardyń erligi.
«Batyrlarǵa máńgilik eskertkish» ESSE jazý.
Qorytý.
- Qazirgi kezde halqymyzdyń jaǵdaıy qandaı?
- Halqymyz qandaı ómir keshýde?
- Ol neniń jáne kimniń arqasy?
- Durys aıtasyńdar qazir biz egemendi erkin elde beıbit ómir keshýdemiz.
- Ol birlik pen tatýlyqtyń arqasynda jáne Elbasymyzdyń sara saıasatynyń arqasynda jaqsy ómir súrýdemiz.
Táýelsizdik pen jasampazdyqtyń 20jyl.
Sýret boıynsha «Batyr Baýyrjan» degen áńgime qurap jazyp kel. Mátindi mánerlep oqyp, mazmunyn bilý.
BİLİMDERİN BAǴALAÝ.