InfoHub Logo

Ótken aptada qazaqstandyq densaýlyq saqtaý salasynda kútpegen jańalyq boldy. Áleýmettik medısınalyq saqtandyrý qorynyń (MÁMS) tóraǵasy Aıdyn Qulseıitov qyzmetinen ketti. Ol bul orynda nebári 8 aı ǵana otyrdy. Bul sońǵy 5 jyldaǵy besinshi basshynyń aýysýy. Mundaı turaqsyzdyq halyqtyń densaýlyǵy men aýrýhanalardyń jumysyna qalaı áser etedi?

Bul suraqqa burynǵy Densaýlyq saqtaý mınıstri Eljan Birtanov jaýap berdi. Onyń aıtýynsha, basshylyqtyń jıi aýysýy júıeniń turaqtylyǵyna nuqsan keltirip, onsyz da synı pikir kóp aıtylatyn qordyń bedelin túsiredi.

Jaǵdaıdy ýshyqtyryp turǵan taǵy bir másele – qarjylyq tapshylyq. Qyrkúıek aıyndaǵy derek boıynsha, memleket jeńildigi bar azamattar úshin qorǵa jarna aýdarý jaǵynan qomaqty qaryz jınap alǵan. Qaryz somasy ártúrli baǵalanýda: qor 151 mıllıard teńgeni moıyndasa, keı derekterde bul soma 800 mıllıardqa jýyqtaıtyny aıtylady.

Qarjylyq "tesik" jáne jyl sońyndaǵy qaýip

Jyl sońy – kez kelgen qarjylyq uıym úshin eń jaýapty kezeń. Dál osy ýaqytta aýrýhanalar men emhanalar qyzmetkerlerine jalaqy, syıaqy tólep, dári-dármek pen azyq-túlik jetkizýshilerimen eseptesýi tıis.

«Basshynyń dál osy ýaqytta ketýi tańqalarlyq. Degenmen, bul qordyń jumysyn toqtatpaıdy. Qazirgi ýaqytta Qarjy mınıstrligi qajetti transhtardy aýdaryp jatyr, qaryzdar birtindep jabylýda», – deıdi Eljan Birtanov.

Alaıda, másele tek aqshada emes. Sarapshynyń pikirinshe, qor men Densaýlyq saqtaý mınıstrligi arasynda túsinispeýshilik bar.

Qarjygerler men dárigerler teketiresi

Sońǵy jyldary qordy basqarýǵa negizinen qarjy-ekonomıkalyq bloktyń ókilderi taǵaıyndaldy. Úkimettiń oıynsha, qor – bul úlken qarjylyq ınstıtýt, sondyqtan ony myqty qarjyger basqarýy kerek. Olardyń basty maqsaty – jarna jınaýdy retteý, shyǵyndardy azaıtý jáne "artyq tólemdermen" kúresý boldy.

Biraq Birtanovtyń paıymdaýynsha, dál osy jerde qatelik bar.

• Qarjygerdiń kózqarasy: Aýrýhanalardy tekserý, aıyppul salý, shyǵyndy únemdeý.

• Densaýlyq saqtaý júıesiniń maqsaty: Halyqty emdeý, aýrýdyń aldyn alý jáne sapaly qyzmet kórsetý.

Qor ózin medısınalyq uıymdarǵa qarsy qoıyp, olardy "jemqor", "menedjmenti nashar" dep aıyptaı bastaǵan. Al shyn máninde, "prıpıskalar" (jalǵan jazbalar) jalpy búdjettiń 1 paıyzyna da jetpeıdi.

Júıeni kim basqarýy kerek?

Qor basshysy mindetti túrde dáriger bolýy shart emes. Eń bastysy – ol MÁMS júıesiniń áleýmettik mısıasyn túsinýi qajet.

Qor – jazalaýshy organ emes, emhanalarǵa pasıentterdi emdeýge kómektesetin seriktes bolýy tıis. Tarıfter shyǵyndy jaýyp, tólemder ýaqytyly túskende ǵana dárigerler alańsyz jumys isteı alady.

Eljan Birtanov kadrlyq sheshimderdi Úkimet emes, tikeleı Densaýlyq saqtaý mınıstri qabyldaýy kerek dep esepteıdi. Sebebi salaǵa jaýap beretin – mınıstr.