Masshtab jáne onyń túrleri
Sabaqtyń taqyryby: Masshtab jáne onyń túrleri
Maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa masshtab, onyń túrleri, qashyqtyqty ólsheý, ony qaǵaz betine túsirý ádisteri týraly bilim berý. Kartadaǵy kez - kelgen geografıalyq obektiniń masshtabyna qarap qashyqtyǵyn anyqtaýǵa jáne ony dálme - dál qaǵazǵa túsirýdi úıretý.
Damytýshylyq: Azımýt týraly bilimdi odan ári tereńdetý, oqýshylardy baǵdarlaýǵa, olardyń oılaý qabiletterin damytý.
Tárbıelik: Jergilikti jerdi baǵdarlaý kezinde oqýshylardyń geografıa pánine degen qyzyǵýshylyqtaryn týdyrý.
Tıpi: aralas sabaq.
Túri: bilimdi jınaqtaý, bekitý sabaǵy.
Oqytý ádisi: oqytýdyń úshólshemdi júıesi, Blým taksonomıasy.
Ádisi: suraq - jaýap, túsindirý, taldaý, baıandaý.
Kórnekiligi: ınterbelsendi taqta, slaıd, poster, stıker, kartalar.
Kútiletin nátıje: taqyrypty meńgerip, óz oılaryn erkin jetkizedi. Sózdik qorlary molaıady.
Sabaqtyń barysy:
İ kezeń. Uıymdastyrý.
Topqa bólý: Oqýshylar qoldaryndaǵy qaǵaz qıyndylaryn biriktirý arqyly, sýretti jınastyryp topqa bólinedi.
Tórtburysh, úshburysh pishinderi shyǵýy kerek.
İİ kezeń 1 - qadam (jalpy suraqtar, jeke jumys). «Bilý» taqyryp boıynsha Kim? Ne? Qandaı? Qalaı? Qashan? Ne istedi? Sıaqty suraqtarǵa jaýap beredi) Interbelsendi taqtadan kartany kórsetip tómendegi suraqtardy qoıamyz:
1. Kartadan neni kórip turmyz?
2. Qaǵaz betinde biz búkil Qazaqstan jeriniń aýmaǵyn kórip turmyz.
3. Bul qalaısha?
4. Qandaı dárejede kishireıtilgen?
5. Masshtab degenimiz ne?
6. Jerdegi qashyqtyqty qalaı ólsheıdi?
2 - qadam «Túsiný» (toptyq jumys ) Nege? Nelikten? Sebebi? Ne úshin? Suraqtary oqýshynyń joǵaryda bergen jaýaptaryna olardy tereńdetý úshin qoıylady)
İ topqa. İ top. Masshtab.
Masshtab (nemis sózi «ólsheýish taıaq» degen maǵynany beredi.
(oqýshylar óz betinshe tirek - syzbalar arqyly túsindiredi).
İİ topqa. Masshtabtyń túrleri.
Masshtabtyń túrleri.
↓
Sandyq, ataýlyq, syzyqtyq
(top ózderi posterlerin qorǵaıdy).
3- qadam «Taldaý»
1. Salystyr.
2. Aıyrmashylyǵy nede?
3. Uqsastyǵy nede?
4. Taqyryptyń basty ıdeıasyn jaz nemese Venn dıagramsy arqyly qamtýǵa bolady
Venn dıagramsy arqyly masshtabtyń geografıa pánimen matematıka páninde qoldanýyn salystyrý;
Matematıka Uqsastyǵy Geografıa
4 - qadam «Jınaqtaý» toptyq jumys Qorytyndy shyǵar, anyqtama ber, mazmundy júıele, tirek syzbany nemese sózjumbaqty toltyr.
İ top. Bes joldy óleń jazdyrý masshtab taqyrybyna. (sınkveın)
İİ top. Sózjumbaq «Masshtab».
1. Jol degen maǵynany beretin arap sózi.
2. Jer betiniń shaǵyn bóliginiń jazyqtyqta qaǵaz betine belgili bir masshtabqa kishireıtilip, shartty belgiler men túsirilgen beınesi.
3. 1: 10000 bul qandaı masshtab.
4. «Syzyq» sóziniń nemisshe aýdarmasy.
5. Planda jáne kartada masshtab 1 sm - ge 10m dep sózben kórsetilgen masshtab túri.
6. «Berg» sózi qandaı maǵynany bildiredi?
7. Kókjıek tustaryn, baqylaýshynyń turǵan jerin qozǵalys baǵytyn aıtady.
5 - qadam «Qoldaný» juptyq oqýlyqpen jumys, qarapaıym tapsyrmalarmen bekitý.
İ top.
Oqýlyqtaǵy §15 1 - tapsyrma. Keste toltyrý.
1: 1000, 1: 25000, 1: 500000, 1: 1000000 masshtabtaryn sandyq, ataýlyq jáne syzyqtyq masshtab túrinde kórsetińder.
Sandyq masshtab
Ataýlyq masshtab
Syzyqtyq masshtab
Jeke oqýshylarǵa: oqýlyq 198 - tapsyrma.
Masshtaby 1: 600000 kartada temir joldyń uzyndyǵy 18sm. Poezd temir jolynyń osy bóligin 75km/s orta jyldamdyq pen neshe saǵat júredi?
A. 14, 4s; V. 13, 5s; S. 12, 8s; D. 16s.
İİ top.
Oqýlyqtaǵy 181 - tapsyrma.
Mekteptegi matematıka kabınetiniń 1: 200 masshtaby men órnektelgen planyn syzyńdar.
Jeke oqýshylarǵa tapsyrma.
1: 25. 000 masshtabyn ataýly jáne syzyqtyq masshtabqa aınaldyryńdar?
6 - qadam «Baǵa berý» toppen jumys (Sen qalaı oılaısyń?, Ne ister ediń? degen tapsyrmalar oqýshyǵa joǵaryda alǵan bilimin teorıa boıynsha) jáne biliktiligin (praktıkasy boıynsha) ómirdegi jaǵdaıattardy sheshýge baǵyttalyp qoıylady.
Suraqqa jaýap bere otyryp, túsindir.
1. Jer betindegi qashyqtyqtyń kartaǵa túskende kishireıtilý dárejesi - (masshtab).
2. Bólshek sanmen jazylǵan masshtab -
3. Sózben jazylǵan masshtab -
4. Masshtabtyń mańyzy bar ma?
5. Masshtabtyń qandaı túrleri bar?
Úıge tapsyrma:
§15. 2, 3 - suraqtarǵa aýyzsha jaýap berý, shyǵarmashylyq deńgeıdegi tapsyrmalardy oryndaý.
Tolyq nusqasyn júkteý
Maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa masshtab, onyń túrleri, qashyqtyqty ólsheý, ony qaǵaz betine túsirý ádisteri týraly bilim berý. Kartadaǵy kez - kelgen geografıalyq obektiniń masshtabyna qarap qashyqtyǵyn anyqtaýǵa jáne ony dálme - dál qaǵazǵa túsirýdi úıretý.
Damytýshylyq: Azımýt týraly bilimdi odan ári tereńdetý, oqýshylardy baǵdarlaýǵa, olardyń oılaý qabiletterin damytý.
Tárbıelik: Jergilikti jerdi baǵdarlaý kezinde oqýshylardyń geografıa pánine degen qyzyǵýshylyqtaryn týdyrý.
Tıpi: aralas sabaq.
Túri: bilimdi jınaqtaý, bekitý sabaǵy.
Oqytý ádisi: oqytýdyń úshólshemdi júıesi, Blým taksonomıasy.
Ádisi: suraq - jaýap, túsindirý, taldaý, baıandaý.
Kórnekiligi: ınterbelsendi taqta, slaıd, poster, stıker, kartalar.
Kútiletin nátıje: taqyrypty meńgerip, óz oılaryn erkin jetkizedi. Sózdik qorlary molaıady.
Sabaqtyń barysy:
İ kezeń. Uıymdastyrý.
Topqa bólý: Oqýshylar qoldaryndaǵy qaǵaz qıyndylaryn biriktirý arqyly, sýretti jınastyryp topqa bólinedi.
Tórtburysh, úshburysh pishinderi shyǵýy kerek.
İİ kezeń 1 - qadam (jalpy suraqtar, jeke jumys). «Bilý» taqyryp boıynsha Kim? Ne? Qandaı? Qalaı? Qashan? Ne istedi? Sıaqty suraqtarǵa jaýap beredi) Interbelsendi taqtadan kartany kórsetip tómendegi suraqtardy qoıamyz:
1. Kartadan neni kórip turmyz?
2. Qaǵaz betinde biz búkil Qazaqstan jeriniń aýmaǵyn kórip turmyz.
3. Bul qalaısha?
4. Qandaı dárejede kishireıtilgen?
5. Masshtab degenimiz ne?
6. Jerdegi qashyqtyqty qalaı ólsheıdi?
2 - qadam «Túsiný» (toptyq jumys ) Nege? Nelikten? Sebebi? Ne úshin? Suraqtary oqýshynyń joǵaryda bergen jaýaptaryna olardy tereńdetý úshin qoıylady)
İ topqa. İ top. Masshtab.
Masshtab (nemis sózi «ólsheýish taıaq» degen maǵynany beredi.
(oqýshylar óz betinshe tirek - syzbalar arqyly túsindiredi).
İİ topqa. Masshtabtyń túrleri.
Masshtabtyń túrleri.
↓
Sandyq, ataýlyq, syzyqtyq
(top ózderi posterlerin qorǵaıdy).
3- qadam «Taldaý»
1. Salystyr.
2. Aıyrmashylyǵy nede?
3. Uqsastyǵy nede?
4. Taqyryptyń basty ıdeıasyn jaz nemese Venn dıagramsy arqyly qamtýǵa bolady
Venn dıagramsy arqyly masshtabtyń geografıa pánimen matematıka páninde qoldanýyn salystyrý;
Matematıka Uqsastyǵy Geografıa
4 - qadam «Jınaqtaý» toptyq jumys Qorytyndy shyǵar, anyqtama ber, mazmundy júıele, tirek syzbany nemese sózjumbaqty toltyr.
İ top. Bes joldy óleń jazdyrý masshtab taqyrybyna. (sınkveın)
İİ top. Sózjumbaq «Masshtab».
1. Jol degen maǵynany beretin arap sózi.
2. Jer betiniń shaǵyn bóliginiń jazyqtyqta qaǵaz betine belgili bir masshtabqa kishireıtilip, shartty belgiler men túsirilgen beınesi.
3. 1: 10000 bul qandaı masshtab.
4. «Syzyq» sóziniń nemisshe aýdarmasy.
5. Planda jáne kartada masshtab 1 sm - ge 10m dep sózben kórsetilgen masshtab túri.
6. «Berg» sózi qandaı maǵynany bildiredi?
7. Kókjıek tustaryn, baqylaýshynyń turǵan jerin qozǵalys baǵytyn aıtady.
5 - qadam «Qoldaný» juptyq oqýlyqpen jumys, qarapaıym tapsyrmalarmen bekitý.
İ top.
Oqýlyqtaǵy §15 1 - tapsyrma. Keste toltyrý.
1: 1000, 1: 25000, 1: 500000, 1: 1000000 masshtabtaryn sandyq, ataýlyq jáne syzyqtyq masshtab túrinde kórsetińder.
Sandyq masshtab
Ataýlyq masshtab
Syzyqtyq masshtab
Jeke oqýshylarǵa: oqýlyq 198 - tapsyrma.
Masshtaby 1: 600000 kartada temir joldyń uzyndyǵy 18sm. Poezd temir jolynyń osy bóligin 75km/s orta jyldamdyq pen neshe saǵat júredi?
A. 14, 4s; V. 13, 5s; S. 12, 8s; D. 16s.
İİ top.
Oqýlyqtaǵy 181 - tapsyrma.
Mekteptegi matematıka kabınetiniń 1: 200 masshtaby men órnektelgen planyn syzyńdar.
Jeke oqýshylarǵa tapsyrma.
1: 25. 000 masshtabyn ataýly jáne syzyqtyq masshtabqa aınaldyryńdar?
6 - qadam «Baǵa berý» toppen jumys (Sen qalaı oılaısyń?, Ne ister ediń? degen tapsyrmalar oqýshyǵa joǵaryda alǵan bilimin teorıa boıynsha) jáne biliktiligin (praktıkasy boıynsha) ómirdegi jaǵdaıattardy sheshýge baǵyttalyp qoıylady.
Suraqqa jaýap bere otyryp, túsindir.
1. Jer betindegi qashyqtyqtyń kartaǵa túskende kishireıtilý dárejesi - (masshtab).
2. Bólshek sanmen jazylǵan masshtab -
3. Sózben jazylǵan masshtab -
4. Masshtabtyń mańyzy bar ma?
5. Masshtabtyń qandaı túrleri bar?
Úıge tapsyrma:
§15. 2, 3 - suraqtarǵa aýyzsha jaýap berý, shyǵarmashylyq deńgeıdegi tapsyrmalardy oryndaý.
Tolyq nusqasyn júkteý