InfoHub Logo

Qyzylorda qalasy, I. Ábdikárimov atyndaǵy
Qyzylorda agrarlyq tehnıkalyq kolejiniń
matematıka pániniń oqytýshysy
Asqarova Maıra Káribekqyzy

Saıystyń taqyryby: «Matematıkalyq marafon»
Saıystyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń matematıkaǵa qyzyǵýshylyǵyn, yntasyn, zeıinin arttyrý, alǵan bilimderin tereńdetý.
Damytýshylyq: Oı - órisin keńeıtý, logıkalyq oılaý qabiletin damytý.
Tárbıelik: Oqýshylardy joldastyqqa, alǵyrlyqqa, belsendilikke jáne jeke tulǵa etip qalyptastyrý.
Barysy:
1. Saıysqa qatysýshylardy tanystyrý.
2. Saıystyń bólimderimen tanystyrý.
3. Saıystyń ýaqytyly bastalýyn qadaǵalaý

1 - júrgizýshi: Armysyńdar, aǵaıyn,
Aǵaıyn tilin tabaıyn
Barmysyńdar baýyrlar
Ókpe joq, bizde baýyr bar

2 - júrgizýshi: Esenbisiz ustazdar,
Sharshamaıtyn qys - jazda
İzetke ıe iniler,
İniler eti tiriler

1 - júrgizýshi: Keshke kelgen saılanyp,
Otyram dep jaılanyp
Kórermender aman ba?
Otyrǵan anaý oılanyp
Ekeýi birigip: Bárińizge bir sálem.
Sizderdi ádilqazy múshelerimen tanystyryp óteıik:
1. ________
2. _________
2 - júrgizýshi: Qurmetti ustazdar, qonaqtar jáne oqýshylar, sizderdi «Matematıkalyq marafon» atty saıysymyzdy tamashalaýǵa shaqyramyz.
1 - júrgizýshi: _______ búgingi saıysymyz nege marafon dep atalady?

2 - júrgizýshi: Óıtkeni, marafonǵa qatysýshy árbir adam, birneshe saıyskerlermen jarysa otyryp, márege eń birinshi bolyp jetýdi kózdeıdi. Búgingi bizdiń saıysymyzǵa qatysýshylar da «men jeńimpaz bolamyn» degen maqsatpen matematıkalyq marafonymyzǵa qatysýǵa yntasyn bildirdi. Olaı bolsa, naǵyz bilimdi jas márege jetedi dep oılaımyn!
1 - júrgizýshi: Demek, biz búgin matematıkanyń jumbaqty da tartymdy álemimen tanysady ekenbiz ǵoı?
2 - júrgizýshi: Ia, biz bul álemniń qanshalyqty qyzyqty, ári san túrli ekendigine kóz jetkizemiz.
1 - júrgizýshi: Al endi, búgingi saıysymyzdyń ótilý barysymen tanystyraıyq. Saıys 6 kezeńnen turady. Tanystyrý, báıge, jeti jumbaq, til - óner, kókpar, jorǵa jáne jekpe - jek. «Báıge» kezeńinen keıin eń az upaı jınaǵan 2 oqýshy, «Jeti jumbaq» kezeńinen keıin de eń az upaı jınaǵan 2 oqýshy, «Til – óner» kezeńinen keıin de 2 oqýshy, «Kókpar» kezeńinen keıin de, «Jorǵa» kezeńinen keıin de 2 oqýshy oıynnan shyǵyp otyrady. Sonda «Jekpe - jek» kezeńine 2 oqýshy qalady.
2 - júrgizýshi: Olaı bolsa, aldymenen búgingi saıysymyzǵa qatysatyn oqýshylardy ortaǵa shaqyraıyq

Tanystyrý
1 - júrgizýshi: Oqýshylardy tanystyryp ótedi
2 - júrgizýshi: Qarap turmaı báıgege erińiz
Shákirtterge ádil sheshim berińiz
Júzden júırik myńnan tulpar shyǵarar
Báıge, báıge, báıgeni bir kórińiz, - deı otyryp, oıynymyzdyń «Báıge» dep atalatyn 1 - bólimin bastaımyz. Ár jaýapqa 10 upaıdan beriledi.

BÁIGE
1 - júrgizýshi: 1 - suraq: Geometrıa sózi grek tilinen aýdarǵanda qandaı uǵymdy bildiredi?(jer ólsheý)
2 - júrgizýshi: 2 - suraq: Algebra sózi qandaı sózden shyqqan?(«Ál - jebr»degen arab sózinen shyqqan)
1 - júrgizýshi: 3 - suraq: Matematık, dáriger, aqyn mýzykant, ekinshi Arıstotel atanǵan shyǵystyń ǵulamasy kim? (Ál - Farabı)
2 - júrgizýshi: 4 - suraq: Paralelepıpedtiń neshe qyry, neshe jaǵy bar? (12 qyry, 6 jaǵy bar)
1 - júrgizýshi: 5 - suraq: P - diń máni neshege teń?(3, 14 - ke teń)
2 - júrgizýshi: 6 - suraq: «Mıllıon» degen sózdi qazaq arasyna jetkizgen aǵartýshy? (Y. Altynsarın)
1 - júrgizýshi: 7 - suraq: Pıfagor teoremasyn aıtyńyz? (Tik buryshty úshburyshtyń gıpotenýzasynyń kvadraty onyń katetteriniń kvadrattarynyń qosyndysyna teń)
2 - júrgizýshi: 8 - suraq: Planımetrıa neni zertteıdi? (jazyqtyqta geometrıalyq fıgýralardyń qasıetterin zerteıdi)
1 - júrgizýshi: 9 - suraq: Dáleldeýdi qajet etetin matematıkalyq sóılem? (Teorema)
2 - júrgizýshi: 10 - suraq: Qaısysy artyq sin 30˚alde sin 60˚ (sin 60˚)
1 - júrgizýshi: 11 - suraq: 35 neshege teń? (243)
2 - júrgizýshi: 12 - suraq: 3, 5 taıaqtyń neshe ushy bar? (8)
1 - júrgizýshi: 13 - suraq: π sany rasıonal, álde ırasıonal san? (ırasıonal)
2 - júrgizýshi: 14 - suraq: 50 - di 0, 5 - ke bólińder (100)
1 - júrgizýshi: 15 - suraq: 25 neshege teń? (32)
2 - júrgizýshi: 16 - suraq: ý=h3 fýnksıasynyń grafıgi qalaı atalady? (gıperbola)
1 - júrgizýshi: 17 - suraq: ý=h2 fýnksıasynyń grafıgi qalaı atalady? (parabola)
2 - júrgizýshi: 18 - suraq: │h│=4 teńdeýiniń túbirleri? (- 4, 4)
1 - júrgizýshi: 19 - suraq: Bir jazyqtyqta jatatyn jáne qıylyspaıtyn túzýler? (paralel túzýler)
2 - júrgizýshi: 20 - suraq: sin2α+cos2α - neshege teń? (1 - ge teń)

1 - júrgizýshi: Saıysymyzdyń sharty boıynsha upaılary az 2 oqýshy oıynnan shyǵady. Sizderge rahmet!
Jeti jumbaq
2 - júrgizýshi: Shyǵys elderinde 7 sanyn ásirese qurmettegen, jer dúnıeni 7 men belgilengen.
1 - júrgizýshi: Vavılondyqtardyń senýi boıynsha jer astyndaǵy jumaqqa jetý úshin negizgi jeti qaqpadan ótý kerek.
2 - júrgizýshi: Aı týyp jeti kúnnen keıin jartylaı tolyp, odan keıingi jeti kúnnen keıin jarty bolyp, al kelesi 7 kúnnen keıin aspanda tek qana juldyzdar qalady. Sodan 4 aptadan, ár apta 7 kúnnen «aı» degen uǵym paıda boldy.
1 - júrgizýshi: «Bul jerge kelmeıdi eshkim ermek úshin,
Esep - qısap, san sıfr termek úshin,
Kórsetip esepteýdiń jolyn qalaı,
Keldim olardy aıtyp bermek úshin» - dep oıynymyzdyń «Jeti jumbaq» dep atalatyn bólimin bastaımyz.
2 - júrgizýshi:
1 - jumbaq: Birdeı sandy birneshe ret
Kóbeıtýden turady
Eger ony yqshamdasań
Qandaı ataý bolady? (Dáreje)
1 - júrgizýshi:
2 - jumbaq: Nárselerdi sanaǵanda
Kerek ol bizge aýadaı
Aıtyńdarshy bul qandaı san
Jan - jaǵyńa qaramaı. (natýral san)
2 - júrgizýshi:
3 - jumbaq: Alpys tórt bólmede
Otyz eki turǵyn bar
Aq, qara qyp bólgende
Birin - biri qýǵandar
Hany úshin de jany úshin de
Bermeıdi olar namysyn. (shahmat)
1 - júrgizýshi:
4 - jumbaq: Kúshine sengen bir myqty
Jyǵyp saldy segizdi. (sheksizdik)
2 - júrgizýshi:
5 - jumbaq: Egiz týǵan qos júırik,
Jarysa shaýyp terleıdi
Birin - biri kórmeıdi
Damylsyz qansha shapsa da,
Bir márege kelmeıdi. (paralel túzýler)
1 - júrgizýshi:
6 - jumbaq: Aınalǵan sheshý quralyna,
Tóra sany aralasqan quramyna.
«Teńdeýdiń túbirleri nesheý?» - degen
Qandaı san jaýap beredi suraǵyma (Dıskrımınant)