Táýelsizdik tańy - atqan kún
Aqmola oblysy, Qosshy aýyly
Ybyraıqyzy Ryskúl
Patrıottyq tárbıe saǵaty
Maqsaty: Tárbıelenýshilerdiń oıynda eljandylyq sezimin qalyptastyra otyryp, týǵan eli men jerine degen súıispenshiligin tárbıeleý, tilimiz ben tarıhymyzǵa qurmetpen qaraýǵa tárbıeleý;
Kórnekiligi: Jeltoqsan jańǵyryǵy taqyrybynda shyǵarylǵan plakat, naqyl sózder jazylǵan plakat, jeltoqsan oqıǵasynyń qurbandaryna, jeltoqsan oqıǵasyna baılanysty jasalǵan býkletter, magnıtofon;
Barysy:
Ánuranym jan uranym
Aıtar ánim, sóıler sózim.
Týǵan jerim – saǵynarym
Máńgi baqı shyrqalady,
Respýblıkam gımni, - deı otyryp gımndi shyrqaýmen sabaq bastalady. Ortada S. Turysbekovtyń «Kóńil tolqyny» kúıi jaı ǵana oınap turady.
Tárbıeshi:
Erlerdi umytsa da el, sel umytpas,
Erlerdi umytsa da el, jel umytpas,
El úshin janyn qıyp, jaýdy qýǵan
Erlerdi umytsa da el, bel umytpas
El úshin tókken erler qanyn jutyp,
Erlerdi umytsa da el, jer umytpas
Arqanyń seli, jeli, shóli, beli, -
Erlerdi umytpasa el umytpas, - dep Maǵjan Jumabaev aǵamyz aıtqandaı dúnıeni dúr silkindirip, qazaq eliniń bostandyq týyn kótergen erlerimiz máńgi este qalary sózsiz.
Búgingi «Qazaqstan elim meniń», degen rýbrıkamen ótiletin «Táýelsizdik tańy - atqan kún!» atty tárbıe saǵatymyzdy ashyq dep jarıalaımyz.
Kórinis: «Kóńil tolqyny» kúıi jaı ǵana oryndalyp, ortada Ana otyrady. Sahna syrtynan Qaırattyń rýhy:
Alıjan Elbeń, elbeń júgirgen
Ebelek otqa semirgen
Arǵymaq mingen jaratyp
Aqsaýyt kıgen temirden
Alataýdaı babalar
Arýaǵyńmen jebeı kór! – degen Qaırattyń daýysy estildi.
Ana: Oıpyrmaı, bıikten qulaǵan taý sýyndaı býyrqanǵan tasqyndy bul ún kimdiki ózi? Jas tulpar tuıaǵynyń dúbiri estilgendeı me ózinen?
Oqystan shyqqan aıqaı – shýdy, sol shýǵa búıiri qyzǵan dara bozdyń shabysyndaı myna úndi qaıdan estigen edim? Oıpyrmaı, ıa, ıa, sol daýys qoı mynaý, Qaırattyń daýysy ǵoı, tanydym. Toqyraýdyń toǵysharlary tobyqtan qaǵyp qulatqan Qaıratymyzdyń úni ǵoı bul. Ia, ıa, dál sol!
Qalaı bolyp edi ózi?!
Asylbek kúıi (Detstvo) oınap turady. (Ana ortadan aqyryndap ketedi)
Tárbıeshi: Ia, ol kún táýelsizdiktiń týyn eń alǵash kótergen áıgili 86-nyń 16 jeltoqsany edi. Tańerteńgi saǵat 10 - da bar - joǵy 18 mınýtta 26 jyl Qazaqstandy úzdiksiz basqaryp kelgen Dinmuhamed Ahmetuly Qonaev ornynan túsirilip, ornyna Genadıı Vasılevıch Kolbın eshkimniń pikirinsiz taǵaıyndalǵan edi ǵoı.
Arman:
«Nashaqor» dep «ultshyl» dep,
Qazaqqa kúıe jaqqan kún.
Bazary ketip bir kúnde,
Qaıǵyǵa halyq batqan kún.
Zarına:
Temir qursaý bizderdi búrgeni shyn
Muń shaǵady qapasta kimge qusyń
Dınara: Aq-qarańdy tekserer túrme degen
Konslager boldy ǵoı bizder úshin
Abdýrahman: Dúr silkindi qaıdan da qońyr aımaq,
Baǵy jana ma qala ma sory qaınap
Eskendir: Uran jazyp qyp-qyzyl tý kótergen
Bizde shyqtyq alańǵa «Elim-aı – lap»
Arýjan: Bas kóterip shyqty jastar alańǵa
Táýelsizdik ornasyn dep dalamda
Qaırat, Lázzat, Erbolmenen Sábıra
Arqashanda batyrsyńdar sanamda
Ortaǵa Sábıra, Lázzat, Qaırat, Erboldyń sýretterin ustaǵan tórt oqýshy shyǵady.
Alıjan: Qaırat
Qaırat degen atym bar,
Qazaq degen zatym bar
«Erkek toqty qurbandyq»
Atam deseń atyńdar!
Qaraqat: Lázzatqa arnaý
Elińniń sen namysy úshin
Qurban ettiń janyńdy
Mazaq etip qorlaı almas
Eshkim seniń aryńdy.
Abdýllah: Táýelsiz el azattyǵyń qutty bolsyn!
Yntymaq pen, birligiń myqty bolsyn.
Órlesin ulylyq pen qazaqtyǵyń,
Basyńnan arylmasyn shýaqty kún.
Kórinis: Alań. Qulpytas jany. M. Shahanov jáne qyz ben jigit, ana, oqýshy.
Jigit: Almatyǵa jolym túsip kele qalsam men mindetti túrde Respýblıka alańyna soǵamyn. Esime marǵaý dúnıeni dúr silkindirgen qasiretti de qasıetti Jeltoqsan oqıǵasy túsedi. Sebebi, alańǵa egemendik úshin qurban bolǵan Qaıratpen birge men de bolǵan edim.
Nargıza: Men de osy alańǵa kelsem, barlyǵy maǵan ne aıtasyń degendeı bolady.
Aqtyq sóziń armandaryń hatta qaldy
Kórip júrmiz qıyp ap saqtaǵandy
Qaırat! Qaırat!
Sen meni estımisiń
Lagerde sen shiritpeı, aqtap aldyń, - degim keledi jáne kelgen saıyn osy sózdi qaıtalaı beremin.
Ortaǵa aqyryndap ana shyǵady. Táýelsizdik monýmentine gúl shoǵyn qoıady. Janynda nemeresi bolady.
Ana: Ia, aınalaıyn balapandarym!
Óser eldiń qaı sátterde birlik bolmaq qalaýy
Laýla, laýla Jeltoqsannyń muzǵa jaqqan alaýy!
Ózderińdeı ar - namysty jas órkeni bar eldiń,
Eshqashanda tıisti emes eńkeıýge jalaýy.
Jeltoqsan qurbandaryn eske alyp 1 mınýttyq únsizdik jarıalanady.
(Zaldan kórinis qoıýshylar shyǵyp ketedi)
1992 jyly 4 –maýsymda Prezıdent «Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Týy, Eltańbasy, Ánurany» týraly Zańǵa qol qoıdy. Al balalar eltańba týraly taqpaqtarymyzdy aıtaıyqshy.
Dıas: Rámizim-eldigimniń belgisi,
Bilý kerek bala daǵy eń kishi.
Madı: Rámizderim-ánuran, tý, eltańba,
Rámizderdi jatqa bilgen jón kisi.
Daýlethan: Qazaqstan Týy
Kók aspandaı kókpeńbek
Qazaqstan jalaýy.
Kók emes ol tekten-tek-
Aqzere: Eldiń ashyq qabyǵy.
Aq nıeti – altyn kún,
Asqaq arman-qyrany.
Jalaýy bul-halqymnyń,
Mártebesi, maqtany.
Aıda: Eltańbasy elimniń
Eltańbasy elimniń
Netken áıbát, ádemi!
Tunyǵyndaı kóńildiń
Nuraı: Ortada-aspan álemi.
Qut, bereke, shańyraq,
Oryn alǵan ol tórden.
Qanatty qos arǵymaq.
Narlen: Eki jaqtan kómkerken.
Táýelsizdik jolynda
Talaı-talaı ter tamǵan...
Bıligim óz qolymda,
Erkindigim-Eltańbam.
Nazerke:Gımn
Gımnim -januranym,
Aıtar ánim-sóıler sózim.
Týǵan jerim-saǵynarym -
Myń qaıtalap aıtam muny.
Aıymjan: Táýelsizdik – bıigi bul sanamnyń,
Táýelsizdik – taza aýasy dalamnyń,
Táýelsizdik – bul armany babamnyń.
Táýelsizdik – baq dáýleti balamnyń!
Ábilmansur: Táýelsizdik – meniń soqqan júregim ǵoı,
Táýelsizdik – ata-baba tilegi ǵoı.
Mýhamedalı: Bar Álemdi ózine tań qaldyrǵan,
Táýelsizdik – elimizdiń tiregi ǵoı!
Rahmanǵalı: Táýelsizdik – shyraıly laǵyl tańsyń,
Júrekterge úmit bop jaǵylǵansyń
Aıaýlysyń bilmegen alaqannan –
Sýyp baryp qaıtadan tabylǵansyń.
«Gýljazıra Qazaqstanym» áni oryndalady (hor)
Qorytyndy:
«Yntymaqty elge yrys enshi». Atalardan qalǵan ańyz da sony meńzeıdi. Sondyqtan bostandyǵymyz baıandy bolý úshin ózimizben mıdaı aralasyp ketken júzdegen ult ókilderimen aramyzǵa syzat túsirmeýimiz kerek. Myńǵa jón aıtyp alqaly topty aýzyna qaratqan qaz daýysty Qazybek bı babamyzdyń sózimen aıtqanda «Biz mal baqqan elmiz, eshkimge soqtyqpaı jaı jatqan elmiz». Bir sózben aıtqanda qalaıtynymyz beıbitshilik, tynyshtyq, bostandyq, elimizdiń bosaǵasyn nyǵaıtý. Táýelsizdik bizdiń aldymyzdaǵy jarqyn bolashaqqa jol ashyp berdi. Biz sol jolmen alǵa basa beremiz.
Bir ata, bir ananyń túlegimiz
Bir bolsyn qaıda júrsek tilegimiz
«Birlik barda tirlik bar» degen babam
Birlik dep birge soqsyn júregimiz! -
deı otyryp, ashyq tárbıe sabaǵymyzdy qorytyndylaımyz!
Jeltoqsan
Jeltoqsannyń jeli, aıazy, yzǵary
Qandy muzda talaı qazaq syzdady.
Ult qamy úshin shyqqan sol kún alańǵa
Azap shekti qaısar qazaq qyzdary.
Talaı qazaq qyzdaryn da tońdyra,
Talaı qazaq gúlderin de soldyra,
El bıleýge alyp keldi Kolbındi
Qazaq uly Qonaevtyń ornyna.
Egemendik – bul elimniń eldigi,
Egemendik – barlyq ulttyń teńdigi.
Egemendik – elin, jerin qorǵaǵan,
Erbol menen Qaırattardyń erligi.
Jeltoqsanym – táýelsizdik tiregi,
Jeltoqsandy qadir tutyp tur eli.
Este saqtap aǵalardyń erligin,
Júrekterge saqtaý kerek únemi.
Ybyraıqyzy Ryskúl
Patrıottyq tárbıe saǵaty
Maqsaty: Tárbıelenýshilerdiń oıynda eljandylyq sezimin qalyptastyra otyryp, týǵan eli men jerine degen súıispenshiligin tárbıeleý, tilimiz ben tarıhymyzǵa qurmetpen qaraýǵa tárbıeleý;
Kórnekiligi: Jeltoqsan jańǵyryǵy taqyrybynda shyǵarylǵan plakat, naqyl sózder jazylǵan plakat, jeltoqsan oqıǵasynyń qurbandaryna, jeltoqsan oqıǵasyna baılanysty jasalǵan býkletter, magnıtofon;
Barysy:
Ánuranym jan uranym
Aıtar ánim, sóıler sózim.
Týǵan jerim – saǵynarym
Máńgi baqı shyrqalady,
Respýblıkam gımni, - deı otyryp gımndi shyrqaýmen sabaq bastalady. Ortada S. Turysbekovtyń «Kóńil tolqyny» kúıi jaı ǵana oınap turady.
Tárbıeshi:
Erlerdi umytsa da el, sel umytpas,
Erlerdi umytsa da el, jel umytpas,
El úshin janyn qıyp, jaýdy qýǵan
Erlerdi umytsa da el, bel umytpas
El úshin tókken erler qanyn jutyp,
Erlerdi umytsa da el, jer umytpas
Arqanyń seli, jeli, shóli, beli, -
Erlerdi umytpasa el umytpas, - dep Maǵjan Jumabaev aǵamyz aıtqandaı dúnıeni dúr silkindirip, qazaq eliniń bostandyq týyn kótergen erlerimiz máńgi este qalary sózsiz.
Búgingi «Qazaqstan elim meniń», degen rýbrıkamen ótiletin «Táýelsizdik tańy - atqan kún!» atty tárbıe saǵatymyzdy ashyq dep jarıalaımyz.
Kórinis: «Kóńil tolqyny» kúıi jaı ǵana oryndalyp, ortada Ana otyrady. Sahna syrtynan Qaırattyń rýhy:
Alıjan Elbeń, elbeń júgirgen
Ebelek otqa semirgen
Arǵymaq mingen jaratyp
Aqsaýyt kıgen temirden
Alataýdaı babalar
Arýaǵyńmen jebeı kór! – degen Qaırattyń daýysy estildi.
Ana: Oıpyrmaı, bıikten qulaǵan taý sýyndaı býyrqanǵan tasqyndy bul ún kimdiki ózi? Jas tulpar tuıaǵynyń dúbiri estilgendeı me ózinen?
Oqystan shyqqan aıqaı – shýdy, sol shýǵa búıiri qyzǵan dara bozdyń shabysyndaı myna úndi qaıdan estigen edim? Oıpyrmaı, ıa, ıa, sol daýys qoı mynaý, Qaırattyń daýysy ǵoı, tanydym. Toqyraýdyń toǵysharlary tobyqtan qaǵyp qulatqan Qaıratymyzdyń úni ǵoı bul. Ia, ıa, dál sol!
Qalaı bolyp edi ózi?!
Asylbek kúıi (Detstvo) oınap turady. (Ana ortadan aqyryndap ketedi)
Tárbıeshi: Ia, ol kún táýelsizdiktiń týyn eń alǵash kótergen áıgili 86-nyń 16 jeltoqsany edi. Tańerteńgi saǵat 10 - da bar - joǵy 18 mınýtta 26 jyl Qazaqstandy úzdiksiz basqaryp kelgen Dinmuhamed Ahmetuly Qonaev ornynan túsirilip, ornyna Genadıı Vasılevıch Kolbın eshkimniń pikirinsiz taǵaıyndalǵan edi ǵoı.
Arman:
«Nashaqor» dep «ultshyl» dep,
Qazaqqa kúıe jaqqan kún.
Bazary ketip bir kúnde,
Qaıǵyǵa halyq batqan kún.
Zarına:
Temir qursaý bizderdi búrgeni shyn
Muń shaǵady qapasta kimge qusyń
Dınara: Aq-qarańdy tekserer túrme degen
Konslager boldy ǵoı bizder úshin
Abdýrahman: Dúr silkindi qaıdan da qońyr aımaq,
Baǵy jana ma qala ma sory qaınap
Eskendir: Uran jazyp qyp-qyzyl tý kótergen
Bizde shyqtyq alańǵa «Elim-aı – lap»
Arýjan: Bas kóterip shyqty jastar alańǵa
Táýelsizdik ornasyn dep dalamda
Qaırat, Lázzat, Erbolmenen Sábıra
Arqashanda batyrsyńdar sanamda
Ortaǵa Sábıra, Lázzat, Qaırat, Erboldyń sýretterin ustaǵan tórt oqýshy shyǵady.
Alıjan: Qaırat
Qaırat degen atym bar,
Qazaq degen zatym bar
«Erkek toqty qurbandyq»
Atam deseń atyńdar!
Qaraqat: Lázzatqa arnaý
Elińniń sen namysy úshin
Qurban ettiń janyńdy
Mazaq etip qorlaı almas
Eshkim seniń aryńdy.
Abdýllah: Táýelsiz el azattyǵyń qutty bolsyn!
Yntymaq pen, birligiń myqty bolsyn.
Órlesin ulylyq pen qazaqtyǵyń,
Basyńnan arylmasyn shýaqty kún.
Kórinis: Alań. Qulpytas jany. M. Shahanov jáne qyz ben jigit, ana, oqýshy.
Jigit: Almatyǵa jolym túsip kele qalsam men mindetti túrde Respýblıka alańyna soǵamyn. Esime marǵaý dúnıeni dúr silkindirgen qasiretti de qasıetti Jeltoqsan oqıǵasy túsedi. Sebebi, alańǵa egemendik úshin qurban bolǵan Qaıratpen birge men de bolǵan edim.
Nargıza: Men de osy alańǵa kelsem, barlyǵy maǵan ne aıtasyń degendeı bolady.
Aqtyq sóziń armandaryń hatta qaldy
Kórip júrmiz qıyp ap saqtaǵandy
Qaırat! Qaırat!
Sen meni estımisiń
Lagerde sen shiritpeı, aqtap aldyń, - degim keledi jáne kelgen saıyn osy sózdi qaıtalaı beremin.
Ortaǵa aqyryndap ana shyǵady. Táýelsizdik monýmentine gúl shoǵyn qoıady. Janynda nemeresi bolady.
Ana: Ia, aınalaıyn balapandarym!
Óser eldiń qaı sátterde birlik bolmaq qalaýy
Laýla, laýla Jeltoqsannyń muzǵa jaqqan alaýy!
Ózderińdeı ar - namysty jas órkeni bar eldiń,
Eshqashanda tıisti emes eńkeıýge jalaýy.
Jeltoqsan qurbandaryn eske alyp 1 mınýttyq únsizdik jarıalanady.
(Zaldan kórinis qoıýshylar shyǵyp ketedi)
1992 jyly 4 –maýsymda Prezıdent «Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Týy, Eltańbasy, Ánurany» týraly Zańǵa qol qoıdy. Al balalar eltańba týraly taqpaqtarymyzdy aıtaıyqshy.
Dıas: Rámizim-eldigimniń belgisi,
Bilý kerek bala daǵy eń kishi.
Madı: Rámizderim-ánuran, tý, eltańba,
Rámizderdi jatqa bilgen jón kisi.
Daýlethan: Qazaqstan Týy
Kók aspandaı kókpeńbek
Qazaqstan jalaýy.
Kók emes ol tekten-tek-
Aqzere: Eldiń ashyq qabyǵy.
Aq nıeti – altyn kún,
Asqaq arman-qyrany.
Jalaýy bul-halqymnyń,
Mártebesi, maqtany.
Aıda: Eltańbasy elimniń
Eltańbasy elimniń
Netken áıbát, ádemi!
Tunyǵyndaı kóńildiń
Nuraı: Ortada-aspan álemi.
Qut, bereke, shańyraq,
Oryn alǵan ol tórden.
Qanatty qos arǵymaq.
Narlen: Eki jaqtan kómkerken.
Táýelsizdik jolynda
Talaı-talaı ter tamǵan...
Bıligim óz qolymda,
Erkindigim-Eltańbam.
Nazerke:Gımn
Gımnim -januranym,
Aıtar ánim-sóıler sózim.
Týǵan jerim-saǵynarym -
Myń qaıtalap aıtam muny.
Aıymjan: Táýelsizdik – bıigi bul sanamnyń,
Táýelsizdik – taza aýasy dalamnyń,
Táýelsizdik – bul armany babamnyń.
Táýelsizdik – baq dáýleti balamnyń!
Ábilmansur: Táýelsizdik – meniń soqqan júregim ǵoı,
Táýelsizdik – ata-baba tilegi ǵoı.
Mýhamedalı: Bar Álemdi ózine tań qaldyrǵan,
Táýelsizdik – elimizdiń tiregi ǵoı!
Rahmanǵalı: Táýelsizdik – shyraıly laǵyl tańsyń,
Júrekterge úmit bop jaǵylǵansyń
Aıaýlysyń bilmegen alaqannan –
Sýyp baryp qaıtadan tabylǵansyń.
«Gýljazıra Qazaqstanym» áni oryndalady (hor)
Qorytyndy:
«Yntymaqty elge yrys enshi». Atalardan qalǵan ańyz da sony meńzeıdi. Sondyqtan bostandyǵymyz baıandy bolý úshin ózimizben mıdaı aralasyp ketken júzdegen ult ókilderimen aramyzǵa syzat túsirmeýimiz kerek. Myńǵa jón aıtyp alqaly topty aýzyna qaratqan qaz daýysty Qazybek bı babamyzdyń sózimen aıtqanda «Biz mal baqqan elmiz, eshkimge soqtyqpaı jaı jatqan elmiz». Bir sózben aıtqanda qalaıtynymyz beıbitshilik, tynyshtyq, bostandyq, elimizdiń bosaǵasyn nyǵaıtý. Táýelsizdik bizdiń aldymyzdaǵy jarqyn bolashaqqa jol ashyp berdi. Biz sol jolmen alǵa basa beremiz.
Bir ata, bir ananyń túlegimiz
Bir bolsyn qaıda júrsek tilegimiz
«Birlik barda tirlik bar» degen babam
Birlik dep birge soqsyn júregimiz! -
deı otyryp, ashyq tárbıe sabaǵymyzdy qorytyndylaımyz!
Jeltoqsan
Jeltoqsannyń jeli, aıazy, yzǵary
Qandy muzda talaı qazaq syzdady.
Ult qamy úshin shyqqan sol kún alańǵa
Azap shekti qaısar qazaq qyzdary.
Talaı qazaq qyzdaryn da tońdyra,
Talaı qazaq gúlderin de soldyra,
El bıleýge alyp keldi Kolbındi
Qazaq uly Qonaevtyń ornyna.
Egemendik – bul elimniń eldigi,
Egemendik – barlyq ulttyń teńdigi.
Egemendik – elin, jerin qorǵaǵan,
Erbol menen Qaırattardyń erligi.
Jeltoqsanym – táýelsizdik tiregi,
Jeltoqsandy qadir tutyp tur eli.
Este saqtap aǵalardyń erligin,
Júrekterge saqtaý kerek únemi.
You Might Also Like
