InfoHub Logo

Almaty oblysy, Eńbekshiqazaq aýdany, Báıterek aýyly
Ál-Farabı orta mektebi
10 «á» synyp oqýshysy: Nustaeva Ardana
Ózin-ózi taný pániniń muǵalimi: Ryskýlova Týrsynhan Aıdarovna

 

Balalyq shaq - adam ómirindegi baqytty sát. Árbir adam ómirge eresek adam bolyp kelmeıdi. Eń áýeli, dúnıe esigin anańnyń qursaǵyn jaryp shyǵasyń. Sol sátten bastap sen pesheneńe jazylǵan qamshynyń qysqa sabyndaı qysqa, qaıǵysy men qýanyshy qatar júretin, tátti ómirińe alǵashqy qadamyńdy jasaısyń. Basynda súıkimdi ári tátti, qorshaǵan ortańdaǵy adamdardyń súıispenshiligine bólenetin, ómirdiń eń tátti kezi – balalyq shaǵyń, ıaǵnı, beıkúná sábı boldyń. Sábı bolǵan kezde eshteńeni túsinbeıtin, jańa álemniń árbir bóligin qyzyqtap, qyzyǵatyn kez. Al endi men ózimniń ómirimde osy jaıly sóz qozǵaı bergim keletin shaǵym - sábı kezim. Odan keıin balalyq shaǵym jaıly aıtyp sábı bolǵannyń qandaı baqyt ekendigin túsindirgim keledi. Men anamnyń qursaǵynan eki myńynshy jyldyń qaqap turǵan aq boran dúleı bolyp jatqan appaq qys mezgiliniń alǵashqy aıynyń jıyrma tórtinshi juldyzynda týyldym. Sol kezden bastap men bul álemniń bir bólshegimin. Men bul kezde, árıne eshteńeni bilmeımin, ol ósken 3-4 jasta bolǵandaǵy qyzyqtarymdy da bilmeımin, esimde joq. Men bul jaıly ájemnen surap bildim. Sebebi, árbir adam óziniń kishkentaı kezdegi shaqtaryn bilýi kerek, jáne de qınalǵan sátte nemese qýanyp otyrǵan kezde esińe alyp, sol sátke degen saǵynyshyń bolady. Bul sezimniń óziń sezingen bir ǵanıbet. Ózim ájemniń tárbıesinde boldym, bylaısha aıtqanda ájemniń qyzymyn. Sábı bolǵan kezimde men óte shıraq, jyldam sezimtal bolyppyn. Sol jaıly qysqasha aıta keteıin: Kishkene sábı kezimde besikke bóleıdi eken meni. Óıtkeni kóp qolǵa ustaıtyn ýaqyt joq eken, árıne, ol kezde tirshiliktiń qaınap jatqan anamnyń jumysqa shyǵyp ákemniń basqa qalalarda jurgen, ájemniń qý tirshiligi bar bolǵan kez. Qazaq jurtynyń uly qasıetteri, bylaısha alǵanda salt-dástúri jańadyn jańǵyrǵan balany besikke bóleý degen. Sol salt-dástúrden óttim, besikke bólengenmin. Qazaqta dana sóz barǵoı: «Besikten bastap, tárbıeni berý kerek», besik kórgen asyl adam bolady degendeı sózder bar. Jáne de «Tárbıe tal besikten bastalady» degen osy jerde oryndy. Meni túnde besikke bóleıdi eken. Tańǵa taman qaraǵanda «Besikte kókpar tartyp jatady ekenmin» Áli kúnge deıin ákem kúlip, esime túsiredi. Túnde qol-aıaǵymdy baılap tastaǵanda, azanda qolym bas, aıaǵym baılaýy ári besikten salbyrap jatady ekenmin. Qalaı sheshilip alatynymdy eshkim bilmeıdi. Ár túnde besikten shyqqanǵa deıin solaı jatady ekenmin. Mine  sábı kezimdi esime túsiremin, ári qyzyq oqıǵam osy. Mine, meniń sábı kezim. Men óz basym sábı kezderim qazirgi týylyp jatqan ini-sińilimen salystyryp qaraǵam, múlde basqa. Bul zaman talaby. Sebebi qazirgi zaman ǵylym men tehnologıanyń damyǵan sharyqtaǵan kezeńi . Qazirgi jańa týylǵan sábıler besikke bólenbeıdi. Osy zamanda shyqqan ár túrli tósekterde, ár túrli balaǵa arnalǵan oryndardy uıyqtaıdy. Buryn besik kóship qonýǵa qolaıly bolǵan, ári uıqyǵa  tynysh bolady. Qazir qol men aıaǵyn bos jiberip, besikke bólemeı uıyqtalady. Bul durys emes dep oılaımyn. Sebebi, meniń oıymsha besikte birinshiden balanyń uıqyǵa tynysh bolady ekinshiden ata-anasyna da qolaıly, ýaqytta bolady, qolǵa ustamaı, besikke bólese, ári dene bitimi ádemi bolady, sebebi, besikte jatqanda balanyń omyrtqasy túzý bolyp qalyptasady. Mine besiktiń artyqshylyǵy. Qalaı bolyp ósse de ol onyń sábı badlalyq kezi. Sondyqtan árbir adam ony baǵalap, júreginde saqtap sábı kezin esine túsirip qýanyp esine alý kerek Óz basyma meniń sábı kezim qýanyshqa toly boldy. Sábı bolý bir baqyt!

M.Maqataevtiń! "Sábı bolǵym keledi, sábı bolǵym, Ana súti aýzynan arylmaǵan" degen óleń joldary esime túse beredi. 

---