Múkter
Sabaq ataýy: Múkter
Silteme ataýy: Bıologıa anyqtamalyǵy
6 - synyp
Bıologıa ádistemelik nusqaýlyq
Jalpy maqsat: Múktiń qurylysyna, túrlerine anyqtama berip, tabıǵattaǵy, sharýashylyqtaǵy mańyzymen tanystyrý; tabıǵatty súıýge, oǵan óz betinshe baqylaý jasaýǵa daǵdylandyrý.
Mindetteri: Oılaý, taldaý, salystyrý, qorytyndylaý, jeke jáne juppen jumys jasaýǵa úıretý, bilim men bilik daǵdylaryn qalyptastyrý;
Kútiletin nátıje: Oqýshylar sabaqqa belsene qatysý arqyly syndarly oılaýǵa, pikirlerin erkin aıtýǵa, óz oılaryn jetkizip taldaýǵa mashyqtanady.
Negizgi ıdeıalar: Synı turǵydan oılaýǵa úıretý, Oqytý men oqýdaǵy jańa tásilder - Oqytýda AKT paıdalaný, Talantty jáne daryndy balalardy oqytý - Oqytý úshin baǵalaý jáne oqýdy baǵalaý
Tapsyrmalar Wiki materıaldary: Power Point «bilim berý platformasy», úsh ólshemdi júıe
25 - mınýt
İİ. Mańyzyn arttyrý
Altyn qaqpa” oıyny kim jyldam?. “Tas qaqpa” oıyny Suraq – jaýap
1. Ósimdik túrlerin júıeleýdi túsindir2. Túr dep neni aıtamyz
3. Baldyr tústeri nelikten qońyr, qyzyl tústi bolady
4. Baldyrdyń tabıǵattaǵy mańyzy qandaı5. Baldyrlardy qorǵaý úshin qandaı sharalar qoldanylady
6. Ulpalary bolmaıtyn, múshelerge bólinbegendikten denesi qalaı atalady
7. Baldyr jasýshasyndaǵy hloropastardyń ataýy
1. Jasyl baldyrdyń birjasýshaly talshyqty túri2. Ǵaryshqa ushyrylǵan birjasýshaly talshyqsyz baldyr
3. Hromatofory oralma tárizdi ornalasqan kópjasýshaly jasyl baldyr 4. Qońyr baldyrlar qaıda kezdesedi
5. Lamınarıa sý túbine qandaı bólikter arqyly bekinedi 6. Hromatofory bilezik tárizdi sý túbine bekinip ósetin jip tárizdi jasyl baldyr 7. Baldyrlardyń sýǵa bólip shyǵaratyn gazy
1. Qońyr baldyrlarda hlorofılden basqa qandaı tústi pıgment bolady.
2. Baldylar jynysty kóbeıgende gametalardyń qosylýynan ne paıda bolady.
3. Teńiz túbindegi baldyrlardyń qor zaty4. Bir gram qara topyraqta baldyr.
5.”Teńiz oramjapyraǵy” degen at6. Kladofora jasyl baldyryn paıdalanady.
7. Jumyrtqa jasýshasy uryqtanǵan soń
Altyn qaqpa” oıyny kim jyldam?. “Kúmis qaqpa” oıyny termındermen
1. Tallom
2. Hromatofor
3. Jasyl baldyr
4. Jasyl baldyrdyń ókili
5. Hlamıdomonadanyń jasýsha qabyqshasy
6. Hlorella
7. Hlorokokk
1. Spırogıra
2. Ýlotrıks
3. Qońyr baldyrlar
4. Lamınarıa
5. Sargassým
6. Qońyr baldyr jasýshasy
7. Týrbınarıa
1. Qyzyl baldyrlardyń kóbeıýi
2. “Teńiz júzimi”dep
3. Porfıra
4. Agar – agar
5. Kladofora
6. Dıatom
7. Fotosıntez
Altyn qaqpa” oıyny kim jyldam?“Altyn qaqpa” oıyny sýretpen jumys
Jańa sabaq
Múkterdiń jer betinde 22 000 - nan 27 000 - ǵa deıin túri bar.
Múkterdi zertteıtin ǵylym brıologıa dep atalady.
Múkterdiń sabaǵy men japyraǵy bolady. Tamyr bolmaıdy, onyń qyzmetin rızoıd atqarady. «Rızoıd» – birneshe jasýshalardan turatyn jińishke jip tárizdi syrtqy qabyqtyń ósindisi. Ol arqyly ósimdik topyraqtan sýdy jáne mıneraldy zattardy sińiredi. Múk sabaǵynyń syrtyn qabyqsha jaýyp turady. Qabyqshanyń astynda jasýshalary hloroplastarǵa toly, jaqsy jetilgen fotosıntezdeýshi ulpa ornalasady. Ótkizgish, tirek, qor jınaýshy jáne jabyn ulpalary nashar jetilgen. Sý men mıneraldy zattar ótkizgish ulpalardyń qatysýymen júzege asady.
Qurylysy: Kókek zyǵyry dep atalatyn sebebi, sabaq ushyndaǵy qalpaqshasynyń jıekteri zyǵyr talshyǵy tárizdi jińishke tilimdelgen. Sabaǵy men japyraǵy bolady. Boıyna ylǵaldy kóp sińiredi. Bul ormandy batpaqqa aınaldyrady. Ekiúıli ósimdik. Atalyq ósimdik kópjyldyq, al analyq ósimdik birjyldyq. Bıiktigi – 40 sm. Topyraqqa rızoıdtary arqyly bekinedi, sý men mıneraldy zattardy sińiredi. Japyraq jasýshalarynda hlorofıl dánderi bar, sondyqtan fotosıntez úderisi júrip, aǵzalyq zat túziledi.
Jynysty: Atalyq ósimdiktiń ushynda atalyq jynys jasýshalary al analyq ósimdiktiń ushynda analyq j/j damıdy. Osy j/j sýda qosylyp uryqtanady. Uryqtanǵan jumyrtqa jasýshasynan qaýashaq(sporangıı) jetiledi. İshinde spora damıdy.
Jynyssyz: Spora – 2 qabyqshadan turatyn jasýsha. Pisip jetilgen sporalar qaýashaqtan jerge shashylyp, qolaıly jaǵdaıda sporalar ónip, jip tárizdi jasyl baldyrǵa uqsas óskinshe p/b. Osy óskinshelerdiń búrshiksheleriniń bireýinen analyq ósimdik, al ekinshisinen atalyq ósimdik jetiledi
«Birin – biri oqytý» ádisi
1. Múkterdiń jer betinde................................................. túri bar.
2. Múkterdi zertteıtin ǵylym.........................................
3. Múkterdiń.................................................................... bolady.
4........................ bolmaıdy, onyń qyzmetin............ atqarady.
5..................................................................... jińishke jip tárizdi syrtqy qabyqtyń ósindisi.
6. Ol arqyly ósimdik topyraqtan................................. sińiredi
7. Múk sabaǵynyń syrtyn............................................. turady.
8. Qabyqshanyń astynda jasýshalary hloroplastarǵa toly, jaqsy jetilgen.................................................... ornalasady.
9....................................................... ulpalary nashar jetilgen.
10.................................................................................. ótkizgish
ulpalardyń qatysýymen júzege asady.
Venn dıagramsy Kókek zyǵyry, shymtezek múginiń uqsastyǵy men aıyrmashylyǵy
Refleksıa
1. Búgingi sabaqta ne bildik? 2. Juppen jumys jasaý tıimdi oryndaldy ma?
3. Ásirese, sabaqtyń qaı kezeńderi unady? 4. Búgingi sabaqqa beretin baǵań?
Muǵalimniń aty-jóni: Gúljamal Smet
Múkter. júkteý
Silteme ataýy: Bıologıa anyqtamalyǵy
6 - synyp
Bıologıa ádistemelik nusqaýlyq
Jalpy maqsat: Múktiń qurylysyna, túrlerine anyqtama berip, tabıǵattaǵy, sharýashylyqtaǵy mańyzymen tanystyrý; tabıǵatty súıýge, oǵan óz betinshe baqylaý jasaýǵa daǵdylandyrý.
Mindetteri: Oılaý, taldaý, salystyrý, qorytyndylaý, jeke jáne juppen jumys jasaýǵa úıretý, bilim men bilik daǵdylaryn qalyptastyrý;
Kútiletin nátıje: Oqýshylar sabaqqa belsene qatysý arqyly syndarly oılaýǵa, pikirlerin erkin aıtýǵa, óz oılaryn jetkizip taldaýǵa mashyqtanady.
Negizgi ıdeıalar: Synı turǵydan oılaýǵa úıretý, Oqytý men oqýdaǵy jańa tásilder - Oqytýda AKT paıdalaný, Talantty jáne daryndy balalardy oqytý - Oqytý úshin baǵalaý jáne oqýdy baǵalaý
Tapsyrmalar Wiki materıaldary: Power Point «bilim berý platformasy», úsh ólshemdi júıe
25 - mınýt
İİ. Mańyzyn arttyrý
Altyn qaqpa” oıyny kim jyldam?. “Tas qaqpa” oıyny Suraq – jaýap
1. Ósimdik túrlerin júıeleýdi túsindir2. Túr dep neni aıtamyz
3. Baldyr tústeri nelikten qońyr, qyzyl tústi bolady
4. Baldyrdyń tabıǵattaǵy mańyzy qandaı5. Baldyrlardy qorǵaý úshin qandaı sharalar qoldanylady
6. Ulpalary bolmaıtyn, múshelerge bólinbegendikten denesi qalaı atalady
7. Baldyr jasýshasyndaǵy hloropastardyń ataýy
1. Jasyl baldyrdyń birjasýshaly talshyqty túri2. Ǵaryshqa ushyrylǵan birjasýshaly talshyqsyz baldyr
3. Hromatofory oralma tárizdi ornalasqan kópjasýshaly jasyl baldyr 4. Qońyr baldyrlar qaıda kezdesedi
5. Lamınarıa sý túbine qandaı bólikter arqyly bekinedi 6. Hromatofory bilezik tárizdi sý túbine bekinip ósetin jip tárizdi jasyl baldyr 7. Baldyrlardyń sýǵa bólip shyǵaratyn gazy
1. Qońyr baldyrlarda hlorofılden basqa qandaı tústi pıgment bolady.
2. Baldylar jynysty kóbeıgende gametalardyń qosylýynan ne paıda bolady.
3. Teńiz túbindegi baldyrlardyń qor zaty4. Bir gram qara topyraqta baldyr.
5.”Teńiz oramjapyraǵy” degen at6. Kladofora jasyl baldyryn paıdalanady.
7. Jumyrtqa jasýshasy uryqtanǵan soń
Altyn qaqpa” oıyny kim jyldam?. “Kúmis qaqpa” oıyny termındermen
1. Tallom
2. Hromatofor
3. Jasyl baldyr
4. Jasyl baldyrdyń ókili
5. Hlamıdomonadanyń jasýsha qabyqshasy
6. Hlorella
7. Hlorokokk
1. Spırogıra
2. Ýlotrıks
3. Qońyr baldyrlar
4. Lamınarıa
5. Sargassým
6. Qońyr baldyr jasýshasy
7. Týrbınarıa
1. Qyzyl baldyrlardyń kóbeıýi
2. “Teńiz júzimi”dep
3. Porfıra
4. Agar – agar
5. Kladofora
6. Dıatom
7. Fotosıntez
Altyn qaqpa” oıyny kim jyldam?“Altyn qaqpa” oıyny sýretpen jumys
Jańa sabaq
Múkterdiń jer betinde 22 000 - nan 27 000 - ǵa deıin túri bar.
Múkterdi zertteıtin ǵylym brıologıa dep atalady.
Múkterdiń sabaǵy men japyraǵy bolady. Tamyr bolmaıdy, onyń qyzmetin rızoıd atqarady. «Rızoıd» – birneshe jasýshalardan turatyn jińishke jip tárizdi syrtqy qabyqtyń ósindisi. Ol arqyly ósimdik topyraqtan sýdy jáne mıneraldy zattardy sińiredi. Múk sabaǵynyń syrtyn qabyqsha jaýyp turady. Qabyqshanyń astynda jasýshalary hloroplastarǵa toly, jaqsy jetilgen fotosıntezdeýshi ulpa ornalasady. Ótkizgish, tirek, qor jınaýshy jáne jabyn ulpalary nashar jetilgen. Sý men mıneraldy zattar ótkizgish ulpalardyń qatysýymen júzege asady.
Qurylysy: Kókek zyǵyry dep atalatyn sebebi, sabaq ushyndaǵy qalpaqshasynyń jıekteri zyǵyr talshyǵy tárizdi jińishke tilimdelgen. Sabaǵy men japyraǵy bolady. Boıyna ylǵaldy kóp sińiredi. Bul ormandy batpaqqa aınaldyrady. Ekiúıli ósimdik. Atalyq ósimdik kópjyldyq, al analyq ósimdik birjyldyq. Bıiktigi – 40 sm. Topyraqqa rızoıdtary arqyly bekinedi, sý men mıneraldy zattardy sińiredi. Japyraq jasýshalarynda hlorofıl dánderi bar, sondyqtan fotosıntez úderisi júrip, aǵzalyq zat túziledi.
Jynysty: Atalyq ósimdiktiń ushynda atalyq jynys jasýshalary al analyq ósimdiktiń ushynda analyq j/j damıdy. Osy j/j sýda qosylyp uryqtanady. Uryqtanǵan jumyrtqa jasýshasynan qaýashaq(sporangıı) jetiledi. İshinde spora damıdy.
Jynyssyz: Spora – 2 qabyqshadan turatyn jasýsha. Pisip jetilgen sporalar qaýashaqtan jerge shashylyp, qolaıly jaǵdaıda sporalar ónip, jip tárizdi jasyl baldyrǵa uqsas óskinshe p/b. Osy óskinshelerdiń búrshiksheleriniń bireýinen analyq ósimdik, al ekinshisinen atalyq ósimdik jetiledi
«Birin – biri oqytý» ádisi
1. Múkterdiń jer betinde................................................. túri bar.
2. Múkterdi zertteıtin ǵylym.........................................
3. Múkterdiń.................................................................... bolady.
4........................ bolmaıdy, onyń qyzmetin............ atqarady.
5..................................................................... jińishke jip tárizdi syrtqy qabyqtyń ósindisi.
6. Ol arqyly ósimdik topyraqtan................................. sińiredi
7. Múk sabaǵynyń syrtyn............................................. turady.
8. Qabyqshanyń astynda jasýshalary hloroplastarǵa toly, jaqsy jetilgen.................................................... ornalasady.
9....................................................... ulpalary nashar jetilgen.
10.................................................................................. ótkizgish
ulpalardyń qatysýymen júzege asady.
Venn dıagramsy Kókek zyǵyry, shymtezek múginiń uqsastyǵy men aıyrmashylyǵy
Refleksıa
1. Búgingi sabaqta ne bildik? 2. Juppen jumys jasaý tıimdi oryndaldy ma?
3. Ásirese, sabaqtyń qaı kezeńderi unady? 4. Búgingi sabaqqa beretin baǵań?
Muǵalimniń aty-jóni: Gúljamal Smet
Múkter. júkteý