Negizgi qorlardyń máni men qurylymy
«Kásiporyn ekonomıkasy» páni boıynsha
Sabaq jospary
I. Sabaqtyń taqyryby: «Negizgi qorlar máni men qurylymy»
II. Sabaqtyń tıpi: Teorıa
Sabaqtyń túri: Jańa taqyrypty baıandaý
III. Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń negizgi qorlar týraly bilimderin damyta otyryp, negizgi qorlardyń túrlerine, negizgi qorlardy baǵalaýdyń ádisterine toqtalyp, bilimderin jetildirý.
Tárbıelik: Ózara qurmet sezimin týdyrý. Basqanyń pikirin syılaýǵa, sózin bólmeýge tárbıeleý, bolashaq mamandyǵyn qurmetteýge, patrıottyq sezimge baýlý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń qyzyǵýshylyqtaryn oıatý, oqýshylardyń tanymdyq shyǵarmashylyq qabiletterin damytý.
IV. Oqytý ádisteri: Suraq - jaýap, ózin - ózi basqarý, jeke toptyq, ujymdyq jumys.
V. Sabaqtyń kórnekiligi: slaıdtar, plakattar.
VI. Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi: oqýshylardyń sabaqqa qatysýyn tekserý, olardyń daıyndyǵyn jáne dárisqananyń tazalyǵyn qadaǵalaý.
1) Oqýshylarǵa jeke tapsyrmalar taratylady. Qoldaryndaǵy sýretterge qarap oqýshylar kásiporyn túrin jáne qyzmetin anyqtaý kerek.
2) Mektep
3) Tigin fabrıkasy
4) Aýrýhana
5) Bank
6) Munaı kompanıasy
7) Jıhaz salony
8) Kolej
9) Ákimshilik
2) Oqýshylardy eki topqa bólý. Óndiristik jáne óndiristik emes.
2. Jańa taqyrypty baıandaý – taqtaǵa jańa taqyrypty jazý.
Qaralatyn suraqtar:
1. Negizgi qorlardyń máni, mańyzy.
2. Negizgi qorlardy baǵalaý.
3. Negizgi óndiristik qorlardy qoldan ýdyń kórsetkishteri.
Leksıa materıaldary oqýshylarǵa taratylady. «Túrtip alý» ádisi boıynsha balalar oqyp túsingen jerine «+», túsinbegen jerine «-» belgisin qoıyp shyǵady.
1. Negizgi qorlar degenimiz uzaq kezeń boıyna qyzmet etetin materıaldyq - zattaı qundylyqtardyń jıyntyǵy; olar óndiriske qyzmet kórsete otyryp, óziniń tabıǵı - zattaı nysanyn saqtaıdy, óz qunynyń bir bóligin jańadan jasalǵan ónim men kórsetilgen qyzmetterge kóshiredi.
Negizgi qorlardyń eki túri bolady: óndiristik negizgi qorlar jáne óndiristik emes negizgi qorlar.
Materıaldyq óndiris salasynda jumys isteıtin negizgi qorlar – óndiristik negizgi qorlar dep, al óndiristik emes salada jumys isteıtin negizgi qorlar – óndiristik emes negizgi qorlar dep atalady.
Negizgi qorlardyń toptamasy:
1. Ǵımarattar.
2. Qurylystar.
3. Jiberý quraldary.
4. Mashına men quraldar.
5. Tasymaldaý quraldar.
6. Qural saıman.
7. Óndiristik túgendeme.
8. Sharýashylyq túgendeme.
2. Negizgi qorlardy baǵalaý.
Negizgi qorlardy baǵalaýdyń óndiristik prosesinde uzaq jyldar boıy qatysyp, tozýyna baılanysty jáne osy ýaqyt aralyǵynda qaıta óndirýdiń jaǵdaıyna baılanysty birneshe túri bolady. Olar:
1) Negizgi qorlardyń bastapqy quny – qorlardy daıyndaýǵa, jınaýǵa, ákelýge ketken shyǵyndardyń jıyntyǵy.
2) Qaıta óndirý quny (qalpyna keltirý) – negizgi qorlardy qaıta óndirýge ketken shyǵyndardyń jıyntyǵy.
3) Qaldyq qun – negizgi qorlardyń tozýdy alyp tastaǵanda bastapqy nemese qalpyna keltirý quny.
Negizgi óndiristik qorlardyń qurylymyna mynadaı faktorlar áser etedi: shyǵarylatyn ónim túri, onyń jalpy kólemi, avtomattandyrý jáne mehanıkalandyrý deńgeıi, mamandandyrý jáne birlestirý deńgeıi, kásiporyn ornalasýynyń klımattyq jáne geografıalyq jaǵdaılary.
3. Negizgi óndiristik qorlardy qoldanýdyń kórsetkishteri:
- negizgi óndiristik qorlardy ekstensıvti qoldaný kórsetkishteri,
- negizgi óndiristik qorlardy jedel túrde qoldaný kórsetkishteri,
- negizgi óndiristik qorlardy ıntegraldy qoldaný kórsetkishteri
1) Quraldary ekstensıvti qoldaný koefısıenti, quraldardyń smenalyq jumys jasaý koefısıenti, quraldardy tolyq paıdalaný koefısıenti jatady, ıaǵnı bul kórsetkishter quraldardyń ýaqyt mólsherinde qoldanylý deńgeıin kórsetedi.
2) Óndiristik qorlardy jedel túrle qoldaný kórsetkishi negizgi qorlardyń naqty ónimdiligin, onyń normatıvti ónimdiligine bólý arqyly anyqtalady.
Kınt=Vf/Vn
3) Quraldardy ıntegraldyq qoldaný koefısıenti quraldardy ekstensıvti jáne ıntensıvti qoldaný koefısıentine kóbeıtý arqyly anyqtalady, jáne ol quraldardyń ýaqyt boıynsha jáne ónimdiligi boıynsha qoldanylýyn sıpattaıdy.
Óndiristik negizgi qorlardyń tıimdiligin kórsetetin jalpy kórsetkish bolyp – qor qaıtarylymy esepteledi.
Qor qaıtarylymy – bul ónim óndirý úshin paıdalanylǵan negizgi óndiristik qorlardyń teńgege shaǵyp paıdalanylǵan negizgi óndiristik qorlardyń teńgege shaǵyp eseptelingendegi óndirilgen ónim kólemin sıpattaıtyn ekonomıkalyq kórsetkish, sondaı - aq ol óndiris tıimdiliginiń asa mańyzdy kórsetkishi bolyp sanalady.
FO=T/F
Qor qaıtarymyna keri kórsetkish – qor sıymdylyǵy.
Qor sıymdylyǵy – bul negizgi óndiristik qorlar qunynyń óńdelgen jáne satylǵan ónim qunyna qatynasyn sıpattaıtyn ekonomıkalyq kórsetkish.
VII. Jańa taqyrypty pysyqtaý.
Suraq - jaýap
Negizgi qorlardyń ekonomıkalyq mańyzy.
1. Negizgi qorlardyń túrleri.
2. Negizgi qorlardyń bastapqy quny.
3. Qaıta óndirý quny.
4. Negizgi óndiristik qorlardyń qurylymyna áser etetin faktorlar.
Toppen jumys
Taqtadaǵy sýretke qarap, kásiporynnyń negizgi qyzmeti jaıly jáne kásiporynnyń negizgi qorlaryn atap ótý kerek.
VIII. Sabaqty qorytyndylaý.
IX. Oqýshylardy baǵalaý.
Úıge tapsyrma: Qor sıymdylyǵy.
Sabaq jospary
I. Sabaqtyń taqyryby: «Negizgi qorlar máni men qurylymy»
II. Sabaqtyń tıpi: Teorıa
Sabaqtyń túri: Jańa taqyrypty baıandaý
III. Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń negizgi qorlar týraly bilimderin damyta otyryp, negizgi qorlardyń túrlerine, negizgi qorlardy baǵalaýdyń ádisterine toqtalyp, bilimderin jetildirý.
Tárbıelik: Ózara qurmet sezimin týdyrý. Basqanyń pikirin syılaýǵa, sózin bólmeýge tárbıeleý, bolashaq mamandyǵyn qurmetteýge, patrıottyq sezimge baýlý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń qyzyǵýshylyqtaryn oıatý, oqýshylardyń tanymdyq shyǵarmashylyq qabiletterin damytý.
IV. Oqytý ádisteri: Suraq - jaýap, ózin - ózi basqarý, jeke toptyq, ujymdyq jumys.
V. Sabaqtyń kórnekiligi: slaıdtar, plakattar.
VI. Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi: oqýshylardyń sabaqqa qatysýyn tekserý, olardyń daıyndyǵyn jáne dárisqananyń tazalyǵyn qadaǵalaý.
1) Oqýshylarǵa jeke tapsyrmalar taratylady. Qoldaryndaǵy sýretterge qarap oqýshylar kásiporyn túrin jáne qyzmetin anyqtaý kerek.
2) Mektep
3) Tigin fabrıkasy
4) Aýrýhana
5) Bank
6) Munaı kompanıasy
7) Jıhaz salony
8) Kolej
9) Ákimshilik
2) Oqýshylardy eki topqa bólý. Óndiristik jáne óndiristik emes.
2. Jańa taqyrypty baıandaý – taqtaǵa jańa taqyrypty jazý.
Qaralatyn suraqtar:
1. Negizgi qorlardyń máni, mańyzy.
2. Negizgi qorlardy baǵalaý.
3. Negizgi óndiristik qorlardy qoldan ýdyń kórsetkishteri.
Leksıa materıaldary oqýshylarǵa taratylady. «Túrtip alý» ádisi boıynsha balalar oqyp túsingen jerine «+», túsinbegen jerine «-» belgisin qoıyp shyǵady.
1. Negizgi qorlar degenimiz uzaq kezeń boıyna qyzmet etetin materıaldyq - zattaı qundylyqtardyń jıyntyǵy; olar óndiriske qyzmet kórsete otyryp, óziniń tabıǵı - zattaı nysanyn saqtaıdy, óz qunynyń bir bóligin jańadan jasalǵan ónim men kórsetilgen qyzmetterge kóshiredi.
Negizgi qorlardyń eki túri bolady: óndiristik negizgi qorlar jáne óndiristik emes negizgi qorlar.
Materıaldyq óndiris salasynda jumys isteıtin negizgi qorlar – óndiristik negizgi qorlar dep, al óndiristik emes salada jumys isteıtin negizgi qorlar – óndiristik emes negizgi qorlar dep atalady.
Negizgi qorlardyń toptamasy:
1. Ǵımarattar.
2. Qurylystar.
3. Jiberý quraldary.
4. Mashına men quraldar.
5. Tasymaldaý quraldar.
6. Qural saıman.
7. Óndiristik túgendeme.
8. Sharýashylyq túgendeme.
2. Negizgi qorlardy baǵalaý.
Negizgi qorlardy baǵalaýdyń óndiristik prosesinde uzaq jyldar boıy qatysyp, tozýyna baılanysty jáne osy ýaqyt aralyǵynda qaıta óndirýdiń jaǵdaıyna baılanysty birneshe túri bolady. Olar:
1) Negizgi qorlardyń bastapqy quny – qorlardy daıyndaýǵa, jınaýǵa, ákelýge ketken shyǵyndardyń jıyntyǵy.
2) Qaıta óndirý quny (qalpyna keltirý) – negizgi qorlardy qaıta óndirýge ketken shyǵyndardyń jıyntyǵy.
3) Qaldyq qun – negizgi qorlardyń tozýdy alyp tastaǵanda bastapqy nemese qalpyna keltirý quny.
Negizgi óndiristik qorlardyń qurylymyna mynadaı faktorlar áser etedi: shyǵarylatyn ónim túri, onyń jalpy kólemi, avtomattandyrý jáne mehanıkalandyrý deńgeıi, mamandandyrý jáne birlestirý deńgeıi, kásiporyn ornalasýynyń klımattyq jáne geografıalyq jaǵdaılary.
3. Negizgi óndiristik qorlardy qoldanýdyń kórsetkishteri:
- negizgi óndiristik qorlardy ekstensıvti qoldaný kórsetkishteri,
- negizgi óndiristik qorlardy jedel túrde qoldaný kórsetkishteri,
- negizgi óndiristik qorlardy ıntegraldy qoldaný kórsetkishteri
1) Quraldary ekstensıvti qoldaný koefısıenti, quraldardyń smenalyq jumys jasaý koefısıenti, quraldardy tolyq paıdalaný koefısıenti jatady, ıaǵnı bul kórsetkishter quraldardyń ýaqyt mólsherinde qoldanylý deńgeıin kórsetedi.
2) Óndiristik qorlardy jedel túrle qoldaný kórsetkishi negizgi qorlardyń naqty ónimdiligin, onyń normatıvti ónimdiligine bólý arqyly anyqtalady.
Kınt=Vf/Vn
3) Quraldardy ıntegraldyq qoldaný koefısıenti quraldardy ekstensıvti jáne ıntensıvti qoldaný koefısıentine kóbeıtý arqyly anyqtalady, jáne ol quraldardyń ýaqyt boıynsha jáne ónimdiligi boıynsha qoldanylýyn sıpattaıdy.
Óndiristik negizgi qorlardyń tıimdiligin kórsetetin jalpy kórsetkish bolyp – qor qaıtarylymy esepteledi.
Qor qaıtarylymy – bul ónim óndirý úshin paıdalanylǵan negizgi óndiristik qorlardyń teńgege shaǵyp paıdalanylǵan negizgi óndiristik qorlardyń teńgege shaǵyp eseptelingendegi óndirilgen ónim kólemin sıpattaıtyn ekonomıkalyq kórsetkish, sondaı - aq ol óndiris tıimdiliginiń asa mańyzdy kórsetkishi bolyp sanalady.
FO=T/F
Qor qaıtarymyna keri kórsetkish – qor sıymdylyǵy.
Qor sıymdylyǵy – bul negizgi óndiristik qorlar qunynyń óńdelgen jáne satylǵan ónim qunyna qatynasyn sıpattaıtyn ekonomıkalyq kórsetkish.
VII. Jańa taqyrypty pysyqtaý.
Suraq - jaýap
Negizgi qorlardyń ekonomıkalyq mańyzy.
1. Negizgi qorlardyń túrleri.
2. Negizgi qorlardyń bastapqy quny.
3. Qaıta óndirý quny.
4. Negizgi óndiristik qorlardyń qurylymyna áser etetin faktorlar.
Toppen jumys
Taqtadaǵy sýretke qarap, kásiporynnyń negizgi qyzmeti jaıly jáne kásiporynnyń negizgi qorlaryn atap ótý kerek.
VIII. Sabaqty qorytyndylaý.
IX. Oqýshylardy baǵalaý.
Úıge tapsyrma: Qor sıymdylyǵy.
You Might Also Like
-
1. bilimdilik: oqýshylardyń matematıka páninen alǵan bilim, bilik daǵdylaryn shyńdaı otyryp, úırengenderin pysyqtaý, jumys isteı bilýge úıretý, sabaq barysynda geometrıalyq fıgýralarmen tanysý.
