Ómir – ómir súrý úshin beriledi
Ómir – ómir súrý úshin beriledi
Maqsaty: Oqýshylarǵa temeki, araq, nashanyń zıandary týraly bilimderin tereńdetip, suraqqa jaýap berý barysynda oı - qabiletterin damytý, jat qylyqtardan aýlaq bolýǵa tárbıeleý. Salaýatty ómir saltyn nasıhattaý.
Ádisi: suraq - jaýap
Kórneki - quraldar: sýretter, maqal - mátelder, beıne rolıkter.
Sabaqtyń barysy:
İ. Kirispe
Qurmetti ustazdar, stýdentter! Sizderdi jańa ǵasyrdyń jas býyn ókilderi, jańalyqqa jany qumar izdenimpaz jastarmen kezdesip otyrǵanymyzǵa óte qýanyshtymyz! Adamnyń jastyǵy degenimiz - tamasha, sáýletti kóktem, ol ómirde bir - aq ret berilip jáne qaıtyp kelmeıtin adam balasynyń esten ketpes balaýsa baqytty shaǵy.
Jastyq shaq adam ómiriniń eń bir belsendi, eń bir ónimdi kezeńi. Bolashaq búginnen bastalady desek, erteńgi bizdiń keleshegimizdi jalǵastyrýshy jas urpaqtyń qoǵamǵa oıy taza, sanasy sergek, zamanymyzdyń qazirgi talabyna saı ǵylym men tehnıkasyn meńgergen qyzdar men jigitterdiń basqaratyny sózsiz. Elimizdegi árbir adam ómir súrýge quqyly. Degenmen, ómir týraly basqalar qalaı oılaıdy, sony búgingi kezdesýimizde taldap, oıymyzdy ortaǵa salaıyq. Nelikten pikir almasýymyzdyń taqyrybyn «Ómir – ómir súrý úshin beriledi» dep ataǵanymyzdy kesh barysynda túsinip, sońynda jaýabyn aıtamyz. Pikir almasýymyzdyń maqsaty: temeki, araq, nashanyń zıandary týraly bilimderin tereńdetip, suraqqa jaýap berý barysynda oı - qabiletterin damytý, jat qylyqtardan aýlaq bolýǵa tárbıeleý. Salaýatty ómir saltyn nasıhattaý. Elimizdiń Prezıdenti N. Á. Nazarbaev barlyq qazaqstandyqtarǵa joldaǵan baǵdarlamasynda halyqtyń salaýatty ómir súrýine qol jetkizý úshin negizgi 3 baǵytta kúres júrgizý kerek dep atap kórsetti.
1 - baǵyt – «Temeki shegýdi toqtatý».
2 - baǵyt - «Maskúnemdik pen araqqa qarsy kúres».
3 - baǵyt - «Nashaqorlyqqa, narkobızneske qarsy kúres».
Al, endi ómir týraly, densaýlyq týraly oılap kóreıikshi.
İ. Qyzyǵýshylyqty oıatý
1. Ómir degen ne? – degen saýalǵa jaýap berip kórelik. Ómir - adam týǵannan bastap ólgenge deıingi fızıologıalyq kúıi. Adam ómir súrý úshin aınalasyndaǵy ortamen únemi zat almasýy arqyly tyǵyz baılanysta bolýy kerek. Ómir - teńiz! Osy úlken teńizdiń asaý tolqyndarynda, kúshti daýyldarynda adasyp qalmaý úshin ómirimizdi neden bastap, qalaı adasyp qalmaýymyz kerek. Men endi barlyqtaryńyzdyń oılaryńyzdy jınaqtap, qorytyndysyn shyǵaryp kóreıin. Adam balasyna bir - aq ret beriletin ómir, bul – baq, baılyq, bereke.
2. Densaýlyq týraly pikirimizdi bildireıik.
Densaýlyq - zor baılyq! Osy maqaldyń maǵynasyn túsindirýge tyrysaıyq.
3. «Aýyryp em izdegenshe, aýyrmaıtyn jol izde!» - deıdi danyshpan halqymyz, bul týraly oı - pikirlerimizdi ortaǵa salyńyzdar.
4. «Ómirimizdi qysqartý da, uzartý da óz qolymyzda» desek, shyndyqqa jata ma, joq pa?
Qor bolǵan temekige qaıran jigit,
Turady - aý tanaýynan tútin shyǵyp.
Ýlanǵan temekimen qaıran qyzdar,
Tartqanda qyz - kelinshek deneń muzdar.
Jarasa ma temeki názik janǵa?
1. Temekiniń adam densaýlyǵyna qandaı zıany bar?
2. Temeki bilmestikten tartyla ma, álde sándik úshin tartyla ma?
3. Eń jaqyn adamnyń temeki tartqanyn qalar ma edińiz?
4. Temekini tastaýǵa bola ma?
Iá, balalar adamnyń ádemi de uzaq ómir súrýine kedergi keltiretin zıandy ádetter bar: temeki, maskúnemdik, nashaqorlyq. Temeki tartýdyń basty sebebi nede: elikteý, eresek bolýǵa tyrysý, temekiniń zıanyn bilmeýinen dep jatamyz. Biz jańa zamanda ómir súrip jatyrmyz. Zaman aǵymyna qaraı, adamzattyń turmys tirshiligi ózgerip otyrady. Adam óziniń jany tynysh bolý úshin qanshama jaıly jaǵdaılar jasamady deısizder?... Jaqsylyq pen jamandyq qatar júretin «sıvılızasıa» atalatyn osy zamanda qaı jańalyq qaı jaǵynan shyǵatynyn bilip jarymaısyń. Sonyń biri - nashaqorlyq jyldan jylǵa kóbeıip keledi.
1. Nashaqorlyq, nasha, esirtki týraly ne oılaısyzdar?
2. Esirtki egip kórgeniń, ajaldan buryn ólgeniń» maqalyn túsindirý.
3. Ózine - ózi adam nege qol jumsaıdy?
Nashaqorlyq - grek sózi, aýdarmasy «essizdik» al osy sózdiń ózi aıtyp turǵan joq pa, nashaqorlyqtyń qaıda aparatynyn.
Nashaqorda jaqyn joq,
Apıynda aqyl joq.
Qumartyp nasha shekkeniń,
Ar, namysty tókkeniń.
Nashar jigit – nashaqor!
Nashaǵa ilesip kesel júredi,
Kóknarǵa ilesip kesel júredi.
Nasha tartqan kesel bolady,
Kóp uzamaı kesel bolady,
Aqyrynda meshel bolady.
«Qara pıma» beıne rolık. (U. Esdáýletov). Shyǵarmadan qandaı oı túıdińizder?
1. Araqtyń zıany?
2. Zıandy ekenin bile tura, nege araqty ishedi?
3. «Uzartqyń kelse ǵumyryńdy, tasta araq pen shylymdy» - degen sózdi qalaı túsinesizder?
Abdýl Faradj degen fılosof «İshkilik adamǵa tórt túrli qasıet beredi. Adam alǵashqyda nazdanyp totydaı sylanady, sodan keıin jeńiltektenip, maımylsha qylmyńdaıdy, árkimge bir tıisedi, arada biraz ýaqyt ótkende arystandaı aıbat shegedi, aqyrynda shoshqasha las jerge aýnaıdy» dep ishken adamǵa minezdeme bergen.
Mine, balalar adam ómirge kelgennen keıin eń alǵashqy quqyǵy – ol ómir súrý, onyń ómirine qol suǵatyn eshkimniń de quqy joq. Sondyqtan temeki, araq, nashanyń zıandy ádetterden aýlaq bolyp, salaýatty ómir súrýimiz kerek. Ol úshin ne isteýimiz kerek?
Al salaýatty ómir súrgen adamnyń densaýlyǵy óte tamasha bolady, uzaq ómir súredi jáne ol adamnyń júris - turysy jarasymdy, symbatty kórinedi.
Balalar, pikirtalasymdy nege «Ómir – ómir súrý úshin beriledi» dep alǵanymyzǵa oı - pikirler aıtý barysynda jaýap aıtyldy ma, joq pa?
Pikirtalasymyzdy «Saý dene, azat aqyl, adal kóńil – úsheýimen baqytty bolady ómir» degen naqyl sózben qorytyndylaımyz. Deni saý, qurysh bilekti, salaýatty ómir saltyn qoldaıtyn, óner men bilim qýǵan kók baıraqty erkin Otanymyzdyń naǵyz patrıoty, elimizdiń eleýli, halqymyzdyń qalaýly azamaty bolyńyzdar dep kezdesýimizdi aıaqtaımyz.
BQO, Qaratóbe aýdany,
Qaratóbe kolejiniń pedagog - psıhology
Jaımanova Sharbaný Esetqyzy
Maqsaty: Oqýshylarǵa temeki, araq, nashanyń zıandary týraly bilimderin tereńdetip, suraqqa jaýap berý barysynda oı - qabiletterin damytý, jat qylyqtardan aýlaq bolýǵa tárbıeleý. Salaýatty ómir saltyn nasıhattaý.
Ádisi: suraq - jaýap
Kórneki - quraldar: sýretter, maqal - mátelder, beıne rolıkter.
Sabaqtyń barysy:
İ. Kirispe
Qurmetti ustazdar, stýdentter! Sizderdi jańa ǵasyrdyń jas býyn ókilderi, jańalyqqa jany qumar izdenimpaz jastarmen kezdesip otyrǵanymyzǵa óte qýanyshtymyz! Adamnyń jastyǵy degenimiz - tamasha, sáýletti kóktem, ol ómirde bir - aq ret berilip jáne qaıtyp kelmeıtin adam balasynyń esten ketpes balaýsa baqytty shaǵy.
Jastyq shaq adam ómiriniń eń bir belsendi, eń bir ónimdi kezeńi. Bolashaq búginnen bastalady desek, erteńgi bizdiń keleshegimizdi jalǵastyrýshy jas urpaqtyń qoǵamǵa oıy taza, sanasy sergek, zamanymyzdyń qazirgi talabyna saı ǵylym men tehnıkasyn meńgergen qyzdar men jigitterdiń basqaratyny sózsiz. Elimizdegi árbir adam ómir súrýge quqyly. Degenmen, ómir týraly basqalar qalaı oılaıdy, sony búgingi kezdesýimizde taldap, oıymyzdy ortaǵa salaıyq. Nelikten pikir almasýymyzdyń taqyrybyn «Ómir – ómir súrý úshin beriledi» dep ataǵanymyzdy kesh barysynda túsinip, sońynda jaýabyn aıtamyz. Pikir almasýymyzdyń maqsaty: temeki, araq, nashanyń zıandary týraly bilimderin tereńdetip, suraqqa jaýap berý barysynda oı - qabiletterin damytý, jat qylyqtardan aýlaq bolýǵa tárbıeleý. Salaýatty ómir saltyn nasıhattaý. Elimizdiń Prezıdenti N. Á. Nazarbaev barlyq qazaqstandyqtarǵa joldaǵan baǵdarlamasynda halyqtyń salaýatty ómir súrýine qol jetkizý úshin negizgi 3 baǵytta kúres júrgizý kerek dep atap kórsetti.
1 - baǵyt – «Temeki shegýdi toqtatý».
2 - baǵyt - «Maskúnemdik pen araqqa qarsy kúres».
3 - baǵyt - «Nashaqorlyqqa, narkobızneske qarsy kúres».
Al, endi ómir týraly, densaýlyq týraly oılap kóreıikshi.
İ. Qyzyǵýshylyqty oıatý
1. Ómir degen ne? – degen saýalǵa jaýap berip kórelik. Ómir - adam týǵannan bastap ólgenge deıingi fızıologıalyq kúıi. Adam ómir súrý úshin aınalasyndaǵy ortamen únemi zat almasýy arqyly tyǵyz baılanysta bolýy kerek. Ómir - teńiz! Osy úlken teńizdiń asaý tolqyndarynda, kúshti daýyldarynda adasyp qalmaý úshin ómirimizdi neden bastap, qalaı adasyp qalmaýymyz kerek. Men endi barlyqtaryńyzdyń oılaryńyzdy jınaqtap, qorytyndysyn shyǵaryp kóreıin. Adam balasyna bir - aq ret beriletin ómir, bul – baq, baılyq, bereke.
2. Densaýlyq týraly pikirimizdi bildireıik.
Densaýlyq - zor baılyq! Osy maqaldyń maǵynasyn túsindirýge tyrysaıyq.
3. «Aýyryp em izdegenshe, aýyrmaıtyn jol izde!» - deıdi danyshpan halqymyz, bul týraly oı - pikirlerimizdi ortaǵa salyńyzdar.
4. «Ómirimizdi qysqartý da, uzartý da óz qolymyzda» desek, shyndyqqa jata ma, joq pa?
Qor bolǵan temekige qaıran jigit,
Turady - aý tanaýynan tútin shyǵyp.
Ýlanǵan temekimen qaıran qyzdar,
Tartqanda qyz - kelinshek deneń muzdar.
Jarasa ma temeki názik janǵa?
1. Temekiniń adam densaýlyǵyna qandaı zıany bar?
2. Temeki bilmestikten tartyla ma, álde sándik úshin tartyla ma?
3. Eń jaqyn adamnyń temeki tartqanyn qalar ma edińiz?
4. Temekini tastaýǵa bola ma?
Iá, balalar adamnyń ádemi de uzaq ómir súrýine kedergi keltiretin zıandy ádetter bar: temeki, maskúnemdik, nashaqorlyq. Temeki tartýdyń basty sebebi nede: elikteý, eresek bolýǵa tyrysý, temekiniń zıanyn bilmeýinen dep jatamyz. Biz jańa zamanda ómir súrip jatyrmyz. Zaman aǵymyna qaraı, adamzattyń turmys tirshiligi ózgerip otyrady. Adam óziniń jany tynysh bolý úshin qanshama jaıly jaǵdaılar jasamady deısizder?... Jaqsylyq pen jamandyq qatar júretin «sıvılızasıa» atalatyn osy zamanda qaı jańalyq qaı jaǵynan shyǵatynyn bilip jarymaısyń. Sonyń biri - nashaqorlyq jyldan jylǵa kóbeıip keledi.
1. Nashaqorlyq, nasha, esirtki týraly ne oılaısyzdar?
2. Esirtki egip kórgeniń, ajaldan buryn ólgeniń» maqalyn túsindirý.
3. Ózine - ózi adam nege qol jumsaıdy?
Nashaqorlyq - grek sózi, aýdarmasy «essizdik» al osy sózdiń ózi aıtyp turǵan joq pa, nashaqorlyqtyń qaıda aparatynyn.
Nashaqorda jaqyn joq,
Apıynda aqyl joq.
Qumartyp nasha shekkeniń,
Ar, namysty tókkeniń.
Nashar jigit – nashaqor!
Nashaǵa ilesip kesel júredi,
Kóknarǵa ilesip kesel júredi.
Nasha tartqan kesel bolady,
Kóp uzamaı kesel bolady,
Aqyrynda meshel bolady.
«Qara pıma» beıne rolık. (U. Esdáýletov). Shyǵarmadan qandaı oı túıdińizder?
1. Araqtyń zıany?
2. Zıandy ekenin bile tura, nege araqty ishedi?
3. «Uzartqyń kelse ǵumyryńdy, tasta araq pen shylymdy» - degen sózdi qalaı túsinesizder?
Abdýl Faradj degen fılosof «İshkilik adamǵa tórt túrli qasıet beredi. Adam alǵashqyda nazdanyp totydaı sylanady, sodan keıin jeńiltektenip, maımylsha qylmyńdaıdy, árkimge bir tıisedi, arada biraz ýaqyt ótkende arystandaı aıbat shegedi, aqyrynda shoshqasha las jerge aýnaıdy» dep ishken adamǵa minezdeme bergen.
Mine, balalar adam ómirge kelgennen keıin eń alǵashqy quqyǵy – ol ómir súrý, onyń ómirine qol suǵatyn eshkimniń de quqy joq. Sondyqtan temeki, araq, nashanyń zıandy ádetterden aýlaq bolyp, salaýatty ómir súrýimiz kerek. Ol úshin ne isteýimiz kerek?
Al salaýatty ómir súrgen adamnyń densaýlyǵy óte tamasha bolady, uzaq ómir súredi jáne ol adamnyń júris - turysy jarasymdy, symbatty kórinedi.
Balalar, pikirtalasymdy nege «Ómir – ómir súrý úshin beriledi» dep alǵanymyzǵa oı - pikirler aıtý barysynda jaýap aıtyldy ma, joq pa?
Pikirtalasymyzdy «Saý dene, azat aqyl, adal kóńil – úsheýimen baqytty bolady ómir» degen naqyl sózben qorytyndylaımyz. Deni saý, qurysh bilekti, salaýatty ómir saltyn qoldaıtyn, óner men bilim qýǵan kók baıraqty erkin Otanymyzdyń naǵyz patrıoty, elimizdiń eleýli, halqymyzdyń qalaýly azamaty bolyńyzdar dep kezdesýimizdi aıaqtaımyz.
BQO, Qaratóbe aýdany,
Qaratóbe kolejiniń pedagog - psıhology
Jaımanova Sharbaný Esetqyzy
You Might Also Like
-
Qurama sandardy jaı kóbeıtkishterge jikteýge esepter shyǵarý
