
- 05 qyr. 2015 00:00
- 540
Otandy súıý – ımannan
Elimizdiń ónip, órkendeýiniń basty qozǵaltqyshy bolatyndaı mańyzdy faktorlardyń biri halyqtyń boıynda eline, otanyna degen patrıottyq sezimniń bolýy. Paıǵambarymyz «Otandy súıý – ımannan» degen eken. Elimizdiń árbir azamaty otanyn, tilin, dinin qasterlep qurmetteýi, otanynyń gúldenýi úshin at salysýy qajet. Elbasymyz Nursultan Nazarbaev: «Týǵan jerińniń tarıhyn, ana tilińdi, óz tegińdi bilmeı turyp, naǵyz patrıot bola almaısyń. Qazaqstandyqtardyń týyp-ósken jeri bar, bul bizdiń Otanymyz. Elimizdiń tarıhy týraly barlyq málimetti júıelendirip, onyń birtutas nusqasyn ázirleý qajet.» degen. Qandaı da bir halyqtyń ádet-ǵurpyn, ásirese tarıhyn umyttyrý – olardy qurdymǵa jiberýdiń, álem sahnasynan joıýdyń ońaı joly. Ulttyq qundylyqtarynan, eldik tájirıbelerinen maqrum qalǵan halyq, bolashaǵyn qurý úshin myqty negiz taba almaı, joıylýǵa beıim bolady. Munyń mysalyn óz túbin, óz tilin joǵaltyp basqa ulttarǵa sińisip ketken qanshama mádenıetterden kórýge bolady. Sondyqtan san-ǵasyrlyq tarıhymyzdy, túbimizdi, ádebıetimizdi, tarıhı tulǵalarymyzdy, patshalarymyz, sheshenderimiz, kósemderimiz, bılerimiz ben batyrlarymyzdy, mádenıetimizdi, ádet-ǵurpymyzdy bilip, keleshek býynnyń sanasyna sińire júrý qajet. Árbir otandasymyzdyń, ár qazaqtyń óz eliniń, ata-babalarynyń aldyndaǵy jaýapkershilikti tereń sezine bilýi, osy jolda etene eńbektene bilýi, kúrese bilýi kerek. Ásirese, oqý oryndaryndaǵy oqý-tárbıe jumystaryna jaýapty adamdardyń da muny tereń túsingenderi jón. Jas óspirimderdi aqyldy, parasatty, rýhanı oılaý dárejesi bıik, ar- ojdany mol, eńbekqor, isker, talǵamy joǵary jáne boıynda t.b. izgi qasıetteri bar patrıot azamat etip tárbıeleýdi negizge alý kerek.
Ata-babamyzdyń segiz qyrly bir syrly tárbıe berýdi jón sanaǵan. Qansha kóp tildi bilsek artyq etpeıdi. Alaıda ana tilin nazardan tys qaldyrý ádepke de ar-ujdanǵa da jat tirlik. Qadir Myrzalıev aǵamyzdyń: «Ózge tildiń bárin bil, óz tilińdi qurmette!» degen danalyq sózi este bolýy tıis. Almaty qalasyndaǵy birneshe muǵalimniń myna aıtqandary jadymyzda qalyp qoıdy: «Qazaq mektebinde sabaq beremiz. Oqýshylar óz aralarynda oryssha sóıleıdi. Sabaq aıtqanda qazaqshany ázer sóılep, oıyn durys jetkize almaıdy.» Bul oraıda muǵalimder men qosa, ata-analardyń da negizgi róli basym. Ata-analar, jalpy halyq ana tilin bilmeýdiń uıat ekendigin jas-óspirimderdiń boıyna sińirip, ańyz-ertegilerin, tarıhyn jańǵyrtyp, jastardyń otanyna degen mahabbatyn oıatýy, otansúıetin patrıot etip ósýine kúsh jumyldyrýy tıis.
Otanshyldyq – eljandylyq týǵan otbasyna, týyp-ósken ortaǵa, týǵan topyraǵy men tabıǵatyna degen qurmetten bastalady. Sondyqtan otanshyldyqtyń qaınar kózi adamgershilik qasıetter bolmaq. Otansúıgishtik, til, din, ulttyq sana-sezim, mádenıeti men tarıhyn, ónerin súıý, ózge ulttarmen beıbit qatynasta ómir súrý árbir azamattyń basty ustanymyna aınalýy tıis. Óz ultyn, otanyn súıip, onyń muńyn muńdap, joǵyn joqtaıtyn azamat qana otanshyl, patrıot bolady.
Jer asty, jer ústi baılyqtaryna qanyq, klımaty zor, sýy mol, jeri keńbaıtaq otanymyz Qazaqstannyń budan ári de kórkeıýi, damýy úshin shynaıy otansúıer patrıottarǵa muqtaj. Shynaıy otansúıerler birlik pen yntymaqty tıek etip, bir-birin qurmettep, qoldap, qorǵap, jik-jikke bólýge tyrysyp, iritki salyp, bir-birine aıdap salýǵa tyrysatyn syrtqy dushpandardyń oıynyna aldanbaı, tabandy eńbek etip, jıyrma birinshi ǵasyrdyń ozyq tehnologıalaryn ıemdenip, tipti ony asyp ótip qasıetti otanymyzdy laıyqty dárejede kóterýge kúsh salýy tıis.