InfoHub Logo

Sabaq taqyryptary:
1. Otyryqshylar jáne kóshpeliler mádenıeti
2. Kóshpelilerdiń materıaldyq mádenıeti
3. Sáýlet jáne óner (VI – IX ǵǵ.)
4. Halyq aýyz ádebıeti, jazý jáne din
5. Vİ – İH ǵasyrlardaǵy Qazaqstan halyqtarynyń otyryqshy jáne kóshpeli mádenıeti bólimine orta merzimdi jopar

Tarıh 7 synyp
Sabaq negizdelgen oqý maqsaty (maqsattary)
Oqýshylardy jartylaı kóshpeli mádenıettiń jáne qala mádenıetiniń damýymen, olardyń ózara baılanystarymen tanystyrý.
Sabaq maqsattary:
Barlyq oqýshylar:
• orta ǵasyrlardaǵy halyqtyń ómiri men turmysyn mazmundaıdy;
• tarıhtaǵy negizgi saıası ózgeristerge taldaý jasaıdy;
• túrli derekterden tarıhı aqparattardy izdestiredi.
Oqýshylardyń basym bóligi:
• jartylaı kóshpeli jáne otyryqshy turǵyndardyń mádenı jáne ekonomıkalyq damý erekshelikterin kórsetedi;
• jartylaı kóshpeli jáne otyryqshy mádenıetterin salystyrady, qorytyndy jasaıdy.
Keıbir oqýshylar:
• VI – IX ǵasyrlardyń turǵyndary kóshpeli mal sharýashylyǵynan otyryqshy sharýashylyqqa kóshkenin sebepterin túsindire alady.
• orta ǵasyrlar turǵyndarynyń mádenıettegi jetistikterin biledi.
- mádenıetterdi, berilgen sıpattama arqyly, bir – birinen ajyrata alady.

Bastalýy
Kirispe (2 mınýt)

Bilý (8 mınýt)
OmOJT
STOú
OúBjOB
Synyp oqýshylaryna jaǵymdy ahýal týǵyzý, juptarǵa bólý.
Oqýshylar: Olarǵa taza A4 formatty qaǵaz beriledi. Olar qushaqtasyp sýret salady, ony jubyna syılaıdy. Sýret salynǵan marker túsi boıynsha oqýshylar juptasady.

Úı jumysyn tekserý: «Suraqty qaǵyp al» oıyny arqyly ótken taraýdy qaıtalaý, qorytyndylaý (VI - IX ǵǵ. Qazaqstan jerinde ómir súrgen taıpalardy «kóshpeliler», «túrik – tildes taıpalar» dep ataǵan).
Oqýshylar: bir – birine suraq qoıady, jaýap beredi.

Jańa taqyrypqa kirispe: kóshpeli jáne otyryqshy sharýashylyqty sıpattaıtyn «sýretterdi kórsetý». Toptastyryp maǵynasyn ashý.
Oqýshylar: Jupta sýretterdi toptastyryp, maǵynasyn túsindiredi.
- Al endi, búgingi sabaqta bizdiń taqyrybymyz ne týraly bolady?
Oqýshylar: sabaq taqyrybyn jáne maqsatyn anyqtaıdy.
Baǵalaý: «Bas barmaq».

Ortasy
Túsiný (5 mınýt)
OmOJT
STOú
OúBjOB
«Mıǵa shabýyl»:
1) Mádenıet degenimiz qalaı túsinesiz? Onyń qandaı túrlerin bilesińder?
Oqýshylar: oılanady, jaýap beredi, oı bólisedi, talqylaıdy, salystyrady. Jeke – dara jumys

jupta óz túsingenin salystyrý
topta talqylaý
taqtaǵa salý

Tirek shema (oqýshylar ózara talqylaǵannan keıin TAQTADA)
MÁDENIET
↓
Materıaldyq – (baspana, kıim - keshek, ydys - aıaq, qarý - jaraq túrleri, qural - saıman)
Rýhanı -- (dinı nanym - senimder, ádet - ǵuryp, salt - dástúr)

Qoldaný (14 mınýt)
OmOJT
TjDBO
OJESOjO
STOú
OúBjOB
OmOAKTp
VI - IX ǵǵ. Qazaqstan jerinde ómir súrgen taıpalardyń mádenıeti men sharýashylyǵynyń erekshelikterimen tanysaıyq.

«Karýsel» ádisi:
İ oqýshy:
1) Jartylaı kóshpeli mádenıettiń ejelgi ǵasyrlar kezeńderi boıynsha damýyn kórsetý.
2) Kóshpelilerdiń orta ǵasyrlarda sharýashylyqtyń damýyn kórsetý.
İİ oqýshy:
1) VI - IX ǵasyrlarda qala mádenıetiniń damý erekshelikterin nede? Ony keskin kartada kórsetińiz?
İİİ oqýshy:
1) VI - IX ǵasyrlarǵa tán qalalardyń qurylys júıesi men erekshelikterin kórsetý.
İV oqýshy:
1) VI - IX ǵasyrlarda Qazaqstan jerinde qala mádenıetiniń damýyn dáleldep berý.
2) VI - IX ǵasyrlardyń turǵyndary kóshpeli mal sharýashylyǵynan otyryqshy sharýashylyqqa kóshýiniń sebepterin qalaı túsindiresiz?
Oqýshylar: óz tapsyrmalaryn oryndaıdy, jumysyn «Karýsel» ádisi boıynsha bir - birine baryp túsindiredi.

Baǵalaý: «Smaılıkter usyný».
- ár oqýshy 3 kóńil – kúıdi bildiretin smaılıkter taratylady.

Taldaý (7 mınýt)
STOú
OBjQ
OúBjOB
• Tapsyrma (juptyq jumys): «Otyryqshylar men kóshpelilerdiń uqsastyq pen aıyrmashylyǵy nede? Salystyryp kórsetińizder. (poster toltyrady)

Baǵalaý: «Eki juldyz – bir usynys»
Krıterııler:
1) aıyrmashylyǵy naqty kórsetilgen;
2) uqsastyǵy eki mádenıetke tán;
3) estetıkalyq bezendirý.

• Shatastyrylǵan logıkalyq tirkesterdi toltyrý: (aýyzsha)
- Qolǵa mal úıretý tas ǵasyrynyń neolıt kezeńinde bastalǵan; (qate orta (mezolıt) kezeńinde)
- Temir dáýirinde kóshpeli jáne jartylaı kóshpeli mal sharýashy - lǵy óris aldy; (durys)
- Ońtústik Qazaqstanda otyryqshy mádenıet ortalyǵy Taraz, Talhır, Almalyq, Qoılyq qalalary; (qate - Otyrar, Iasy, Saýran, Syǵanaq, Qulan)
- Ortaǵasyrlyq qalalardyń júıesi eki bólikten turǵan; (qate – úsh bólikten (sıtadel, shahrıstan, rabat).

Jınaqtaý (5 mınýt)
OmOJT
• Tapsyrma: «Kóshpeli jáne otyryqshy mádenıetterdiń ózara áseri» - atty taqyrybyna ESSE jazyńdar.

Aıaqtalýy
Refleksıa (2 mınýt)
OúBjOB (1 mınýt)
Baǵalaý: «Aıaqtalmaǵan sóılemder».
Men ózimdi ________________________________________ sezindim.
Men __________________________________________________ bildim, _______________________ qyzyqty boldy,
_________________________________ búgin meniń qolymnan keldi.

Úıge tapsyrma (1 mınýt) § 8, 1 - 3 taqyrypsha. Keskin kartany toltyrý.

Pavlodar oblysy,
Ertis aýdany, Severnyı JOBBM
Tarıh páni: Aıtmakýsheva Botagoz Mýsınovna


Kóshpelilerdiń materıaldyq mádenıeti
Sáýlet jáne óner
Halyq aýyz ádebıeti, jazý jáne din
Orta merzimdi jopar