- 05 naý. 2024 01:02
- 202
Ózge emes, ózim aıtam óz jaıymdy
Taqyryby: Ózge emes, ózim aıtam óz jaıymdy
(Qasym Amanjolovtyń shyǵarmashylyǵyna arnalǵan sabaq)
Maqsaty: Qasym Amanjolovtyń ómir joly, shyǵarmashylyǵy jaıly málimet berý; óleńderimen tanystyrý;
Oqýshylardy kórkem ádebıetke baýlý, mánerlep oqý daǵdylaryn arttyrý.
Kórnekiligi: kitaptar kórmesi, taqyryptyq slaıd.
Qural - jabdyǵy: ınteraktıvti taqta.
ÓTÝ BARYSY
1 - júrgizýshi: Qaıyrly kún, qurmetti oqýshylar jáne búgingi sabaǵymyzdyń qonaqtary!
Qazaqtyń birtaýar aqyny Qasym Amanjolovtyń shyǵarmashylyǵyna arnalyp ótkizgeli otyrǵan «Ózge emes, ózim aıtam óz jaıymdy» atty ádebı - tanymdyq sabaǵymyzǵa qosh keldińizder.
2 - júrgizýshi: Qasym Rahymjanuly Amanjolov 1911 jyly qazirgi Qaraǵandy oblysynyń Qarqaraly aýdanyndaǵy Qyzylaraı qystaýynda dúnıege kelgen.
1923 jyly Qasymdy aǵasy Ahmetjan Semeıdegi bastaýysh mektep - ınternatqa túsiredi. Mektepten keıin Qasym Semeı mal - dárigerlik tehnıkýmynda oqıdy.
Qasym Amanjolovtyń aqyn, azamat bolyp qalyptasýyna Oral qalasy úlken áser etti. Osy qalada ol eń alǵashqy mahabbat, jastyq jyrlaryn jazdy. 1935 jyly ásker qyzmetinen bosasymen Qasym Oraldyń teatr grýppasyn uıymdastyryp, ózi kórkem basqarýshysy bolady. Bul grýppa tez ósip, az ýaqyt ishinde teatr bolyp quryldy. Mundaǵy Qasymnyń eńbegi óte zor edi. Osy kezderi
Qasymnyń aqyndyq, ánshilik, artısik talanty jurtshylyqqa tanyldy.
1936 - 1941 jyldary Qasym Amanjolov Almatyǵa baryp, "Sosıalısik Qazaqstan", "Lenınshil jas" gazetterinde, Jazýshylar Odaǵynda qyzmet isteıdi. Bul kezderi ol óleńmen qatar ár túrli taqyrypqa maqala, ocherk, feleton jazady.
1 - júrgizýshi: 1939 - 1941 jyldar arasynda Qasymnyń shyǵarmashylyq eleýli órleý dáýiri bastalady. Osy kezderde jazǵan "Nar táýekel", "Daýyl", "Kókshetaý", "Oramal", "Zaýla, zaýla Týrksıb", "Sultanmahmut týraly ballada" sıaqty óleńderinde óristi oılar, tereń sezim qýaty, ótkir til baılyǵy baıqalady jáne de Pýshkın, Lermontov, Shevchenko, Baıron, Maıakovskııdiń shyǵarmalaryn qazaq tiline aýdarýy Qasymnyń shyǵarmashylyq óneriniń ósý jolyn anyqtaı túsedi.
Qasym qalyń jurtshylyqqa óziniń týǵan jerin kórkemdep jarlaýymen de tanylǵan.
1 - oqýshy: Atameken
Súıem seni týǵan el – atameken.
Abzal anam sensiń ǵoı qushaǵy keń.
Jer men kóktiń jannaty bir ózińsiń,
Senen artyq ne tabam, qaıda ketem.
Asan qaıǵy emespin, Qasymmyn men,
Qobyzymen syrlasyp, kúńirengen.
İzdeımin men «Jeruıyq» kór basynda,
Erke janmyn, ómirde óstim erkin.
«Erkeleme, eı jigit, espe» der kim?!
Óz elimde ózendeı gúrildeımin,
Tasyp, shalqyp ótemin, osy sertim.
2 - oqýshy: Saryarqa
Saryarqa sap - sary altyn júzgen nurǵa,
Qonalqy meken bolǵan san ǵasyrǵa.
Saıran taý, samal jaılaý, syraıly ózen
Lebimen alar tartyp, shyqsań qyrǵa.
Kóterip án men jyrdyń kúı qanaty,
Júregiń ushar qus bop aspanyńda.
Álemniń saǵan aýyp mahabbaty,
Saryarqa ornar seniń jas janyńda.
Jubanyp sol Saryarqa qushaǵynda,
Esimde oınaǵanym jas shaǵymda.
Jetimdik jalbyr tonyn jerge soǵyp,
Qumartyp aýǵan bultqa, alys shyńǵa.
Arqa arý, ashyp nurly kú betińdi,
Oınatyp, erkeletip men jetimdi.
Aýlaqtap sur beıitten áketýshi eń,
Ne dermin, seniń sol bir qudiretińdi?
Saryarqa saǵyndyrdyń atameken,
Sardala anam ediń, qushaǵyń keń.
Tusyńnan toqtaı almaı bara ótip,
Artta – sen, alda – maıdan qaıtsem eken?
(Qasym Amanjolovtyń shyǵarmashylyǵyna arnalǵan sabaq)
Maqsaty: Qasym Amanjolovtyń ómir joly, shyǵarmashylyǵy jaıly málimet berý; óleńderimen tanystyrý;
Oqýshylardy kórkem ádebıetke baýlý, mánerlep oqý daǵdylaryn arttyrý.
Kórnekiligi: kitaptar kórmesi, taqyryptyq slaıd.
Qural - jabdyǵy: ınteraktıvti taqta.
ÓTÝ BARYSY
1 - júrgizýshi: Qaıyrly kún, qurmetti oqýshylar jáne búgingi sabaǵymyzdyń qonaqtary!
Qazaqtyń birtaýar aqyny Qasym Amanjolovtyń shyǵarmashylyǵyna arnalyp ótkizgeli otyrǵan «Ózge emes, ózim aıtam óz jaıymdy» atty ádebı - tanymdyq sabaǵymyzǵa qosh keldińizder.
2 - júrgizýshi: Qasym Rahymjanuly Amanjolov 1911 jyly qazirgi Qaraǵandy oblysynyń Qarqaraly aýdanyndaǵy Qyzylaraı qystaýynda dúnıege kelgen.
1923 jyly Qasymdy aǵasy Ahmetjan Semeıdegi bastaýysh mektep - ınternatqa túsiredi. Mektepten keıin Qasym Semeı mal - dárigerlik tehnıkýmynda oqıdy.
Qasym Amanjolovtyń aqyn, azamat bolyp qalyptasýyna Oral qalasy úlken áser etti. Osy qalada ol eń alǵashqy mahabbat, jastyq jyrlaryn jazdy. 1935 jyly ásker qyzmetinen bosasymen Qasym Oraldyń teatr grýppasyn uıymdastyryp, ózi kórkem basqarýshysy bolady. Bul grýppa tez ósip, az ýaqyt ishinde teatr bolyp quryldy. Mundaǵy Qasymnyń eńbegi óte zor edi. Osy kezderi
Qasymnyń aqyndyq, ánshilik, artısik talanty jurtshylyqqa tanyldy.
1936 - 1941 jyldary Qasym Amanjolov Almatyǵa baryp, "Sosıalısik Qazaqstan", "Lenınshil jas" gazetterinde, Jazýshylar Odaǵynda qyzmet isteıdi. Bul kezderi ol óleńmen qatar ár túrli taqyrypqa maqala, ocherk, feleton jazady.
1 - júrgizýshi: 1939 - 1941 jyldar arasynda Qasymnyń shyǵarmashylyq eleýli órleý dáýiri bastalady. Osy kezderde jazǵan "Nar táýekel", "Daýyl", "Kókshetaý", "Oramal", "Zaýla, zaýla Týrksıb", "Sultanmahmut týraly ballada" sıaqty óleńderinde óristi oılar, tereń sezim qýaty, ótkir til baılyǵy baıqalady jáne de Pýshkın, Lermontov, Shevchenko, Baıron, Maıakovskııdiń shyǵarmalaryn qazaq tiline aýdarýy Qasymnyń shyǵarmashylyq óneriniń ósý jolyn anyqtaı túsedi.
Qasym qalyń jurtshylyqqa óziniń týǵan jerin kórkemdep jarlaýymen de tanylǵan.
1 - oqýshy: Atameken
Súıem seni týǵan el – atameken.
Abzal anam sensiń ǵoı qushaǵy keń.
Jer men kóktiń jannaty bir ózińsiń,
Senen artyq ne tabam, qaıda ketem.
Asan qaıǵy emespin, Qasymmyn men,
Qobyzymen syrlasyp, kúńirengen.
İzdeımin men «Jeruıyq» kór basynda,
Erke janmyn, ómirde óstim erkin.
«Erkeleme, eı jigit, espe» der kim?!
Óz elimde ózendeı gúrildeımin,
Tasyp, shalqyp ótemin, osy sertim.
2 - oqýshy: Saryarqa
Saryarqa sap - sary altyn júzgen nurǵa,
Qonalqy meken bolǵan san ǵasyrǵa.
Saıran taý, samal jaılaý, syraıly ózen
Lebimen alar tartyp, shyqsań qyrǵa.
Kóterip án men jyrdyń kúı qanaty,
Júregiń ushar qus bop aspanyńda.
Álemniń saǵan aýyp mahabbaty,
Saryarqa ornar seniń jas janyńda.
Jubanyp sol Saryarqa qushaǵynda,
Esimde oınaǵanym jas shaǵymda.
Jetimdik jalbyr tonyn jerge soǵyp,
Qumartyp aýǵan bultqa, alys shyńǵa.
Arqa arý, ashyp nurly kú betińdi,
Oınatyp, erkeletip men jetimdi.
Aýlaqtap sur beıitten áketýshi eń,
Ne dermin, seniń sol bir qudiretińdi?
Saryarqa saǵyndyrdyń atameken,
Sardala anam ediń, qushaǵyń keń.
Tusyńnan toqtaı almaı bara ótip,
Artta – sen, alda – maıdan qaıtsem eken?
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.