InfoHub Logo

1. Siz Qasym Qaısenov týraly oılaǵanda, eń aldymen qaı qylyǵy esińizge túsedi?

2. Ol kisi týraly árqıly áńgime kóp qoı, olardy Siz de estigen shyǵarsyz. Esińizge túsirip kórińizshi. Saparlas boldyńyz ba?

3. Alyp deneli batyr adam degenmen de, Qasym aǵanyń kóńili bos kórinedi. Qaıǵyrsa, egilip jylap qoıa beredi deıdi. Sol ras pa?

4. Qazaq memleketi Qasym aǵa sekildi qaı ulyna qurmet kórsete alǵan joq dep oılaısyz?

5. Qasym aǵaǵa kóńilińiz qalǵan kez boldy ma?

6. Baspasózde qaı ereksheligi kórinbeı júr?

1. Ózinen jasy kishilerdiń bárine qushaǵyn keń ashyp, árdaıym: "Oı, dorogoı! Oı, zolotoı", — dep emirenip, mańdaıynan súıip júretin Qasekeń kishireıtip teńegenime keshirer, aýyldy jerde bala kezde kóp baıqaǵan balapan basyp shyǵaratyn taýyqty elestetedi kózime. Aspandap júrgen qaraqustyń kóleńkesi kórinse de, sebelep jańbyr jaýsa da, kún ysyp ketse de, barsha balapanyn qos qanatynyń astyna alyp, qyt-qyttap, qymtap jaýyp júretin edi ǵoı. Bu kisiniń de kóleńkesi kúndik jerge túsip, bárimizge qamqor bolyp, hal surap júretini soǵan uqsaıdy. Bireýlerge bul qyrandy kúıkentaıǵa teńegendeı kóriner, biraq meniń shyn syrym osy.

2. Ústimizdegi jyly "Jazýshy" baspasynan "Partızan Qasym Qaısenov" dep atalatyn jaqsy bir kitap jaryq kórdi. Sonyń ishinde Qasekeńniń uly — kishi birqatar zamandastarynyń qatarynda meniń de álgi kitap attas ocherkim bar. Sonda ol kisimen alǵash tanysqanym, aralasqanym, quralasqanym, saparlas bolǵan kezderim birshama baıandalady. Ataqty partızan aǵamyz jaıly áńgimelerdi óz aýzynan da, ózgelerden de kóp estip, kóp tyńdaǵan adammyn. Syraǵań (Syrbaı Máýlenov), Baýkendermen (Baýyrjan Momyshuly) sóz qaǵystyryp, ádemi ázildesken jarasymdy qaljyńdary jaıly bárimiz de bilemiz. Ol jaıly ózi de aıtyp, jazyp júr.

Raqymjan Qoshqarbaev ekeýiniń ázil-qaljyńy nege turady! Birde aýyldan eki jaqsy joldasym kele qaldy da, qonaqúıden oryn kerek bolyp, Qasekeńe telefon soqtym. "Júre qoı", — dedi de, jetelep Rahańa ("Almaty" qonaqúıiniń dırektory) alyp bardy. "Solaı da solaı, myna Sákenniń elden eki dosy kelip qalypty, bir jaıly lúks bólme bere ǵoı", — dep jatty. "Joq, eshqandaı oryn joq", — dep Rahań degen zar qaǵyp jolatar emes. Qasekeń edáýir — aq jalyndy da, bir mezette bólme ortasynda taltaıyp tura qalyp, Rahańa qarata orys boqtyǵynyń birazyn pýlemetten atqandaı boratsyn kelip. "Júr, kettik, — dedi maǵan. — Almatyda budan basqa da qonaqúı quryp qalmaǵan shyǵar" — dep esikti julqı ashyp shyǵa berip edik.

— Qaseke, Qaseke, sál sabyr et. Taǵy bir burqyrata boqtap jibershi orysshalap, eń jaqsy lúksti bereıin, — degeni ǵoı Rahań máz bolyp.

Osy qonaqúıge baılanysty taǵy bir áńgime esime túsedi. Qasekeńe aýyldan kelem dep habarlasqan dosyma bólek bólme alyp berińiz, búgin kelmek edi dep taǵy jalyndym. Bolady dep, aty-jónin, qashan keletinin jazyp aldy. Qudaı atqanda, álgi dosym kelmeı qaldy da, eki-úsh kúnnen soń jumysqa kelsem, jigitter: "Mynany Qasekeń tastap ketti", — dep, bir býma qaǵazdardy ustata saldy. Qarasam, qonaqúıdiń esep — shoty, "úsh-tórt kúnge pálen som qaryz bolyppyz, tez tóleńiz", — degen sup — sýyq eskertpesi de bar. Ájeptáýir qomaqty soma kórsetilipti. Zárem ushyp, Qasekeńe habarlasaıyn. "Qaıt deısiń maǵan, qonaqúı kerek degen sen, olardyń bron-sron degeni bar, áıteýir bos ustap turǵan bir bólmeniń eki-úsh kúndik quny sondaı kórinedi ǵoı. Óziń tólersiń birdeme etip, áıtpese, men Rahymjanǵa ne betimdi aıtamyn?", — deıdi. Kúıip-pisip men áýre. Sóıtsem, bul da maǵan sabaq bolsyn dep jasaǵan qyry eken. Erinbeı-jalyqpaı, álgi qaǵazdardy daıyndap júrgen úlkenge de, kishige de jasaıtyn kisilik, ózi árdaıym ýádede tura biletin márttikti ózgeden de talap etýdiń sondaı bir joralǵysy eken. Ospaqpen jetkizgeni. Keıin túsindim, biraq ne istersiń...

3. Eńirep, egilgenin kórdim dep ótirik aıta almaımyn. Et pen súıekten jaratylǵan adam ǵoı, pende bolǵan soń, ondaı-ondaı da qylyǵy bar shyǵar, qaıdam...

4. Qasekeń tirisinde ózine tıesili qurmettiń bárin de kórdi, kórip keldi, áli de kóre beretin bolady. Qyzmet et te mindet art údesinen shyǵýdyń bir úlgisi de ózi. Áıtpese, biz tirini tirisinde qadirleýge joq halyqpyz ǵoı. Eńbegine oraı qurmet kórmegen ótkender de, qurmettelmeı kele jatqan qazirgilerdiń de el bıleýshilerge ókpesi joq-aý dep oılamaımyn.

5. Oqta-tekte Qasekeńmen preferans oınaıtynym bar. Sol kezde mazaqtap otyryp, "Aýyl úıdiń asyq oınap júretin balalary ekensińder ǵoı ánsheıin" dep keketip kúlip otyryp utyp alyp, renjitip jiberdi. Sodan basqa ókpem bolǵan emes. Bolmaıtyn da shyǵar.

6. Sońǵy kezde Qasym Qaısenov jaıly jazsaq ta, áńgime aıtsaq ta, ol kisiniń soǵystaǵy erligi, jekebas aǵalyq ónegesi, tálimi, kisilik qasıeti sóz bolady da, shyǵarmashylyǵy qaǵa beris qala beredi. "Partızan jazýshy" dep qosyp aıtamyz, biraq jazýshylyǵyn tutas paraqtap ashyp kórseter, anyq tolǵap tanytar eńbek azdaý ma dep qalam. Endi osyny da bir eskerip kórsek dep oılaımyn.

---