InfoHub Logo

Qyzylorda medısınalyq joǵary koleji
oqytýshy Bazarǵalıqyzy Aıjan

Jospar:

İ. Kirispe

Taqyryptyń ózektiligi:

İİ. Negizgi bólim

1. Pasıentterdi qaýipsiz jyljytý kezindegi meıirgerdiń róli.

2. Bıomehanıka erejeleri.

3. Pasıentterdiń qaýipsizdigin arttyrýǵa arnalǵan tehnologıalardy qoldaný.

İİİ. Qorytyndy

İ. Kirispe

Qazirgi óndiristiń kúnnen-kúnge avtomattandyrylýy jedel qarqynmen arta  bastady,osyǵan sáıkes endi adamǵa ári basqarýshy, ári oryndaýshy bolý mindeti júktelip otyr. Adamnyń psıho-fızıologıalyq múmkindikterin jáne dene ólshemi sıpattaryn, eńbek jaǵdaılaryn, jumys sıpatyn keshendi eskeretin operatorshy adamnyń jumys ornyn uıymdastyrý mańyzdy bolyp tabylady. "Qaýipsiz aýrýhanalyq orta" – bul pasıent pen medısınalyq qyzmetkerge óziniń barlyq ómirlik qajettilikterin tıimdi qanaǵattandyrýǵa múmkindik beretin jaılylyq pen qaýipsizdik jaǵdaılaryn neǵurlym tolyq mólsherde qamtamasyz etetin orta. Qaýipsiz aýrýhanalyq ortany jasaý medısınalyq qyzmetkerler úshin ózekti jáne bir mezgilde kúrdeli mindet bolyp tabylady. Qaýipsiz orta emdeý-profılaktıkalyq mekemelerde jumystyń erekshe jaǵdaılaryn qamtamasyz etýi tıis, olar ınfeksıalyq juqtyrýlardyń, jaraqattanýshylyq pen kásiptik aýrýlar týyndaýynyń joq bolýyna kepildik beredi. Keıde medısınalyq qyzmetker óziniń kásiptik mindetterin oryndaý kezinde ózine zalal keltiretindeı áreket etetin jaǵdaılar paıda bolady. Meıirgerlerge pasıentterdiń ornyn aýystyrýǵa, aýyr jabdyqtardy jyljytýǵa, tótenshe jaǵdaılarda aýyrlyqty tasymaldaýǵa, uzaq ýaqyt boıy májbúrli keıipte bolýǵa týra keledi.Qolaısyz faktorlardyń bulaı áser etýi tirek-qımyl  apparatynyń aýrýlaryna ákeledi.

Arnaýly jabdyqtardy satyp alý, kabınetter men pasıentter palatalaryn beıimdelgen jıhazben jaraqtandyrý jaraqattanýdyń týyndaý táýekelin aıtarlyqtaı tómendetedi. Densaýlyq saqtaýda ergonomıka men bıomehanıka salasyndaǵy bilim mańyzdy ról atqarady. Eger medısınalyq qyzmetker ózin qalaı qorǵaýdy bilmese, onda onyń óz densaýlyǵyna zalal kelýi sózsiz. Osyǵan baılanysty personal úshin eńbek jaǵdaılary Qazaqstan Respýblıkasynyń 2015 jylǵy 23 qarashadaǵy № 414-V (06.04.2016 j. ózgerister men tolyqtyrýlarymen) Eńbek kodeksiniń normalaryna, sondaı-aq QR Ulttyq ekonomıka mınıstriniń 2015 jylǵy 28 aqpandaǵy "Adamǵa áser etetin fızıkalyq faktorlarǵa gıgıenalyq normatıvterdi bekitý týraly" № 169 buıryǵymen reglamentteletin gıgıenalyq normalarǵa sáıkes kelýi tıis.

Taqyryptyń ózektiligi: meıirger densaýlyǵyna shamadan tys, keri áserin tıgizetin faktorlardyń kóbeıýi jáne ol óz kezeginde kásibı aýrýlardyń damýyna ákelip, eńbekke jaramsyzdyq týǵyzady.Ekinshi jaǵynan pasıenttiń densaýlyǵyna da keri áserin tıgizedi. Ol negizgi aýrýyna qosymsha aýrýlardyń týyndaýyna ákelip, em tıimdiligin tómendetedi, aýrýhanada jatý merzimin uzartady, ekonomıkalyq shyǵyndy arttyrady.

Maqsaty: Pasıentterdi ornynan  jyljytý,tasymaldaý kezinde pasıenttiń  jáne meıirgerdiń qaýipsizdigin arttyrýǵa arnalǵan zamanaýı ergonomıkalyq quraldardyń tájirıbede qoldanylý tıimdiligimen tanysý

İİ. Negizgi bólim

2.1 Pasıentterdi qaýipsiz jyljytý kezindegi meıirgerdiń róli.

2.2. Pasıent pen medısınalyq qyzmetkerge óziniń barlyq ómirlik qajettilikterin tıimdi qanaǵattandyrýǵa múmkindik beretin jaılylyq pen qaýipsizdik jaǵdaılaryn neǵurlym tolyq mólsherde qamtamasyz etetin orta. Qaýipsiz aýrýhanalyq ortany jasaý medısınalyq qyzmetkerler úshin ózekti jáne bir mezgilde kúrdeli mindet bolyp tabylady. Qaýipsiz orta emdeý-profılaktıkalyq mekemelerde jumystyń erekshe jaǵdaılaryn qamtamasyz etýi tıis, olar ınfeksıalyq juqtyrýlardyń, jaraqattanýshylyq pen kásiptik aýrýlar týyndaýynyń joq bolýyna kepildik beredi. Keıde medısınalyq qyzmetker óziniń kásiptik mindetterin oryndaý kezinde ózine zalal keltiretindeı áreket etetin jaǵdaılar paıda bolady.Meıirgerlerge pasıentterdiń ornyn aýystyrýǵa, aýyr jabdyqtardy jyljytýǵa, tótenshe jaǵdaılarda aýyrlyqty tasymaldaýǵa, uzaq ýaqyt boıy májbúrli keıipte bolýǵa týra keledi.Qolaısyz faktorlardyń bulaı áser etýi tirek-qımyl  apparatynyń aýrýlaryna ákeledi. 

Bıomehanıka týraly túsinik

Medısınalyq ergonomıkanyń bir bólimi ol bıomehanıka. Medısınada bıomehanıka súıek – bulshyq ettik koordınasıaǵa túsetin kúsh, júıke júıesinde jáne vestıbýlárly apparatqa, deneniń fızıologıalyq qalyptaǵy tynyshtyq kúıde jáne qozǵalystaǵy tepe – teńdikti saqtaýdy oqytady. Meıirger óz densaýlyǵyn saqtaý úshin bıomehanıka erejelerin qatań saqtaýy qajet.

Bıomehanıkanyń negizgi erejeleri

Ereje №1. Tepe – teńdik turaqty bolady, eger tirek aýmaǵyn kóbeıtsek. Ókshelerdiń araqashyqtyǵy 30 sm – den kem bolmaýy kerek.

Ereje №2. Tepe – teńdik turaqty bolady, eger aýyrlyqty tirek aýmaǵyna  túsirsek. Ony otyrý arqyly júzege asyrýǵa bolady.

Ereje №3. Arqany tik ustaý meıirbıkeniń omyrtqa jotasyn zaqymdanýynan saqtaıdy.

Ereje №4. Denemen tolyq burylý omyrtqa jotasynyń taıýynyń aldyn alady reje №5. Otyrǵan qalypta bıomehanıka erejelerin saqtaý: oryndyq arqalyǵyna jaýyryndar tıip turatyndaı otyrý, bel omyrtqa tusyna mindetti túrde matadan jasalǵan valık bekitý, oryndyqtyń bıiktigin tize býyndarynyń deńgeıine sáıkestep qoıý.

Ereje №6. Túregep turǵan qalypta: arqany tik ustaý, qandaı jumys bolsada keýdeni jáne basty tómen ustamaý. Arqadaǵy aýyrsynýdy boldyrmas úshin aıaq astyna oryndyq qoıý.

Ereje №7. Jatqan kalypta: tósek ústi tegis jáne jartylaı jumsaq bolýy kerek. Bel omyrtqa tusyna oralǵan súlgi qoıý. Eger bir qyryndap jatsa, tize arasyna jastyqsha qoıý.

Ereje №8. Aýyr kóterý kezindegi ereje: alǵa qaraı eńkeımeý. Eshqashan aýyr zattardy ıyqtan joǵary kótermeý. Aýyr zattardy tasymaldaý jáne kóterý kezinde burylmaý jáne eńkeımeý kerek.

Ergonomıka (gr. ergon – jumys, nomos – zań) – eńbek quraldary men prosesterin ońtaılandyrý arqyly eńbekke qolaıly jaǵdaı jasaý maqsatyn zerdeleıtin ǵylymı pán. Ergonomıkalyq talaptar:

1. Bıofızıkalyq úılesimdilik – talap etiletin kúsh-jiger, qýat, árekettiń jyldamdyǵy, dáldigi, bir-birine saı kelýi;

2. Antropometrıkalyq úılesimdilik – adamnyń antropologıalyq jáne fızıologıalyq erekshelikterin eskere otyryp, utymdy uıymdastyrylǵan jumys ornyn jasaý;

3. Tehnıkalyq-estetıkalyq úılesimdilik – qurylǵynyń tartymdylyǵyn qamtamasyz etý.

Berilgen talaptarǵa saı keletin ergonomıkalyq kórsetkishter buıymnyń jekelegen túrlerin paıdalanýdyń qolaılylyǵy men qaýipsizdigin sıpattaýǵa múmkindik beredi, eńbektiń mazmunyn baıytyp, ónimdiligin arttyrýǵa, adamnyń kúsh-qýatyn, densaýlyǵyn jumys isteý qabiletin saqtaýǵa sepigin tıgizedi.

Ergonomıalyq quraldardyń túrleri

Qazirgi zamanǵy medısınalyq óndiris quraldardyń mynadaı túrlerin shyǵarýda:

1. Pasıentterde kóterýge arnalǵan ergonomıkalyq quraldar

2. Fızıkalyq múmkindikteri shektelgen pasıentterdiń óz betinshe júrýine arnalǵan ergonomıkalyq quraldar

Ergonomıkalyq quraldardy paıdalaný meıirgerge jumys barysynda júktemeni azaıtýǵa, omyrtqaǵa salmaq túsýden qorǵaýǵa, osteohondroz damý qaýipin tómendetýge kómektesedi.

3. Pasıentterdiń qaýipsizdigin arttyrýǵa arnalǵan tehnologıalardy qoldaný.

1. Eki jaqty syrǵanaǵysh jaıma MaxiSlide Shekten tys kúsh túsýden qorǵaıdy. Pasıenttiń tósektegi qalpyn ózgertýde óte tıimdi. 

2. Maksıslaıd eki jaqty syrǵanaǵysh jaıma. Mınıslaıd kishi kólemdi eki jaqty syrǵanaǵysh jaıma.

3. Ustap turǵysh beldemshe Bel aımaǵynyń kólemine baılanysty úlken, ortasha, kishi bolyp bólinedi. Pasıentterdi tasymaldap, qozǵaltý barysynda meıirgerge kúsh túsirmeýge tıimdi. 4 ustaǵyshpen jabdyqtalǵan ergonomıkalyq qural.

4. Ergonomıkalyq zembilder FLEXIMOVE Pasıentterdi jedel járdem jaǵdaıynda tasymaldaýda qoldanlady. Ergonomıkalyq zembilder aýyr salmaqtaǵy pasıentterdi tasymaldada tıimdi. 

5. Fleksı –dısk

6. Tasymaldaýǵa arnalǵan taqta ONLY SEBA 

7. Beldemshe  (FLEXIGRIP) - pasıentti tósekten turǵyzýǵa arnalǵan.

8. KÓTERGİSH (GAMAKPEN) Pasıentti gamak arqyly tósekten kóterip alyp, qajetti aımaqqa tasymaldaý.

9.  JÚRİS ARBASY Pasıentterdiń óz betinshe qozǵalýyna múmkindik beredi.

2.3. Pasıentterdiń qaýipsizdigin arttyrýǵa arnalǵan tehnologıalardy qoldaný tájirıbesimen tanysý

Zertteý maqsatyna jetý úshin  «Talsýat múgedekterge arnalǵan ońaltý ortalyǵyndaǵy»  jumyspen tanystym. Ońaltý ortalyǵynda qyzmet alýshylardy densaýlyq jaǵdaıyna qaraı tasymaldaýdyń zamanaýı ergonomıkalyq quraldarymen jumys jasaý barysyn baqyladym.

Ortalyqta:

1. Pasıentti tósekten turǵyzýǵa arnalǵan beldemshe (FLEXIGRIP);

2. Pasıentti gamak arqyly tósekten kóterip alyp, qajetti aımaqqa tasymaldaýǵa arnalǵan kótergish (gamakpen);

3. Tórt taǵandy júris arbasy

4. Múgedekter kreslosy qoldanysqa engizilgen

Ortalyqtaǵy qyzmet kórsetýshilerdiń  quraldardy qoldaný saýattylyǵyn anyqtaý maqsatynda 10 suraqtan turatyn saýalnama alyndy. Saýalnama nátıjesi qyzmet kórsetýshilerdiń barlyǵynyń da quraldardy qoldaný boıynsha bilimderiniń jáne kommýnıkatıvti daǵdylarynyń joǵary deńgeıde ekenin kórsetti.

Qorytyndy.

Zertteý nátıjesimen «Talsýat múgedekterge arnalǵan ońaltý ortalyǵyndaǵy»  qyzmet alýshylarǵa    qaýipsiz orta qurý jumysynyń óz deńgeıinde júrgiziletindigi anyqtaldy. Qyzmet alýshylar men qyzmet kórsetýshiler tasymaldaý algorıtmin tolyq meńgergen. Atalǵan oń nátıjeni kúndelikti úıretý prosedýralarynyń júrgizilýimen túsindirdi. Qyzmet kórsetýshilerdiń kommýnıkatıvti daǵdylary talapqa sáıkes keledi.  

Ergonomıka men bıomehanıkany bilý pasıent pen meıirgerdiń teń dárejede dene jaraqattarynyń aldyn alýǵa kóp paıdasyn tıgizedi.

---