- 24 qaz. 2021 00:00
- 268
Platıfıllın týraly málimet
Platıfıllın — Senecio platyphullus ósimdiginen alynatyn alkoloıd. Platıfıllın gıdrotartraty — Platyphyllini hydrotartras qoldanylady. Aq tústi krıstaldy untaq, salqyn sýdyń 10, ystyq sýdyń 5 bóliginde erıdi, spırtte nashar erıdi (ystyq spırtte 1 : 42 bólikte erıdi). Áseri jóninen atropınge jaqyn, biraq atropınnen góri edáýir álsizdeý jáne qysqa merzimdi áser etedi, odan ózgeshe túrde ortalyq júıke júıesin qozdyrady, qan qysymyn kóteredi, bezderdiń sekresıasyna álsiz áser etedi, júrektiń qyzmetin edáýir ózgertedi. Kózge tamyzylǵan 1 — 2 % eritindi kózdiń qarashyǵyn tez jáne edáýir úlkeıtedi. Munyń ózi kózdiń ishki qysymyn baıaý arttyrady jáne beıimdelgishtikti álsiretedi. Bul ózgeristerdiń bári bir táýlikten aspaıtyn ýaqytqa sozylady, sóıtip, kóz qarashyǵyna áseri jóninen platıfıllın birqatar retterde atropınge qaraǵanda neǵurlym baǵalyraq, óıtkeni ol beıimdelgishtikti jáne kózdiń qorektenýin az buzady, ótkinshi áser etedi.
Teri astyna engizilgen platıfıllın atropın sıaqty túıilýge qarsy áser etedi, qaryn, ishek, qýyq jáne ishinara bronhy bosańsıdy. Bul oraıda ol atropın sıaqty qosymsha qubylystar - kilegeı qabyqtyń qurǵaýyn, sfınktrlerdiń túıilýin, kózdegi ózgeristerdi, tahıkardıany týǵyzbaıdy. Búırek shanshýynda ol aýrýdy 8-10 mınýttan keıin-aq báseńdetedi. Platıfıllınniń shópqorekti janýarlardyń as qorytý jolyna áser etýi erekshe nazar aýdarýǵa laıyq. Saý janýarlarda ol qaryn bulshyq ettiń tonýsyn jáne ishektiń jıyrylýyn alǵashqy 10-15 mınýtta ǵana básendetedi, sonan soń kúsheıý tendensıasy baıqalady. Qarynnyń jıyrylýy sırek bolsa da kúshti, al bosańsýy tolyq bolady. İshekke de osyńdaı áser etedi. Platıfıllındi enterospazmdarda, sondaı-aq qarynnyń jiti keńeıýinde, ishektiń jıyrylýyn tynyshtandyrǵysh jáne rettegish dári-dármek retinde qoldanady. Teri astyna jiberý mólsheri: jylqyǵa 0,015-0,1 g; iri qaraǵa 0,01-0,07 g; ıtke 0,002-0,01 g. Ony kózdiń qarashyǵyn úlkeıtkish dári-dármek retinde paıdalanady,1-2 %-tik konsentrasıa túrińde ol atropınge qaraǵanda kózdiń karashyǵyn biraz álsizdeý úlkentedi, biraq onyń áseri tez (ári ketkende 40-50 mınýttan keıin joǵary deńgeıge jetedi) jáne qysqa merzimdi (9-12 saǵat) bolady.
Platıfıllındi mal bordaqylaý sharýashylyqtarynda shoshqalardyń jynystyq kúıitin joıý jáne odan saqtandyrý úshin qoldanady. Ony teri astyna 1 % eritindi túrinde qulaq qýysynyń artqy jaǵynan 3-ret, araǵa 24 saǵat ýaqyt salyp engizedi. Salmaǵy 40-60 kg malǵa bir dúrkin engizilý mólsheri 0,01 gramǵa teń (1 % eritińdiniń 1 ml). Gomotropın gıdrobromıdi, spazmolıtın, arpenal, aprofen jáne basqalar da holınolıtıkterge jatady.