InfoHub Logo

Qabanbaı kárteıgen tusynda el azamaty kelip kóńilin surap:

— Sen almaǵan jaý bolmady, sen júrmegen jer bolmady, sende de arman bar ma eken? — depti.

— Armansyz kisi bola ma eken, armanymdy aıtyp bereıin, estińder, — dep sóz bastaıdy.

— Men on jeti jasymda at jalyn jańa tartyp mingen kezim edi, qyryq jigit joldas alyp qyrǵyz degen elge bardym da biraz ǵana mal alyp jóneldik. Maldy aıdatyp jiberip, ózim qýǵynshy kele me dep qaraýyldap artynda qala berdim. Artymnan shań shyqty. Shańǵa qarasam, jańǵyz kisi eken buryn jetip-aq qaldy. Qarasam, ózim sekildi jas jigit eken. Kele sala naızamen jelkemnen túırep, attan túsirip aldy.

— Sen Qabanbaı ma? — dedi

— Qabanbaımyn, — dedim.

— Qabanbaı bolsań, menimen birge júr dedi. Amal qansha ózi menen myqtyraq eken, ilesip júrip kettim. Bir úlken aq ordaǵa kirdik. úıde bir jýan sary toqtap kelgen áıel otyr eken. Esikten kirip kelgende:

— Myna kápirdi nege ákeldiń, sol jerge óltirip ketseń etti, — dedi balasyna meni kórsetip.

— İshteńe etpes, sheshe, — dedi de, balasy úıden shyǵyp ketti.

Jazdyń kúni qanym keýip, sýsap baratyrmyn.

— Shesheke, maǵan bir sýsyp berseńiz qaıtedi? — dedi Qabanbaı. Bosaǵada sary taz tur eken, álgige túzge otyrdy da, minekı, sýsyn, — dep ákep berdi, isherimdi de, ishpesimdi de bilmeı turdym da, kózimdi jumyp simirip saldym. Sóıtkenshe bolmaı baǵanaǵy jas jigit te kirip keldi de, qolymnan jetektep alyp bir úıge ákelip, eki aıaq, eki qolyma shider saldy da, bir áıelge: «sen osyǵan kútýshi bolasyń» dedi. Sol jatqannan taban tórt aı jattym. Kúninde bir mezgil kelip, qal-jaıymdy surap turady. Tósek oryn daıar, tamaq daıar.

Bir kúni bir jerde úlken toı ma, as pa, ózim de bilmeımin, birneme bolyp, muqym halyqtyń bári soǵan qaraı attanyp ketti. Álgi jigittiń áke-sheshesi de ketti. Atqa miner azamattyń bári de ketti. Sóıtip otyrǵanda baǵanaǵy jigit keldi. Qolymdaǵy, aıaǵymdaǵy shiderdi sheship, bosatty da:

— Ia, Qabanbaı batyr, ekeýimiz kúsh synasyp kóreıik, — dedi. Ekeýimiz ustasa ketip, kirgende, aıaǵyn keregege shart-shart tıgizdim. «Endi kezek — meniki» dep, kóterip ap kótergende aıaǵym shańyraqqa az-aq jetpedi, — deıdi Qabanbaı.

— Ia, Qabanbaı, men seni osynsha kútip, saqtap júrgenimdi bilesiń be? — dedi jigit.

— Qaıdan bileıin, — dedi Qabanbaı.

— Bilmeseń, minekı, — dep, kıimin sheshindi.

Jigit dep júrgeni qyz eken. Men seni ákelgende, ózime Qudaı qosqan qosaq etýge ákelgen edim. «Esiń bar da, elińdi tap!» degen, elińe qaıtqyń kele me? — dedi. Elin saǵynbas er bola ma, úıirin saǵynbas mal bola ma, nege qaıtpaıyn, eger qaıtatyn shama bolsa.

Dalaǵa shyǵyp ketip qyz eki teń ákeldi, eki at ákeldi jáne júk artýǵa bir at ákeldi. Teńdi bir atqa qostap, ekeýimiz eki atqa minip alyp júrip kettik. Sol júrgennen bes kún júrdik. Qyz:

— Endi bir jerge baryp ornyǵaıyq, jasyrynaıyq, meniń ákemniń aty tulpardan da kem emes, — dedi. Bir taýdyń qýysyna kelip bir úńgirge kirip jatady. Sonda úsh kún jatady. Taý basyna shyǵyp qaraýyldap kórip turady. Úsh kún ótken soń:

— Endi bizdi alatyn jaý joq, ákem izdep, kúderin úzdi, endi taba almaıdy, — dedi qyz. Sol júrgennen júrip Qabanbaı jol bastaıdy. Elge tústik jer qalady. Bir kóldiń basyna kelip at ottatady. Qabanbaı qyzǵa birde:

— Men — sendik, neqaqtaı qosylaıyq, bizdiń oınap-kúlýimiz qasha ma?» — dedi. Qabanbaı bolmaǵan soń qyz teńdi buzyp, jibek shatyryn tigip, tósegin salyp:

— Men sýǵa túsip, dáret alyp kele qoıaıyn, sen maǵan qarama! — deıdi. Muny Qabanbaı kóńiline alyp, kóńiline keledi. Shatyrdyń shetin kóterip jiberip Qabanbaı qarasa, qyz sýdan jańa ǵana shyǵyp keledi eken. Etiniń aǵy appaq qardaı eken, — dedi Qabanbaı. Qyz qalpaqtaı tústi.

«Mynaǵan ne boldy» dep júgirip barsa, qyzdyń qur ǵana ókpesi soǵyp jatyr eken. Kóterip alyp ary shaıqaı, beri shaıqasa da bolmaı, qyz ólip qaldy. Qyzdy arýlaı kómedi. Qyzdyń sheshesiniń aıtqanyndaı: «myna kápirdi nege óltirmediń» degendeı, Qabanbaıdyń kózi ótkir eken, qyzǵa kóz tıip óledi. Qabanbaı jas malǵa týra qaraǵanda, tabanynda ólip qalady eken. Minekı, jigitter arman degen osy, sol áıel tiri bolsa, ol ekeýimizden bala týsa, onyń kúshi menen artyq bolar edi, artta qalǵan qazaqtyń jel jaǵynan da, yq jaǵynan da kisi júrmes edi. Meniń armanym — osy, — dedi Qabanbaı.

Oqýǵa keńes beremiz:

Qabanbaı men Raıymbek

Qabanbaı men Jánibek

Qabanbaıdyń bas qolbasy bolyp, «Daraboz» atanýy

---