Qazaq músin óneri. Hakimjan Ismahanuly Naýryzbaev týyndylary
Beıneleý 6 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Qazaq músin óneri. Hakimjan Ismahanuly Naýryzbaev týyndylary
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: qazaq músin ónerin qalyptastyrýshymen tanystyrý, músinshiniń kórkem shyǵarmalaryn taldaý, músin somdaý materıaldarynyń tehnologıalyq tásilderimen tanystyrý;
á) damytýshylyq: músin óneri jónindegi bilimderin keńeıtý jáne anyqtaý;
b) tárbıelik: oqýshylardyń músin ónerine degen qyzyǵýshylyqtaryn oıatyp, iskerlik pen sheberlikke baýlý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaqty meńgertý
Sabaqtyń tıpi: Bilim men iskerlikke úıretý
Sabaqtyń ádisteri: túsindirý, áńgimeleý, shyǵarmashylyq jumys,
Kórnekiligi: qosymsha ádebıetter, músin túrleri, ınteraktıvti taqta, slaıdtar.
Qoldanylatyn quraldar: Prezentasıa, ermeksaz, taqtaısha.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Joq balalardy belgileý, qural - jabdyqtaryn tekserý, oqýshylardyń nazarlaryn sabaqqa aýdarý, úı tapsyrmasyn tekserý.
3. Jańa taqyrypty túsindirý.
Jospary:
Músin – keńistikte jan - jaqty beınelengen, somdalǵan kórkem shyǵarma. Músindi «skýlptýra» dep ataıdy. Ol sózdi eń alǵash ejelgi Rımdikter oılastyrǵan. «Skýlpo» degen latyn tilinde «kesý, qashaý» degen maǵynany bildiredi.
Hakimjan Esimhanuly Naýryzbaev – qazaqtyń tuńǵysh músinshisi, Qazaqstannyń halyq sýretshisi, ustaz, profesor, Memlekettik syılyqtyń laýreaty. Kópshilik qaýym jaqsy tanı bermeıtin azamat tarıhı tulǵalardyń músinderin somdaýda zor tabystarǵa jetken. Ár tulǵanyń beınesin, jan dúnıesin psıhologıalyq turǵydan tereńirek ashýǵa umtyldy. Osy salada qajyrly eńbek etken, jan - jaqty zertteýler júrgizgen músinshiniń ómir joly ónegeli isterge toly.
H. E. Naýryzbaev 1925 jyly 27 tamyzda Qostanaı oblysy, Meńdiqara aýdany, Ulykól aýylynda dúnıege kelgen. Sum soǵystyń alǵashqy jyldarymen tuspa - tus kelgen músinshiniń balalyq shaǵy baqtashynyń, temirshi - ustanyń aýyr jumystaryn isteýmen ótedi. Onyń sheber bolyp qalyptasýyna bul jaǵdaıdyń da áseri boldy deı alamyz. Uzaq kún mal baǵyp, dalada júrgen bala jigit tabıǵat ásemdigin tanyp, sulýlyqty boıyna sińirip ósti. Al temirdi qalaǵanynsha balqyta ıip, ustalyqpen aınalysýy túrli músinderdi soǵýǵa mashyqtandyrady. Ónerge degen talpynysyn sezgen úlkenderdiń kómegimen Máskeýdegi sýretshiler daıyndaıtyn arnaıy mektepte bilim alyp, ónerdiń basqa da qyr - syrymen tanysady.
Keıinnen 1943 jyly Almatynyń kórkemsýret ýchılıshesine oqýǵa túsedi. Osy ýchılıshe qabyrǵasynda júrgende Hakimjan Naýryzbaev Ýkraın sýretshisi Olga Nıkolaevna Kýdrávsevanyń sheberhanasynda sabaq alady. Sol kisiniń keńesimen 1945 jyly Harkov kórkemsýret ınstıtýtynyń músin fakúltetine oqýǵa túsedi. Hakimjan Esmahanuly ustazynyń ózine degen qamqorlyǵyna qatty rıza bolǵandyǵy jóninde: «Olga Nıkolaevnanyń týyndylarymdy muqıat taldap, qundy keńes bergen hattaryn ardaqty eskertkish retinde aıalap saqtap júrmin», - dep súısine eske alady. O. N. Kýdrávsevanyń basshylyǵymen jumys istep júrgen kezinde «Kókpar», «Búrkitshi jigit», «Jeńimpazdy qarsy alý» t. b. kompozısıalaryn jasaıdy.
1951 jyly ınstıtýtty bitirgen Hakimjan Naýryzbaev otanyna oralady. Músinshi mamannyń tvorchestvolyq joly Almaty qalasynda bastalady. HH ǵasyrdyń 50 - jyldarynan bastap ómiriniń aqyryna deıin elimizdiń mádenıetine óz úlesin qosyp, tabıǵat darytqan qasıetti óneri arqyly týǵan jurtyna qaltqysyz eńbek etti. H. Naýryzbaevtyń altyn qoldarynan dúnıege kelgen birneshe músinderge toqtalyp ótkenimiz jón bolar.
Abaı eskertkishi. HH ǵasyrdyń 60 - jyldary boı kótergen Abaı eskertkishi Almatynyń eń kórikti kósheleriniń biri Abaı dańǵylynda ornalasqan. Kóktóbe jotasynan túsip kele jatyp uly aqynnyń ózine tán minezin, sabyrly júzin, ashyq ajaryn, aqyldy, oıly júzin, jan dúnıesiniń tereńdigin, rýhanı baılyǵyn kóre alasyz.
Sabaqtyń taqyryby: Qazaq músin óneri. Hakimjan Ismahanuly Naýryzbaev týyndylary
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: qazaq músin ónerin qalyptastyrýshymen tanystyrý, músinshiniń kórkem shyǵarmalaryn taldaý, músin somdaý materıaldarynyń tehnologıalyq tásilderimen tanystyrý;
á) damytýshylyq: músin óneri jónindegi bilimderin keńeıtý jáne anyqtaý;
b) tárbıelik: oqýshylardyń músin ónerine degen qyzyǵýshylyqtaryn oıatyp, iskerlik pen sheberlikke baýlý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaqty meńgertý
Sabaqtyń tıpi: Bilim men iskerlikke úıretý
Sabaqtyń ádisteri: túsindirý, áńgimeleý, shyǵarmashylyq jumys,
Kórnekiligi: qosymsha ádebıetter, músin túrleri, ınteraktıvti taqta, slaıdtar.
Qoldanylatyn quraldar: Prezentasıa, ermeksaz, taqtaısha.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Joq balalardy belgileý, qural - jabdyqtaryn tekserý, oqýshylardyń nazarlaryn sabaqqa aýdarý, úı tapsyrmasyn tekserý.
3. Jańa taqyrypty túsindirý.
Jospary:
Músin – keńistikte jan - jaqty beınelengen, somdalǵan kórkem shyǵarma. Músindi «skýlptýra» dep ataıdy. Ol sózdi eń alǵash ejelgi Rımdikter oılastyrǵan. «Skýlpo» degen latyn tilinde «kesý, qashaý» degen maǵynany bildiredi.
Hakimjan Esimhanuly Naýryzbaev – qazaqtyń tuńǵysh músinshisi, Qazaqstannyń halyq sýretshisi, ustaz, profesor, Memlekettik syılyqtyń laýreaty. Kópshilik qaýym jaqsy tanı bermeıtin azamat tarıhı tulǵalardyń músinderin somdaýda zor tabystarǵa jetken. Ár tulǵanyń beınesin, jan dúnıesin psıhologıalyq turǵydan tereńirek ashýǵa umtyldy. Osy salada qajyrly eńbek etken, jan - jaqty zertteýler júrgizgen músinshiniń ómir joly ónegeli isterge toly.
H. E. Naýryzbaev 1925 jyly 27 tamyzda Qostanaı oblysy, Meńdiqara aýdany, Ulykól aýylynda dúnıege kelgen. Sum soǵystyń alǵashqy jyldarymen tuspa - tus kelgen músinshiniń balalyq shaǵy baqtashynyń, temirshi - ustanyń aýyr jumystaryn isteýmen ótedi. Onyń sheber bolyp qalyptasýyna bul jaǵdaıdyń da áseri boldy deı alamyz. Uzaq kún mal baǵyp, dalada júrgen bala jigit tabıǵat ásemdigin tanyp, sulýlyqty boıyna sińirip ósti. Al temirdi qalaǵanynsha balqyta ıip, ustalyqpen aınalysýy túrli músinderdi soǵýǵa mashyqtandyrady. Ónerge degen talpynysyn sezgen úlkenderdiń kómegimen Máskeýdegi sýretshiler daıyndaıtyn arnaıy mektepte bilim alyp, ónerdiń basqa da qyr - syrymen tanysady.
Keıinnen 1943 jyly Almatynyń kórkemsýret ýchılıshesine oqýǵa túsedi. Osy ýchılıshe qabyrǵasynda júrgende Hakimjan Naýryzbaev Ýkraın sýretshisi Olga Nıkolaevna Kýdrávsevanyń sheberhanasynda sabaq alady. Sol kisiniń keńesimen 1945 jyly Harkov kórkemsýret ınstıtýtynyń músin fakúltetine oqýǵa túsedi. Hakimjan Esmahanuly ustazynyń ózine degen qamqorlyǵyna qatty rıza bolǵandyǵy jóninde: «Olga Nıkolaevnanyń týyndylarymdy muqıat taldap, qundy keńes bergen hattaryn ardaqty eskertkish retinde aıalap saqtap júrmin», - dep súısine eske alady. O. N. Kýdrávsevanyń basshylyǵymen jumys istep júrgen kezinde «Kókpar», «Búrkitshi jigit», «Jeńimpazdy qarsy alý» t. b. kompozısıalaryn jasaıdy.
1951 jyly ınstıtýtty bitirgen Hakimjan Naýryzbaev otanyna oralady. Músinshi mamannyń tvorchestvolyq joly Almaty qalasynda bastalady. HH ǵasyrdyń 50 - jyldarynan bastap ómiriniń aqyryna deıin elimizdiń mádenıetine óz úlesin qosyp, tabıǵat darytqan qasıetti óneri arqyly týǵan jurtyna qaltqysyz eńbek etti. H. Naýryzbaevtyń altyn qoldarynan dúnıege kelgen birneshe músinderge toqtalyp ótkenimiz jón bolar.
Abaı eskertkishi. HH ǵasyrdyń 60 - jyldary boı kótergen Abaı eskertkishi Almatynyń eń kórikti kósheleriniń biri Abaı dańǵylynda ornalasqan. Kóktóbe jotasynan túsip kele jatyp uly aqynnyń ózine tán minezin, sabyrly júzin, ashyq ajaryn, aqyldy, oıly júzin, jan dúnıesiniń tereńdigin, rýhanı baılyǵyn kóre alasyz.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Toptamadaǵy sabaq josparlar tizimi:1. Baýyrjan Momyshuly «Ushqan uıa» (úzindi).2. Sábıt Muqanovtyń áńgimeleri «Esil boıynda», «Saıatshy Oraz»3. Elimniń baqytyn terbetken Táýelsizdik (tárbıe saǵaty)
