InfoHub Logo

Qazaq halqy qalyptasýynyń sońǵy kezeńi
Konspekt
15 ǵasyrdyń basyndaǵy Qazaqstannyń áleýmettik - ekonomıkalyq damýyndaǵy serpilis handyq ókimetterdiń ishindegi saıası bytyrańqylyqty kúsheıtti. Jetisý aımaǵyndaǵy rý - taıpalar Ortalyq Qazaqstanǵa, Orta Azıaǵa kóshe bastaǵan. Bul jaǵdaı Moǵol handyǵyndaǵy etnosaıası qaýymdastyqty álsiretti. Ábilhaıyr handyǵyndaǵy rý - taıpalardyń jan - jaqqa bytyraýy bul handyqtyń múldem joıylyp, al qalǵan bólikteriniń Orta Azıaǵa baryp, ózbek halqynyń negizin qalaýyna sebep boldy. Qazaqstandaǵy etnosaıası qaýymdastyqtyń Jánibek pen Kereı sultandar tóńiregine shoǵyrlanýy Qazaq handyǵynyń qurylýyna jol saldy jáne qazaq halqynyń etnıkalyq quramynyń kúsheıýine múmkindik týǵyzdy. Qazaqtyń halyq bolyp qurylýyn jedeldetken basty jaǵdaı – onyń quramyna qypshaq taıpalar odaǵy men úısin taıpalar odaǵynyń enýi. Jánibek, Kereı handarmen birigip kóshken rý - taıpalar alǵashqy kezde “ózbek - qazaqtar” dep ataldy. Qazaq ataýy turaqtanyp, qazaq halqynyń etnıkalyq atyna aınaldy.
“Qazaq” cózi 13 ǵasyrǵa deıin bostandyq súıgish “erkin adamdar” degen maǵynada qoldanylyp kelgen. Al 14 ǵasyrdan bastap etnıkalyq maǵynaǵa ıe bola bastaǵan. “Alasha han” ańyzynda qazaq halqy men qazaq júzderiniń paıda bolýy týraly aıtylady. “Alash” sózi alǵash ret 9 - 10 ǵasyrlarda aıtylǵan. Jezqazǵan aımaǵyndaǵy Janǵabyl ózeni boıynda Alasha han ordasy bolǵan. Al Qarakeńgir ózeniniń oń jaǵasynda Alasha han kúmbezi bolǵan. Qazaq halqynyń júzge bólinýi óz jerin qorǵaý qajettiliginen týǵan.
Konspekt suraqtar
1. “Qazǵaq oǵlum” ataýy kezdesetin jazbalar:
2. Shyǵys Deshti Qypshaqta “qazaq” ataýy qoldanyldy:
3. “Arab - qypshaq” sózdiginde “qazaq” ataýyna berilgen túsinikteme:
4. Túrikmen jerine qypshaqtardyń “qazaq” bolyp barǵan kezi:
5. ”Qazaq” sózi etnıkalyq maǵynaǵa ıe bola bastady:
6. Qazaq halqy men qazaq júzderiniń paıda bolýy týraly aıtylǵan ańyz:
7. “Alash” sózi alǵash ret aıtyldy:
8. Alasha han ordasy ornalasqan aımaq:
9. Qazaq halqynyń óz jerin qorǵaý qajettiliginen týyndady:
10. Rý - taıpalardyń en - tańbalaryn salǵan jartas tabylǵan jer:
11. Jánibek pen Kereı handarǵa ilesip kóshken taıpalar:
12. Qazaqtyń halyq bolyp qurylýyn jedeldetken basty eki etnıkalyq top:
13. Qazaq handyǵynyń qurylyp, nyǵaıǵan kezi:
14. 15 ǵasyrdyń basynda Jetisý aımaǵyndaǵy rý - taıpalardyń kóshken jeri:
Taqyryptyń testi