Qazaq handyǵynyń qurylýy
Qazaq handyǵynyń qurylýy
Konspekt
15 ǵasyrda qazaq handyǵynyń qurylýy qarsańynda naımandar Ulytaýdan Esilge deıingi jerlerdi qonystandy. Qońyrattar Túrkistan men Qarataý aralyǵyn mekendegen. Arǵyndar Ertisten batysqa qaraı, Ortalyq Qazaqstanda qonys tepken. Kereılerdiń mekeni – Tarbaǵataı, Ertis boıy, Zaısan kóli, Ob jáne Tobyl ózenderi aralyǵy. Qańlylar Qarataý baýyryn, Syrdarıa men Jetisý ózenderi boıyn meken etken. Dýlattar İle, Shý, Talas ózenderi boıynda, Ystyqkól mańy men Ońtústik Qazaqstan óńirinde turǵan. Jalaıyrlardyń mekeni – Qarataý, Syrdarıa boıy, Jetisý. Úısinder Jetisýda qonystanǵan. Qazaq handyǵynyń irgesin nyǵaıtyp, kúsh - qýatyn arttyrýǵa, iri, derbes memleketke aınaldyrýǵa baǵyttalǵan is - áreketter qazaq qoǵamynyń bıleýshi toptarynyń múddesine saı keldi. Qazaqstannyń ońtústik aımaqtaryndaǵy, Qarataý baýraıyndaǵy, Syrdarıa boıyndaǵy, Túrkistannyń soltústik bóligindegi taıpalardyń kópshiligi 15 ǵasyrdyń 40 - 50 jyldarynan bastap Kereı men Jánibektiń tóńiregine toptasty. 15 ǵasyrdyń basynda Ábilhaıyr hannyń oırattardan jeńilýi onyń el ishindegi bedelin túsirdi. Kereı men Jánibek qazaq taıpalaryn bastap, Qazaq handyǵynyń bolashaq negizin salýǵa Batys Jetisýǵa kósh bastady. Kereı men Jánibek Qozybasyǵa qazaq handyǵynyń ulttyq týyn tigip, 1465 - 1466 jyldary Qazaq handyǵyn qurdy. Handyqtyń alǵashqy qurylǵan kezdegi aýmaǵy Qozybasy men Shý aımaǵy bolǵan. Qazaq dalasynyń negizgi turǵyndary úısin, qańly, qońyrat, qypshaq, naıman, kereı, mańǵyt taıpalary boldy. Qazaq handyǵynyń alǵashqy qarym - qatynas jasaǵan eli dep Moǵolstandy aıtamyz. Qazaq handary qyrǵyz halqymen de ózara tatý turǵan.
Konspekt suraqtar
1. Kereı men Jánibektiń qazaq taıpalaryn bastap, kósh bastaǵan baǵyty:
2. Qazaq handyǵy quryldy:
3. Jánibek hannyń qonystanǵan jeri:
4. 15 ǵasyrda Ulytaýdan Esilge deıingi jerlerde mekendedi:
5. Qańlylardyń mekendegen jeri:
6. Qazaq handyǵynyń alǵashqy qarym - qatynas jasaǵan eli:
7. Jánibek hannyń balasyn ózderine han etý úshin suraǵan kórshi el:
8. Kereı men Jánibek sultandardyń tóńiregine taıpalardyń toptasýy bastaldy:
9. Moǵolstannyń qaı hany Kereı men Jánibekke Jetisýdyń batysynan jer berdi:
10. Qaı tarıhshynyń eńbeginde Qazaq handyǵynyń qurylýy jóninde málimetter kezdesedi:
11. «Tarıh - ı Rashıdı» eńbeginde qaı handyqtyń qurylýy jaıynda málimetter kezdesedi:
12. M. H. Dýlatı eńbeginde Qazaq handyǵy qaı jyldary qurylǵan dep kórsetken:
13. Kereı men Jánibek sultandar qaı memleketten bólinip shyqty:
14. «Sharýalardyń Jetisýǵa kóshýi týraly Ýaqytsha erejeler» qaı jyly qabyldandy:
Taqyryptyń testi
Konspekt
15 ǵasyrda qazaq handyǵynyń qurylýy qarsańynda naımandar Ulytaýdan Esilge deıingi jerlerdi qonystandy. Qońyrattar Túrkistan men Qarataý aralyǵyn mekendegen. Arǵyndar Ertisten batysqa qaraı, Ortalyq Qazaqstanda qonys tepken. Kereılerdiń mekeni – Tarbaǵataı, Ertis boıy, Zaısan kóli, Ob jáne Tobyl ózenderi aralyǵy. Qańlylar Qarataý baýyryn, Syrdarıa men Jetisý ózenderi boıyn meken etken. Dýlattar İle, Shý, Talas ózenderi boıynda, Ystyqkól mańy men Ońtústik Qazaqstan óńirinde turǵan. Jalaıyrlardyń mekeni – Qarataý, Syrdarıa boıy, Jetisý. Úısinder Jetisýda qonystanǵan. Qazaq handyǵynyń irgesin nyǵaıtyp, kúsh - qýatyn arttyrýǵa, iri, derbes memleketke aınaldyrýǵa baǵyttalǵan is - áreketter qazaq qoǵamynyń bıleýshi toptarynyń múddesine saı keldi. Qazaqstannyń ońtústik aımaqtaryndaǵy, Qarataý baýraıyndaǵy, Syrdarıa boıyndaǵy, Túrkistannyń soltústik bóligindegi taıpalardyń kópshiligi 15 ǵasyrdyń 40 - 50 jyldarynan bastap Kereı men Jánibektiń tóńiregine toptasty. 15 ǵasyrdyń basynda Ábilhaıyr hannyń oırattardan jeńilýi onyń el ishindegi bedelin túsirdi. Kereı men Jánibek qazaq taıpalaryn bastap, Qazaq handyǵynyń bolashaq negizin salýǵa Batys Jetisýǵa kósh bastady. Kereı men Jánibek Qozybasyǵa qazaq handyǵynyń ulttyq týyn tigip, 1465 - 1466 jyldary Qazaq handyǵyn qurdy. Handyqtyń alǵashqy qurylǵan kezdegi aýmaǵy Qozybasy men Shý aımaǵy bolǵan. Qazaq dalasynyń negizgi turǵyndary úısin, qańly, qońyrat, qypshaq, naıman, kereı, mańǵyt taıpalary boldy. Qazaq handyǵynyń alǵashqy qarym - qatynas jasaǵan eli dep Moǵolstandy aıtamyz. Qazaq handary qyrǵyz halqymen de ózara tatý turǵan.
Konspekt suraqtar
1. Kereı men Jánibektiń qazaq taıpalaryn bastap, kósh bastaǵan baǵyty:
2. Qazaq handyǵy quryldy:
3. Jánibek hannyń qonystanǵan jeri:
4. 15 ǵasyrda Ulytaýdan Esilge deıingi jerlerde mekendedi:
5. Qańlylardyń mekendegen jeri:
6. Qazaq handyǵynyń alǵashqy qarym - qatynas jasaǵan eli:
7. Jánibek hannyń balasyn ózderine han etý úshin suraǵan kórshi el:
8. Kereı men Jánibek sultandardyń tóńiregine taıpalardyń toptasýy bastaldy:
9. Moǵolstannyń qaı hany Kereı men Jánibekke Jetisýdyń batysynan jer berdi:
10. Qaı tarıhshynyń eńbeginde Qazaq handyǵynyń qurylýy jóninde málimetter kezdesedi:
11. «Tarıh - ı Rashıdı» eńbeginde qaı handyqtyń qurylýy jaıynda málimetter kezdesedi:
12. M. H. Dýlatı eńbeginde Qazaq handyǵy qaı jyldary qurylǵan dep kórsetken:
13. Kereı men Jánibek sultandar qaı memleketten bólinip shyqty:
14. «Sharýalardyń Jetisýǵa kóshýi týraly Ýaqytsha erejeler» qaı jyly qabyldandy:
Taqyryptyń testi
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Qazaqstannyń 14 - 15 ǵasyrlardaǵy sáýlet óneri
