- 05 naý. 2024 03:32
- 214
Qazaqstan kóshpelileriniń mádenı jetistikteri. Ejelgi Qazaqstan mádenıeti
III BÓLİM. Qazaqstan kóshpelileriniń mádenı jetistikteri.
Ejelgi qazaqstan mádenıeti
Konspekt
Parsy saraıynda uzaq ýaqyt turǵan Ksenofont saqtardyń tárbıeliligi týraly myna oqıǵany jazǵan: “Parsy patshasy ár elden kelgen salt attylardyń at jarysyn uıymdastyrdy. Jarysta jas saq jigiti alǵa shyǵyp, márege birinshi bolyp jetti. Parsy patshasy jigitke patshalyǵyn atqa aıyrbastaýdy usynǵanda, ol bas tartyp, atyn er júrek adamnyń alǵysyna ǵana bere alatyndyǵyn málimdedi”.
Uly Jibek joly arqyly júıeli qarym - qatynas b. z. b. 2 ǵasyrda bastalǵan. Uly Jibek joly úısinder men qańlylar jeri arqyly ótken. Jibekti basshylar men elshilerge syıǵa tartqan, kóptegen elderde jaýyngerlerge eńbekaqy ornyna bergen. Uly Jibek joly arqyly Rım shynysy men teńgeleri, Qytaıdyń ydystary men aınalary, jibegi, Eýropa ilgekteri, Irannyń asyl júzikteri Qazaqstanǵa jetken.
Uly Jibek joly Qytaıdan bastalyp, Rımge baryp aıaqtalǵan. Gerodot bul joldyń bir baǵytyn bylaısha sıpattaǵan: Qara teńiz jaǵalaýynan Don ózenine deıin, sarmattar jeri, Oral mańy, Ertis pen Altaıǵa deıin.
Gerodottyń aıtýynsha, bul jerlerdi sarmattar, ıssedondar, argıppeıler, arımaspylar mekendegen.
B. z. b. 6 - 3 ǵasyrlarda saqtar Qytaımen, Úndistanmen, Persıamen saýda qatynasyn jasaǵan. Saq obalarynan qytaı aınalary, Irannan ákelingen buıymdar tabylǵan.
Saqtar men sarmattardyń ónerinde “ań stıli” degen ózindik beıneleý óneri bolǵan. B. z. b. 7 - 6 ǵasyrlarda shyqqan “ań stılinde” jasalǵan buıymdar Orta Azıa, Qazaqstan, Sibir, Ońtústik - shyǵys Eýropa aýmaǵynda tabyldy.
Arrıan kóshpelilerdiń áskerı qarýlarynyń ereksheligin sýrettep jazǵan: “Ckıfter ózderin jáne attaryn berik saýytpen muqıat qorǵaǵan”. Mundaı málimetterdi Gerodot derekterinen de kóremiz. Shirik - Rabat qalasynyń ornynan saq jaýyngeriniń temir qarý - jaraǵy men saýyt - saımany tabylǵan. Eýropada mundaı qarýlar orta ǵasyrlarda ǵana paıda boldy.
Ortalyq Qazaqstanda b. z. b. 7 - 5 ǵasyrlarda “ań stılimen” qatar “polıhrom stıli” damydy. Kóshpeliler zattardy bezendirýdi, zattardy túıirshiktermen áshekeıleýdi bilgen. Al b. z. 3 - 5 ǵasyrlarynda polıhrom stıli barynsha gúldendi.
Úıdiń qabyrǵasymen japsarlas salynǵan tútindik úıdi tolyq jylytyp turǵan. Tútindiktiń ústine jatatyn oryn nemese sáki tósek ornatylǵan.
Kóshpelilerdiń baspanasy – kıiz úı asa qolaıly ári ábden jetilgen qurylys úlgisi bolyp sanalady.
Kóshpeliler kóptegen halyqtardyń kúndelikti turmysynda qoldanatyn zattary men tutyný buıymdaryn jasaǵan. Úzeńgini alǵash ret kóshpeliler qoldanǵan. Aýyr, túzý semserdiń ornyna qaıqy qylyshty jasap shyǵarǵan. Erlerdiń shalbaryn kóshpeliler óte erte kezde oılap tapqan.
Konspekt suraqtar
1. Kóshpelilerdiń áskerı qarýlaryn sıpattap jazǵan Makedonskııdiń tarıhshysy:
2. B. z. 3 - 5 ǵasyrlarynda gúldengen óner:
3. Ǵun úılerindegi jylytý júıesi:
4. Kóshpelilerdiń asa qolaıly jáne jetilgen qurylys úlgisi:
5. “Ań stılinde” jasalǵan buıymdar tabylǵan aımaq:
6. B. z. b. 6 - 3 ǵasyrlarda saqtarmen saýda júrgizgen elder:
7. Uly Jibek jolynyń Gerodot sıpattaǵan baǵyty:
8. Uly Jibek joly arqyly júıeli qarym - qatynas bastalǵan ýaqyt:
9. Saqtardyń tárbıeliligi týraly jazǵan ǵalym:
10. «Ań stıli» qaı ǵasyrda shyqqan:
11. Júsip Balasaǵunnyń shyǵarmasyn kórsetińiz:
12. Muhammed Haıdar Dýlatıdyń tarıhı shyǵarmasyn kórsetińiz:
13. Ataqty ózbek aqyny Horezmıdiń ádebı shyǵarmasyn kórsetińiz:
14. «Mýhabbatnama» shyǵarmasynyń avtoryn kórsetińiz:
Taqyryptyń testi
Qazaqstan kóshpelileriniń mádenı jetistikteri. Ejelgi Qazaqstan mádenıeti. júkteý
Ejelgi qazaqstan mádenıeti
Konspekt
Parsy saraıynda uzaq ýaqyt turǵan Ksenofont saqtardyń tárbıeliligi týraly myna oqıǵany jazǵan: “Parsy patshasy ár elden kelgen salt attylardyń at jarysyn uıymdastyrdy. Jarysta jas saq jigiti alǵa shyǵyp, márege birinshi bolyp jetti. Parsy patshasy jigitke patshalyǵyn atqa aıyrbastaýdy usynǵanda, ol bas tartyp, atyn er júrek adamnyń alǵysyna ǵana bere alatyndyǵyn málimdedi”.
Uly Jibek joly arqyly júıeli qarym - qatynas b. z. b. 2 ǵasyrda bastalǵan. Uly Jibek joly úısinder men qańlylar jeri arqyly ótken. Jibekti basshylar men elshilerge syıǵa tartqan, kóptegen elderde jaýyngerlerge eńbekaqy ornyna bergen. Uly Jibek joly arqyly Rım shynysy men teńgeleri, Qytaıdyń ydystary men aınalary, jibegi, Eýropa ilgekteri, Irannyń asyl júzikteri Qazaqstanǵa jetken.
Uly Jibek joly Qytaıdan bastalyp, Rımge baryp aıaqtalǵan. Gerodot bul joldyń bir baǵytyn bylaısha sıpattaǵan: Qara teńiz jaǵalaýynan Don ózenine deıin, sarmattar jeri, Oral mańy, Ertis pen Altaıǵa deıin.
Gerodottyń aıtýynsha, bul jerlerdi sarmattar, ıssedondar, argıppeıler, arımaspylar mekendegen.
B. z. b. 6 - 3 ǵasyrlarda saqtar Qytaımen, Úndistanmen, Persıamen saýda qatynasyn jasaǵan. Saq obalarynan qytaı aınalary, Irannan ákelingen buıymdar tabylǵan.
Saqtar men sarmattardyń ónerinde “ań stıli” degen ózindik beıneleý óneri bolǵan. B. z. b. 7 - 6 ǵasyrlarda shyqqan “ań stılinde” jasalǵan buıymdar Orta Azıa, Qazaqstan, Sibir, Ońtústik - shyǵys Eýropa aýmaǵynda tabyldy.
Arrıan kóshpelilerdiń áskerı qarýlarynyń ereksheligin sýrettep jazǵan: “Ckıfter ózderin jáne attaryn berik saýytpen muqıat qorǵaǵan”. Mundaı málimetterdi Gerodot derekterinen de kóremiz. Shirik - Rabat qalasynyń ornynan saq jaýyngeriniń temir qarý - jaraǵy men saýyt - saımany tabylǵan. Eýropada mundaı qarýlar orta ǵasyrlarda ǵana paıda boldy.
Ortalyq Qazaqstanda b. z. b. 7 - 5 ǵasyrlarda “ań stılimen” qatar “polıhrom stıli” damydy. Kóshpeliler zattardy bezendirýdi, zattardy túıirshiktermen áshekeıleýdi bilgen. Al b. z. 3 - 5 ǵasyrlarynda polıhrom stıli barynsha gúldendi.
Úıdiń qabyrǵasymen japsarlas salynǵan tútindik úıdi tolyq jylytyp turǵan. Tútindiktiń ústine jatatyn oryn nemese sáki tósek ornatylǵan.
Kóshpelilerdiń baspanasy – kıiz úı asa qolaıly ári ábden jetilgen qurylys úlgisi bolyp sanalady.
Kóshpeliler kóptegen halyqtardyń kúndelikti turmysynda qoldanatyn zattary men tutyný buıymdaryn jasaǵan. Úzeńgini alǵash ret kóshpeliler qoldanǵan. Aýyr, túzý semserdiń ornyna qaıqy qylyshty jasap shyǵarǵan. Erlerdiń shalbaryn kóshpeliler óte erte kezde oılap tapqan.
Konspekt suraqtar
1. Kóshpelilerdiń áskerı qarýlaryn sıpattap jazǵan Makedonskııdiń tarıhshysy:
2. B. z. 3 - 5 ǵasyrlarynda gúldengen óner:
3. Ǵun úılerindegi jylytý júıesi:
4. Kóshpelilerdiń asa qolaıly jáne jetilgen qurylys úlgisi:
5. “Ań stılinde” jasalǵan buıymdar tabylǵan aımaq:
6. B. z. b. 6 - 3 ǵasyrlarda saqtarmen saýda júrgizgen elder:
7. Uly Jibek jolynyń Gerodot sıpattaǵan baǵyty:
8. Uly Jibek joly arqyly júıeli qarym - qatynas bastalǵan ýaqyt:
9. Saqtardyń tárbıeliligi týraly jazǵan ǵalym:
10. «Ań stıli» qaı ǵasyrda shyqqan:
11. Júsip Balasaǵunnyń shyǵarmasyn kórsetińiz:
12. Muhammed Haıdar Dýlatıdyń tarıhı shyǵarmasyn kórsetińiz:
13. Ataqty ózbek aqyny Horezmıdiń ádebı shyǵarmasyn kórsetińiz:
14. «Mýhabbatnama» shyǵarmasynyń avtoryn kórsetińiz:
Taqyryptyń testi
Qazaqstan kóshpelileriniń mádenı jetistikteri. Ejelgi Qazaqstan mádenıeti. júkteý