InfoHub Logo

2024 jyldyń úshinshi toqsanynda qazaqstandyqtardyń jan basyna shaqqandaǵy ortasha aqshalaı tabysy 336 myń teńgeni qurady, bul 2023 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 12,7%-ǵa joǵary. Degenmen, halyqtyń tabys qurylymyna jáne shyǵyndarynyń basym bóliginiń azyq-túlikke jumsalýyna qarap, eldiń kóp bóligi qarjylyq qıyndyqtarǵa tap bolyp otyrǵany baıqalady.

Tabys qurylymy

2024 jyldyń úshinshi toqsanynda qazaqstandyqtardyń tabys kózderi bylaı bólindi:

• 252,5 myń teńge – eńbek qyzmetinen túsken tabys (onyń ishinde 220,5 myń teńge – jaldamaly jumystan);
• 69,9 myń teńge – áleýmettik tólemder (zeınetaqy, járdemaqy, stıpendıa);
• 8 myń teńge – jaqyndarynan materıaldyq kómek nemese alıment;
• 5,7 myń teńge – basqa kirister.

Shyǵyn qurylymy

Qazaqstandyqtardyń shyǵyndary ortasha eseppen 295,9 myń teńgege jetip, jyldyq ósim 8,9%-dy qurady. Basym bóligi azyq-túlikke jumsaldy:

• 50% – barlyq shyǵyndardyń jartysy azyq-túlikke ketedi;
• Keıbir óńirlerde bul kórsetkish 60%-dan asady:
  • Atyraý (60,5%),
  • Jambyl (61,6%),
  • Jetisý (61,8%),
  • Túrkistan (62,3%),
  • Almaty oblysy (63,1%).

Eldiń kóp bóliginde halyq tabysynyń negizgi bóligi azyq-túlikke jumsalady, bul qazaqstandyqtardyń qarjylyq múmkindikteriniń shekteýli ekenin kórsetedi.

Halyqtyń qarjylyq ahýaly

Ulttyq statısıka búrosynyń dereginshe, 2024 jyldyń qarashasynda halyqtyń naqty satyp alý qabileti jyldyq kórsetkishte 3,6%-ǵa tómendedi.

• 5,4% (1 mln adam nemese 190 myń otbasy) kúnkóris mınımýmynan tómen tabysqa ómir súrip jatyr.
• 0,2% (6,8 myń otbasy nemese 45,2 myń adam) azyq-túlik sebetinen tómen tabyspen kún kórýde.

Qazaqstandaǵy tabys teńsizdigi

Tabys deńgeıi boıynsha halyqtyń 10%-dyq toptarǵa bólinýi kelesi kórsetkishterdi kórsetti:

• 10% eń kedeı toptyń ortasha aılyq tabysy – 47,7 myń teńgeden az.
• 70% halyqtyń ortasha tabysy – 106,5 myń teńgeden tómen. Bul 70% halyq eldiń barlyq tabysynyń tek 48%-yn alady.
• Eń baı 10% halyqtyń úlesi – jalpy tabystyń 26%-y.

Halyqaralyq deńgeıde Qazaqstan tabysy boıynsha 90 eldiń ishinde 55-orynda, al jyldyq ortasha jalaqy deńgeıi boıynsha 56 eldiń ishinde 50-orynda.

Kedeılik deńgeıi jáne óńirlerdegi ahýal

2024 jyldyń úshinshi toqsanynda eldegi ortasha kedeılik deńgeıi – 5,4%. Alaıda keıbir óńirlerde bul kórsetkish joǵary:

• Túrkistan, Abaı, Jetisý, Mańǵystaý oblystarynda – 8-9%.
• Ekstremaldy kedeılik deńgeıi (tabysy azyq-túlik sebetinen tómen):
  • Ulytaý oblysy – 1,2%,
  • Abaı oblysy – 0,8%,
  • Almaty oblysy – 0,7%,
  • Shymkent qalasy – 0,5%.

Qazaqstandaǵy halyqtyń tabys jáne shyǵyn qurylymyna qarap, eldiń kóp bóliginde qarjylyq qıyndyqtardyń saqtalyp otyrǵanyn kórýge bolady. Ásirese, azyq-túlikke jumsalatyn shyǵynnyń joǵary bolýy jáne tabys teńsizdiginiń ósýi jaǵdaıdy odan ári kúrdelendirýde.