Qazaqtyń dástúrleri. Farıza Ońǵarsynova
Sabaqtyń taqyryby: Qazaqtyń dástúrleri. Farıza Ońǵarsynova
Sabaqtyń maqsaty:
1. Farıza Ońǵarsynovanyń shyǵarmashylyǵymen tereńirek tanystyrý.
Qazaqtyń salt - dástúrleri jaıly alǵan bilimderin tolyqtyra túsýge baǵyt - baǵdar berý. Óleńniń mazmuny men ıdeıasyn óz betinshe taldaýǵa, asha bilýge úıretý.
2. Óleńniń ıdeıalyq mánin túsine otyryp, ózindik taldaý, jınaqtaý jasaýǵa, synı turǵyda oılaý arqyly jeke jáne toptyq jumystarda shapshańdyq, tapqyrlyq tanytýǵa, sóıleýin kórkem ádebı tilmen órnekteı bilýge baǵyttaý.
3. Óz halqynyń salt - dástúrleri men ádet - ǵurpyn saqtaýǵa, qurmet tutýǵa, bolashaq urpaqqa jol salýshy, saqtaýshy ekenin sezindirý arqyly
oqýshylar boıynda jaýapkershilik sezimderiniń oıanýyna jaǵdaı týǵyzý.
Sabaqtyń túri: saıahat sabaq.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: STO strategıalary.
Sabaqtyń kórnekiligi: F. Ońǵarsynovanyń sýreti, kitaptary, ulttyq merekelerdi toılaý kezindegi sújetti sýretter, qazaq halqynyń salt - dástúrleri taqyrybyna arnalǵan ártúrli sýretter.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi.
- Sálemetsińder me, balalar! Balalar, búgingi sabaǵymyz erekshe bolady, sebebi, búgin bizge qonaqqa muǵalimder kelip otyr. Kelgen qonaqtarmen amandasaıyq.
Al qazir bir - birimizge sáttilik tileıik.
Psıhologıalyq daıyndyq
Aınalaǵa alaqanmen,
Jylýlyqty shashaıyq.
Sáttilik tilep, kúlimsirep,
Biz sabaqty bastaıyq.
Oqýshylardy toptarǵa bólý.
- Búgin biz sabaǵymyzdy topqa bólip ótkizemiz, aldymen top basshylaryn saılap alaıyq.
(Abaı aýyly, Ybyraı aýyly, Muhtar aýyly)
Sabaǵymyzdy ádettegideı úı tapsyrmasyn tekserýden bastaımyz.
Úı jumysyn tekserý.
1 - top: «Ǵalymnyń haty ólmeıdi» mátiniń qysqasha mazmundap ber.
2 - top: Taımas Judas sheshenniń sózin jatqa aıtý.
3 - top: Abylaı kim? Ol týraly ne bilesiń?
- Abylaıhan degen sózdi estigende oılaryńa ne keledi? (Toptastyrý)
(Batyr, han, malshy, Ábilmansur – shyn aty, Sabalaq - Tóle bı qoıǵan at, Abylaı - urandaǵan uran)
Qyzyǵýshylyqty oıatý
- Balalar, búgingi sabaǵymyzda boıymyzdaǵy bar bilimimizdi jolymyzǵa azyq etip, ata - babalar eline saıahatqa shyǵamyz. Kez kelgen adam saıahatqa barǵanda sol jerdiń elimen, jerimen, salt - dástúrimen tanysady. Biz búgin ata – babalarymyzdyń bolashaq urpaǵyna asyl mura etip qaldyrǵan salt – dástúri, ádet – ǵuryptarymen tanysamyz. Bárimiz kerýennen qalmaı saıahattaý úshin sabaq boıy berilgen tapsyrmalardy durys oryndaýymyz kerek.
- Búgin sabaqta qandaı taqyryp ótetinimizdi tabý úshin biz kóbeıtý kestesin qaıtalaıyq.
Maǵynany taný.
- Búgin biz F. Ońǵarsynova jazǵan «Qazaqtyń dástúrleri»atty óleńimen tanysamyz.
- F. Ońǵarsynova jaıly ne bilesińder?
Sýrettermen jumys. F. Ońǵarsynova jaıly qysqasha málimet berý.
Farıza Ońǵarsynova (5 jeltoqsan 1939 jyl - 23 qańtar2014 jyl)- qazaq aqyny, halyq jazýshysy, tilshi, Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń I jáne II shaqyrylymdarynyń depýtaty (1996 - 2004).
1939 jyly 5 jeltoqsanda Gýrev (qazirgi Atyraý) oblysy, Novobogat aýdanyna qarasty Manash aýylynda týǵan.
Alǵashqy óleńderi respýblıkalyq baspasóz betterinde 1958 jyly jaryq kórdi. Tuńǵysh óleńder jınaǵy «Sandýǵash» 1966 jyly jaryq kórgen. «Almas qylysh», «Tartady bozbalany magnıtim», «Saıraǵan Jetisýdyń bulbulymyn», «Tyńdańdar, tiri adamdar», «Qarǵys», «Qasiret pen erlik jyry» poemalary, «Úıim meniń – Otanym», «Mańǵystaý monologtary», «Revolúsıa jáne men» óleń toptamalarynyń avtory.
1. Óleńdi muǵalimniń mánerlep oqyp berýi.
«Túrtip alý» strategıasy boıynsha óleńdegi túsiniksiz sózderdi belgilep otyrý.
Sózdik jumysyn júrgizý.
Bel búgilip -
El júginip -
Jatyrqap -
Kerim -
Samarqaý -
2. Óleńdi oqýshylardyń mánerlep, túsinip oqýy.
Óleńniń mazmunymen jumys.
- Osy óleń ishinde qazaqtyń qandaı dástúrleri týraly aıtylǵan? (Qonaqjaılylyq, úlkenderdi syılaý, ónerge degen súıispenshilik, ata - ana aldyndaǵy borysh - ákeniń eńbegin, ananyń aq sútin óteý)
- Taǵy qandaı dástúrlerimiz bar?
- Qazaqtyń keńpeıildigin aqyn nege teńeıdi? Taǵy qandaı teńeý sózder bar?
(jazyq dala - keń peıilimiz, ólerdeı qurmetteıdi, tizgindi alyp, tik turyp)
Qazaqtyń salt – dástúrleri jaıly qosymsha málimet berý.
Sergitý sáti.
Toptyq jumys.
1 - top. Óleńnen antonım, sınonım sózderdi tabý.(Erte - kesh, jasymyz - kárimiz, ul - qyz, jas - kári. Ádet - dástúr, qurmetteıdi - syılaıdy, jazyq - keń, halyq - el)
2 - top. «Dástúrimdi maqtan etemin»degen taqyrypta esse jazý.
3 - top. Óziń biletin salt - dástúrler men ádet - ǵuryptardy jazyp shyq. («Toptastyrý»strategıasy)
Oı tolǵaý
«Shyǵarma kestesin» toltyrý.
1. Shyǵarmanyń aty.
2. Avtory.
3. Oqıǵa kezeńi.
4. Oqıǵa orny.
5. Basty keıipkerler.
6. Negizgi ıdeıasy.
7. Mátinge saı keletin maqal - mátel.
Shyǵarmashylyq tapsyrma:
1 - top. «Salt - dástúrler» taqyrybyna tórt jol óleń qurastyrý.
2 - top. Bir salt - dástúrdi kórsetý.
3 - top. Kez kelgen salt - dástúrdi beıneleıtin sýret salý.
- Búgin biz ne úırendik? Óziń úshin qandaı jańalyq ashtyń?
-«Salt - dástúr»sózine bes joldy óleń qurastyrý.
Baǵalaý.
Úıge tapsyrma: óleńdi mánerlep oqý, unaǵan shýmaǵyn jattaý.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Farıza Ońǵarsynovanyń shyǵarmashylyǵymen tereńirek tanystyrý.
Qazaqtyń salt - dástúrleri jaıly alǵan bilimderin tolyqtyra túsýge baǵyt - baǵdar berý. Óleńniń mazmuny men ıdeıasyn óz betinshe taldaýǵa, asha bilýge úıretý.
2. Óleńniń ıdeıalyq mánin túsine otyryp, ózindik taldaý, jınaqtaý jasaýǵa, synı turǵyda oılaý arqyly jeke jáne toptyq jumystarda shapshańdyq, tapqyrlyq tanytýǵa, sóıleýin kórkem ádebı tilmen órnekteı bilýge baǵyttaý.
3. Óz halqynyń salt - dástúrleri men ádet - ǵurpyn saqtaýǵa, qurmet tutýǵa, bolashaq urpaqqa jol salýshy, saqtaýshy ekenin sezindirý arqyly
oqýshylar boıynda jaýapkershilik sezimderiniń oıanýyna jaǵdaı týǵyzý.
Sabaqtyń túri: saıahat sabaq.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: STO strategıalary.
Sabaqtyń kórnekiligi: F. Ońǵarsynovanyń sýreti, kitaptary, ulttyq merekelerdi toılaý kezindegi sújetti sýretter, qazaq halqynyń salt - dástúrleri taqyrybyna arnalǵan ártúrli sýretter.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi.
- Sálemetsińder me, balalar! Balalar, búgingi sabaǵymyz erekshe bolady, sebebi, búgin bizge qonaqqa muǵalimder kelip otyr. Kelgen qonaqtarmen amandasaıyq.
Al qazir bir - birimizge sáttilik tileıik.
Psıhologıalyq daıyndyq
Aınalaǵa alaqanmen,
Jylýlyqty shashaıyq.
Sáttilik tilep, kúlimsirep,
Biz sabaqty bastaıyq.
Oqýshylardy toptarǵa bólý.
- Búgin biz sabaǵymyzdy topqa bólip ótkizemiz, aldymen top basshylaryn saılap alaıyq.
(Abaı aýyly, Ybyraı aýyly, Muhtar aýyly)
Sabaǵymyzdy ádettegideı úı tapsyrmasyn tekserýden bastaımyz.
Úı jumysyn tekserý.
1 - top: «Ǵalymnyń haty ólmeıdi» mátiniń qysqasha mazmundap ber.
2 - top: Taımas Judas sheshenniń sózin jatqa aıtý.
3 - top: Abylaı kim? Ol týraly ne bilesiń?
- Abylaıhan degen sózdi estigende oılaryńa ne keledi? (Toptastyrý)
(Batyr, han, malshy, Ábilmansur – shyn aty, Sabalaq - Tóle bı qoıǵan at, Abylaı - urandaǵan uran)
Qyzyǵýshylyqty oıatý
- Balalar, búgingi sabaǵymyzda boıymyzdaǵy bar bilimimizdi jolymyzǵa azyq etip, ata - babalar eline saıahatqa shyǵamyz. Kez kelgen adam saıahatqa barǵanda sol jerdiń elimen, jerimen, salt - dástúrimen tanysady. Biz búgin ata – babalarymyzdyń bolashaq urpaǵyna asyl mura etip qaldyrǵan salt – dástúri, ádet – ǵuryptarymen tanysamyz. Bárimiz kerýennen qalmaı saıahattaý úshin sabaq boıy berilgen tapsyrmalardy durys oryndaýymyz kerek.
- Búgin sabaqta qandaı taqyryp ótetinimizdi tabý úshin biz kóbeıtý kestesin qaıtalaıyq.
Maǵynany taný.
- Búgin biz F. Ońǵarsynova jazǵan «Qazaqtyń dástúrleri»atty óleńimen tanysamyz.
- F. Ońǵarsynova jaıly ne bilesińder?
Sýrettermen jumys. F. Ońǵarsynova jaıly qysqasha málimet berý.
Farıza Ońǵarsynova (5 jeltoqsan 1939 jyl - 23 qańtar2014 jyl)- qazaq aqyny, halyq jazýshysy, tilshi, Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń I jáne II shaqyrylymdarynyń depýtaty (1996 - 2004).
1939 jyly 5 jeltoqsanda Gýrev (qazirgi Atyraý) oblysy, Novobogat aýdanyna qarasty Manash aýylynda týǵan.
Alǵashqy óleńderi respýblıkalyq baspasóz betterinde 1958 jyly jaryq kórdi. Tuńǵysh óleńder jınaǵy «Sandýǵash» 1966 jyly jaryq kórgen. «Almas qylysh», «Tartady bozbalany magnıtim», «Saıraǵan Jetisýdyń bulbulymyn», «Tyńdańdar, tiri adamdar», «Qarǵys», «Qasiret pen erlik jyry» poemalary, «Úıim meniń – Otanym», «Mańǵystaý monologtary», «Revolúsıa jáne men» óleń toptamalarynyń avtory.
1. Óleńdi muǵalimniń mánerlep oqyp berýi.
«Túrtip alý» strategıasy boıynsha óleńdegi túsiniksiz sózderdi belgilep otyrý.
Sózdik jumysyn júrgizý.
Bel búgilip -
El júginip -
Jatyrqap -
Kerim -
Samarqaý -
2. Óleńdi oqýshylardyń mánerlep, túsinip oqýy.
Óleńniń mazmunymen jumys.
- Osy óleń ishinde qazaqtyń qandaı dástúrleri týraly aıtylǵan? (Qonaqjaılylyq, úlkenderdi syılaý, ónerge degen súıispenshilik, ata - ana aldyndaǵy borysh - ákeniń eńbegin, ananyń aq sútin óteý)
- Taǵy qandaı dástúrlerimiz bar?
- Qazaqtyń keńpeıildigin aqyn nege teńeıdi? Taǵy qandaı teńeý sózder bar?
(jazyq dala - keń peıilimiz, ólerdeı qurmetteıdi, tizgindi alyp, tik turyp)
Qazaqtyń salt – dástúrleri jaıly qosymsha málimet berý.
Sergitý sáti.
Toptyq jumys.
1 - top. Óleńnen antonım, sınonım sózderdi tabý.(Erte - kesh, jasymyz - kárimiz, ul - qyz, jas - kári. Ádet - dástúr, qurmetteıdi - syılaıdy, jazyq - keń, halyq - el)
2 - top. «Dástúrimdi maqtan etemin»degen taqyrypta esse jazý.
3 - top. Óziń biletin salt - dástúrler men ádet - ǵuryptardy jazyp shyq. («Toptastyrý»strategıasy)
Oı tolǵaý
«Shyǵarma kestesin» toltyrý.
1. Shyǵarmanyń aty.
2. Avtory.
3. Oqıǵa kezeńi.
4. Oqıǵa orny.
5. Basty keıipkerler.
6. Negizgi ıdeıasy.
7. Mátinge saı keletin maqal - mátel.
Shyǵarmashylyq tapsyrma:
1 - top. «Salt - dástúrler» taqyrybyna tórt jol óleń qurastyrý.
2 - top. Bir salt - dástúrdi kórsetý.
3 - top. Kez kelgen salt - dástúrdi beıneleıtin sýret salý.
- Búgin biz ne úırendik? Óziń úshin qandaı jańalyq ashtyń?
-«Salt - dástúr»sózine bes joldy óleń qurastyrý.
Baǵalaý.
Úıge tapsyrma: óleńdi mánerlep oqý, unaǵan shýmaǵyn jattaý.
You Might Also Like
-
Batıktiń shyǵý tarıhy. Batık óneri eń alǵash ret Indonezıadaǵy Iava araldarynan bastalǵan óner. Bul matany erekshe áshekeıleý bolyp tabylady«Ba - tik» - Ba sózi h. b. mata, al tik – tamshy, núkte degen m...
-
Janýarlardyń tirshilik ortasy. Meken ortasyna beıimdiligi
