InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Qyshqyldar, quramy, alý joldary
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy beıorganıkalyq qosylystardyń biri bolyp keletin qyshqyldar klasymen, olardyń jiktelýi men nomenklatýrasymen tanystyrý. Zertteý ádisi arqyly ındıkatorlar týraly túsinik berý, qyshqyldarmen jumys jasaý erejelerimen tanystyrý.

Mindetteri: Bilimdilik: Qyshqyldardyń formýlasyn qurastyrýǵa jáne olardy ataýǵa úıretý. Qyshqyldardyń quramyn, alynýyn sıpattaıtyn hımıalyq reaksıa teńdeýlerin jaza bilýge baýlý.
Damytýshylyq: Jańa sabaqpen ótken taqyryptardy ushtastyra otyryp oqýshylardyń bilimderin odan ári damytý jáne óz betterimen jumys isteý qabiletterin, daǵdylaryn qalyptastyrý. Hımıalyq bıologıalyq turǵydan tiri tabıǵat quramyndaǵy qyshqyldardyń mańyzy emdik qasıeti turmysta paıdalaný týraly túsinikterin keńeıtý. Oılaý, este saqtaý qabiletterin damytý.
Tárbıelik: Uqyptylyqqa, ýaqytty únemdeı bilýge, ár deńgeıdegi oqýshylar birlesip jumys jasaýǵa birin biri qurmetteýge, bir biriniń pikirin tyńdap baǵa berýge tárbıeleý
Pánaralyq baılanys: bıologıa
Sabaqtyń túri: aralas sabaq, dástúrli emes
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, zertteý ádisi

Sabaq kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, ınteraktıvti taqta kitaphanasynan sýretter, tirek - syzbanusqalary, qyshqyldar formýlasy, qyshqyl úlgileri, quramynda tabıǵı qyshqyldary bar taǵam úlgileri: alma, lımon, sút, aıran, sirke sýy, askorbın qyshqylynyń tabletkalary, ındıkatorlar(ámbebap, metıloranj, fenolftaleın), taratpa materıaldar, baǵalaý paraqtary, túrli tústi qaryndashtar, A3 qaǵaz

Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý (sálemdesý, oqýshylardy tekserý)
II. Úı tapsyrmasyn tekserý
2. 1 «Oı shaqyrý» (test)
1. Zattyń quramy men qasıetin saqtaıtyn eń kishi bólshek
A. Molekýla
B. Atom
C. valenttilik
D. ındeks
2. Zat quramynyń turaqtylyq zańyn kim ashty
A. J. Prýst
B. A. Avogadro
C. M. Lomonosov
D. R. Boıl
3. Ónerkásipte ottegin neden alady
A. Aýa
B. Sý
C. Margansovka
D. Bertolle tuzy
4. Bireýi ottek bolyp keletin eki elementten quralǵan qosylys
A. Qyshqyl
B. Oksıd
C. Tuz
D. Atom
5. Bir hımıalyq elementtiń birneshe jaı zat túrinde bolýy
A. Fotosıntez
B. Totyǵý
C. alotropıa
D. valenttilik
6. jylý bóle júretin reaksıa
A. ekzotermıalyq
B. jaı
C. endotermıalyq
D. kúrdeli
7. jylý sińire júretin reaksıa
A. ekzotermıalyq
B. jaı
C. endotermıalyq
D. kúrdeli
8. Hımıalyq reaksıaǵa kirisken zattardyń massasy túzilgen zattardyń massasyna teń
A. Avogadro zańy
B. Gazdar zańy
C. Zat massasynyń saqtalý zańy
D. Perıodtyq zań
9. Aýadaǵy ottektiń mólsheri
A. 78%
B. 21%
C. 1%
D. 0. 03%
10. ottek elementin kim ashty
A. Dj. Prıstlı men K. Sheele
B. A. Avogadro
C. M. Lomonosov
D. J. Prýst

2. 2 «Sýtek, onyń alynýy jáne qasıeti» taqyrybyna arnalǵan grafıkalyq test «ıá» - Ʌ, «joq» - __ degen jaýapty belgilep otyrady.
1. sýtektiń eń basty qosylysy sý ıá
2. sýtekti alǵash ret 1776 jyly aǵylshyn ǵalymy G. Kavendısh aldy ıá
3. ónerkásipte sýtekti aýadan alady joq
4. sýtek ıissiz, tússiz gaz ıá
5. sýtektiń salystyrmaly atomdyq massasy – 16 joq
6. sýtek metaldarmen gıdrıd túzedi ıá
7. laboratorıada sýtekti margansovkadan alady joq
8. sýtek eń jeńil gaz ıá
9. sýtek ottekpen árekettespeıdi joq
10. kún júıesi planetalarynyń 92%- in sýtek atomy quraıdy ıá
test kilti
Ʌ Ʌ __ Ʌ __ Ʌ __ Ʌ __ Ʌ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2. 3 «Sýtek pen ottekti» salystyrý Venn dıagramsy

III. Jańa sabaq
3. 1 «Qyzyǵýdy oıatý» (Úı tapsyrmasyn jańa sabaqpen baılanystyrý maqsatynda)
A. Biz tájirıbe jasaý barysynda sýtegin alý úshin qandaı reaktıvterdi paıdalandyq?
sonymen biz sýtek alýda tuz qyshqylyn paıdalandyq. Iaǵnı ótken taqyryptarda qyshqyl degen sózdi jıi kezdestirdińder. Kúndelikti turmysta da taǵam ónimderine «dámi qyshqyltym» dep baǵa berip jatasyńdar.
3. 2. Túsiný ( munda jańa sabaqty toptasyp talqylaıdy)
Jańa materıaldaǵy bilimdi túsingenin anyqtaý úshin, oqýlyqpen óz betterinshe toppen jumys jasaý, boljam jasatý t. b
Oqýshylarǵa « Qyshqyldar, quramy, alý joldary» taqyrybyn oqý usynylyp ár topqa tapsyrma beriledi.
I top – «qyshqyldarǵa jalpy sıpattama»
II top – «qyshqyl quramy, jiktelýi»
III top – «qyshqyldardy alý tásilderi»
(Oqýshylarǵa túrli tústi qarandashtar, A3 qaǵazy taratylady)
3. 3 Qoldaný ( jasalǵan jumystardy kórsetedi, sıpattaıdy)

IV. Cergitý sáti:
Aldarynda turǵan askorbın qyshqyly, alma men lımonnyń dámin tatyp kórińder. Dámi qandaı? Sebebi nede?
«Tehnıka qaýipsizdik erejesi»
Búgin hımıa sabaǵynda birinshi jáne sońǵy ret sender bir zattyń dámin muǵalimniń ruqsatymen ǵana tatyp kórdińder. Negizi hımıa sabaǵynda zerthanalyq jumys jasaǵan kezde:
№ 1 ereje «zattardyń dámin kórýge bolmaıdy»!
№ 2 «Qyshqylǵa sý quıýǵa bolmaıdy». Qyshqyldar kúıdirgish bolyp keledi Eger de qyshqyl qolyńyzǵa tamyp ketse, 5%- k as sodasynyń eritindisimen kúıgen jerdi jýý kerek.

V. Bekitý
Tájirıbe ( top jetekshileri)
Aldarynda turǵan synaýyqtarǵa bireýine – fenolftaleın, ekinshisine – metıloranj tamyzyńdar, úshinshisine - ámbebap ındıkator qaǵazyn salyńdar. Ne baıqadyń?
Kesteni toltyr

Úsh topqa ortaq esep (ár deńgeıdegi oqýshylar birlesip jumys jasaýy)
Kúkirt qyshqyly quramyndaǵy sýtegi, kúkirt, ottegi elementteriniń massalyq úlesin esepte
VI. Úıge tapsyrma berý
Qyshqyldar jaıly qyzyqty málimetter jınaqtaý
VII. Baǵalaý
Top basshysy berilgen krıterııler arqyly múshelerin baǵalaıdy.
Muǵalim qorytyndy baǵa shyǵarady
Refleksıa «Klaster qurý»
Qosymsha: Qyshqyl degenimiz sýtek atomy men qyshqyl qaldyǵynan turatyn qosylys.