Qyzyqty óner bilim saıysy
Jezqazǵan qalasyndaǵy jalpy bilim beretin
№10 orta mektebiniń tehnologıa pániniń muǵalimi
Nıazbekov Qaırat Abdykarıevıch
Qyzyqty óner – bilim saıysy
Qurmetti búgingi «Qyzyqty óner – bilim» saıysyna qatysyp otyrǵan qadirmendi áriptester, ustazdar qaýymy, mektebimizdiń oqýshylary, kórermender, qonaqtar!
Oqý jyly bastalǵannan beri, mektebimizde ár – túrli is – sharalar, qyzyqty oıyndar, bilim saıystary merekelik t. b sharalar kóptep ótkizilýde. Osyndaı tárbıelik is – sharany ótkizýdiń bir úlesi bizge de tıip otyr. Bilim berý tárbıeleý men oqytýdyń úzdiksiz úrdisi ekendigi sizderge belgili. Ásirese balalardy ónerge baýlý. Búgingi tańda da ózekti máselelerdiń biri.
Adam men jaratylysty jarastyryp, sulýlyq shejiresine aınalǵan óner erekshelikterin jete túsiný. Búgingi bilimdi, parasatty da mádenıetti qaýymnyń aldynda turǵan basty maqsattarynyń biri.
Adamnyń kópshil bolyp ósýi úshinde ónerli bolýdyń mańyzy zor. Óner adamnyń dúnıetanymynda, seniminde adamgershilik – moraldyq qasıetterdiń qalyptasýyna, estetıkalyq sezimderdiń turaqty aldyna qoıǵan maqsattarynyń aıqyndala ıgilikti áseri mol. Sol sebepti de oı qoryta otyryp, búgingi «qyzyqty óner – bilim saıysyn» uıymdastyryp, ótkize otyryp, sizderge tartý etpekshimin. Saıystyń sharty men tártibi, maqsattary belgilengen. Ony júrgizýshi tanystyryp ótedi. Oıyn negizinen alty bólimnen turady.
1. bólim. «Adam beınesi».
Topqa bólingen oqýshylar arnaıy taqtalarda. Bireýi adamnyń basyn, bireýleri aıaǵyn, endi bireýleri denesin tez salyp boıaıdy. Qalǵan oqýshylar qatelikter bolmaýyn qadaǵalap, kómektesip otyrady. Oqýshylarǵa berilgen tapsyrmany oryndap jatqan kezde, kópshilik kórermendermen jumys júrgiziledi, suraqtar qoıylyp jaýaptar alynady. Sonan soń ádil - qazylar birinshi bólimniń ádil baǵasyn jarıa etedi.
2. bólim. «Sáıkes pe?»
Bir bala shyǵyp, kórip turǵan
zatty ymdap túsindiredi. Al ekinshi oqýshy sol ymdaǵan zattyń sýretin sala bilýi kerek. Kórermendermen « Halyq shyǵarmashylyǵy» (qolóner, turmys tirshiliginen) suraqtar qoıylyp, jaýap alynady. Kópshilikpen jumys solaı jalǵasyn taýyp, jalǵasa beredi. Ádil – qazylar esebin jarıalaıdy.
3. bólim. «Top basshylarynyń óneri»
Top basshysyna sýretti bir kórsetip, kózin baılap, sýret salǵyzý. Al eki oqýshy oǵan kómektesedi. Osy aralyqta 9 – synyp uldarymen jumys júrgiziledi. Berilgen bes tapsyrmany oryndasa bes bal. Ádil – qazylar esebin júrgizip, habarlap otyrady.
4. bólim. «Meniń dosymnyń beınesi»
Oqýshy bir oqýshynyń sýretin salyp, boıaýmen boıaıdy. Oqýshylar tapsyrmany oryndap jatqan kezde 9 – synyp oqýshylarymen jumys júrgiziledi.
5. bólim. «Beıneni uqsastyryp boıaý»
Oqýshylar dál sýrettegideı qaǵaz betin boıaıdy.
6. bólim. «Sıamdyq egizder» Eki oqýshydan qosyp, qolyn, aıaǵyn baılap, bireýi kóbelektiń oń jaǵyn, ekinshisi sol jaǵyn salyp, sonan soń áńgimelep beredi. Qaı top tez salyp boıaıdy? Ádil – qazylar alqasy qorytyndysyn shyǵaryp, saıys aıaqtalady.
Osy jasap jatqan tirshiligimiz sizder úshin, kórermen qaýym sizderdiń tynyshtyqtaryńyz bizdiń tynyshtyǵymyz. İs – sharamyzda esh kedergi, bógeý bolmasyn. Sizderge de árbir isterińiz órge basa bersin demekpin. Sóz sońynda myna bir asyl sózderdi aıtsam deımin:
«Kún shyqqanda tabıǵat tańdanady,
Kóp oqysań kóńilińde sham janady»
İshki jan dúnıesin nur shalǵan adam uǵymtal, bilimdar, isker, eńbekker keledi.
Ol nurdyń aty oqý, ǵylymǵa qumartý, bilim terý. Bilimin úzdiksiz isteý ǵana adamdy toqtatýsyz ósiredi. Osyny umytpaǵan utady, árqashanda ot júrekti, namysshyl azamat, otanshyl bolyńdar. Al endi « Ustazy jaqsynyń, ustamy jaqsy» sheberlikti sheberden, isker ustazdan úırengen shákirttiń óneri bárinen de artyq turatyny anyq. Árbár qımylynda osyndaı ónerdiń baıqalyp júrgen, ustaz bolýdy qalaıtyn osy saıystyń ótetinin estigennen beri, júrgizýshi men bolamyn dep tilegin bildirgen, 7 «v» synyp oqýshysy ---------------------- sóz kezegin beremin.
Saıystyń júrgizilý rettiligi.
1. Muǵalimniń alǵashqy sózi.
2. Saıystyń bastalýy.
- Júrgizýshi.
Aý halaıyq, halaıyq,
Bárine jar salaıyq.
Ótkeli jatyr qyzyqty,
Óner bilim saıysy
Kelip tur mine ortaǵa,
5 – 6 synyp balalary.
Bólingen úsh top qatary,
Sálem berdi barshańyzǵa.
Sýretshiler men ustazdary,
Qatarǵa shyqqan mektebimizdiń batyrlary.
Al endi toppen tanysý. Toptardyń aty.
- «Zerde»
- Uranymyz: «Jalǵaımyn dep úzip alma,
Túzeımin dep buzyp alma.»
- «Ulaǵat»
- Uranymyz: «Úlkenge qurmet,
Kishige amanat.»
- «Jeńimpaz»
- Uranymyz: «Bárimiz birimiz úshin,
Birimiz bárimiz úshin.»
• Sýret sabaǵy.
Shirkin aı sýret sabaǵy,
Qaırat muǵalimdi eske salady.
Myń qubyltyp boıaımyn,
Týyp ósken qalany.
Qyzyl boıaý, kók boıaý,
Ol mektebimizdi oılaý.
Sary boıaý, sary jaılaý,
Jasyl boıaý, jasyl el
Bolmasyn bári jaı boıaý. – deı otyryp, búgingi saıysymyzdyń maqsatymen tanys bolyńyzdar.
- Jas urpaqqa estetıkalyq tárbıe berý, oqýshylardy beıneleý ónerine baýlý, ónerdiń qyr – syryn uǵyný, tildi, óz sheshimderi arqyly aqyl – oıdy, jaǵymdy sezimdi, oqyǵan bilgenderin kópshilik aldynda, joldastarynyń aldynda kórsete bilýi, úlkendi – kishili qarym – qatynastaryn qalyptastyryp, kópshilikpen birge nemese jalǵyz sheshim qabyldap, pikir talastyrý, birge otyryp durys qorytyndyǵa kelý.
Oıyndar arqyly pánderge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý. Ulttyq halyq shyǵarmashylyǵy; qoı óneri, turmys tirshiligi, dástúrlerdi oqýshylardyń ómir daǵdysyna aınaldyrý, suraqtar arqyly oqýshylar bilimin saraptap, ony jetildire túsýge múmkindik berý.
Ónerliniń qoly altyn,
Óleńshiniń sózi altyn – demekshi,
Saıystyń birinshi bólimi «Adam Beınesi». Úsh taqtada úsh topqa bólingen oqýshylardyń bireýi adamnyń basyn, bireýleri aıaǵyn, endi bireýleri denesin tez salyp boıaıdy. Qalǵandary kómektesedi. Al, kiriseıik qanekeı, alǵa!
- Kópshilik kórermendermen jumys júrgiziledi, suraqtar qoıylyp jaýaptar alynady.
1 – suraq. Shyǵarmalary shet eldik, búkilodaqtyq, kórmelerge qatysqan, kórermen kóńilinen shyqqan, uly oktábrden bastaý alǵan kórnekti qazaq sýretshileriniń attaryn ata.
(Á: Qasteev, A. Ǵalymbaeva, K. Teljanov, N. Nurmuhanbetov)
2 – suraq. Qazaqstannan shyqqan tuńǵysh aǵartýshy ǵalym, sýretshi kim? (Á. Qasteev).
Bar qazaqqa aty anyq,
Ábilhan Qasteev bizdiń atamyz.
Kórip salǵan sýretin.
Máz meıram bop jatamyz – deı otyryp, kelesi suraqqa kezek bereıik.
3 – suraq. Beıneleý óneriniń túrlerin atańdar.
(grafıka, jıvopıs, músin, qoldanbaly sándik óneri, dızaın)
Saıystyń ekinshi bólimi – «Sáıkes pe?» Bir bala shyǵyp, kórip turǵan zatty ymdap túsindiredi. Al ekinshi oqýshy sol ymdaǵan zattyń sýretin sala bilýi kerek. sáıkes pe?
• Kópshilikpen jumys. Kórermenderge halyq shyǵarmashylyǵynan (qolóner, turmys tirshiliginen) suraqtar qoıylyp, jaýap alynady. Muǵalimderde qatysýy tıis.
1 – suraq. Sabyn qaınatý jóninde ne bilesińder? Ol úshin qandaı ósimdikter paıdalanǵan nemese paıdalanady?
(alabota, túıeqaryn, ermen)
2 – suraq. Kıiz úı ataýlaryn atańdar.
(Abylaısha – Aqshańqan úı, Aqtaǵyr, jappa, joıym úı, qaraqurym úı, qara úı, qarasha úı, orda, otaý, tońqaıma, urańqaı).
3 – suraq. Kıiz úıge qoldanylatyn kıiz attaryn atańyzdar.
(týyrlyq, túndik, uyqpan, úzik, dódege).
4 – suraq. Besik jabdyqtaryn atańyzdar.
(besik kórpe, jórgek, qolbaý, qus jastyq, qus tósek, tize baý, tize jastyqsha, túbek,).
5 – suraq. Arnaıy jip bolmaǵan kezde analarymyz tigýge qajet jipti qalaı ázirlep alǵan? Ol jip qalaı atalady?
(sýyrmaq)
6 – suraq. Ań aýlaýda qoldanylatyn qural – jabdyqtardy atańyzdar.
(arqan, atqy, dyraý, qamshy, jemtuzaq, qyltuzaq, myltyq, pyshaq, sadaq, soıyl, symtuzaq, temir qaqpan, tor, shoqpar)
7 – suraq. Zergerlik buıymdardyń atyn atańyzdar.
( alqa, baıdaq, belbeý, bilezik, júzik, kúmis oımaq, sáýkele, syrǵa, shashpaý, sholpy, áıelder men erkekter úshin kemer belbeý, kise).
8 – suraq. Aǵashtan jasalǵan qandaı buıymdardy bilesińder?
(Kıiz úı, kıiz úı súıegi, úı jıhazdary, ydys – aıaqtar, sazgerlik aspaptar, mal sharýashylyǵynda qoldanylatyn qural – jabdyqtar, eginshilikke qoldanylatyn qural – jabdyqtar, oıyn jabdyqtary, besik t. b)
9 – suraq. Teriden jasalatyn qandaı buıymdardy bilesińder?
( syrt kıimder, bas kıimder, ydystar, tósenishter, er – turman, sharýashylyq buıymdar, baýla, er kisi jabdyǵy).
Úshinshi bólim. «Top basshylarynyń óneri» Top basshysyna
sýretti bir kórsetip, kózin baılap, sýret salǵyzý. Al eki oqýshy oǵan kómektesedi.
• Kórermenmen jumys. Zalda otyrǵan 9 «a» - 9 «b» oqýshylary taqtaǵa shaqyrylady. Onyń tártibi berilgen bes tapsyrmaǵa sáıkes, detaldiń eki kórinisi boıynsha úshinshisin taýyp, qataryna qoıady. Durys – burystyǵyn ádil – qazylar alqasy tekserip, eńbegin baǵalaıdy. Olar oryndaryna otyrǵyzylady. Bes tapsyrmany oryndaǵanǵa bes bal.
Tórtinshi bólim. «Meniń dosymnyń beınesi»
Men dosyma qarap aldym,
Qolǵa qaǵaz, qalam aldym.
Eki syzyp shashyn saldym,
Uqsatqan jón túrin endi.
Mine muryn mynaý endi,
Salyndy ezý, qulaǵy da.
Kúlimsirep shyǵa keldi,
Eń sońynan kózin saldym. (A. Sopybekov)
deı otyryp, bir oqýshynyń sýretin salady, boıaýmen boıap beredi, áńgimelep beredi.
• Kórermendermen jumys. Taǵyda 9 «a» - 9 «b»
oqýshylary taqtaǵa shaqyrylady. Berilgen tapsyrma boıynsha qajetti kórinister sala otyryp, aıaqtap sol detaldiń ermeksazdan modelin turǵyzý nemese jasap kórsetý kerek. Muǵalimniń tapsyrmasyn bekitken soń otyrǵyzý.
Besinshi bólim. «Beıneni uqsastyryp boıaý» Oqýshylar dál sýrettegideı qaǵaz betin boıaıdy. Uqsaı ma?
• Kórermendermen oıyn. «Jańylmaı aıt»
Qaryndashtyń ushyn úshkirlep ushta,
Úshkirlep ushtap, saqtap usta
Altynshy bólim. «Sıamdyq egizder» Eki oqýshydan qosyp, qolyn, aıaǵyn baılap, bireýi kóbelektiń oń jaǵyn, ekinshisi sol jaǵyn salyp, sonan soń áńgimelep beredi. Qaı top tez salyp boıaıdy?
«Ónerli elden ónerli ul – qyz shyǵady» degendeı bizdiń oqýshylarymyzda ónerli eken. Boılarynda ot bar eken, baıqadyq. Boıynda shoq bar eken baıqadyq. Árqashanda osy ónerdi óshirmeı jalyndatyp, sharyqtańdar.
№10 orta mektebiniń tehnologıa pániniń muǵalimi
Nıazbekov Qaırat Abdykarıevıch
Qyzyqty óner – bilim saıysy
Qurmetti búgingi «Qyzyqty óner – bilim» saıysyna qatysyp otyrǵan qadirmendi áriptester, ustazdar qaýymy, mektebimizdiń oqýshylary, kórermender, qonaqtar!
Oqý jyly bastalǵannan beri, mektebimizde ár – túrli is – sharalar, qyzyqty oıyndar, bilim saıystary merekelik t. b sharalar kóptep ótkizilýde. Osyndaı tárbıelik is – sharany ótkizýdiń bir úlesi bizge de tıip otyr. Bilim berý tárbıeleý men oqytýdyń úzdiksiz úrdisi ekendigi sizderge belgili. Ásirese balalardy ónerge baýlý. Búgingi tańda da ózekti máselelerdiń biri.
Adam men jaratylysty jarastyryp, sulýlyq shejiresine aınalǵan óner erekshelikterin jete túsiný. Búgingi bilimdi, parasatty da mádenıetti qaýymnyń aldynda turǵan basty maqsattarynyń biri.
Adamnyń kópshil bolyp ósýi úshinde ónerli bolýdyń mańyzy zor. Óner adamnyń dúnıetanymynda, seniminde adamgershilik – moraldyq qasıetterdiń qalyptasýyna, estetıkalyq sezimderdiń turaqty aldyna qoıǵan maqsattarynyń aıqyndala ıgilikti áseri mol. Sol sebepti de oı qoryta otyryp, búgingi «qyzyqty óner – bilim saıysyn» uıymdastyryp, ótkize otyryp, sizderge tartý etpekshimin. Saıystyń sharty men tártibi, maqsattary belgilengen. Ony júrgizýshi tanystyryp ótedi. Oıyn negizinen alty bólimnen turady.
1. bólim. «Adam beınesi».
Topqa bólingen oqýshylar arnaıy taqtalarda. Bireýi adamnyń basyn, bireýleri aıaǵyn, endi bireýleri denesin tez salyp boıaıdy. Qalǵan oqýshylar qatelikter bolmaýyn qadaǵalap, kómektesip otyrady. Oqýshylarǵa berilgen tapsyrmany oryndap jatqan kezde, kópshilik kórermendermen jumys júrgiziledi, suraqtar qoıylyp jaýaptar alynady. Sonan soń ádil - qazylar birinshi bólimniń ádil baǵasyn jarıa etedi.
2. bólim. «Sáıkes pe?»
Bir bala shyǵyp, kórip turǵan
zatty ymdap túsindiredi. Al ekinshi oqýshy sol ymdaǵan zattyń sýretin sala bilýi kerek. Kórermendermen « Halyq shyǵarmashylyǵy» (qolóner, turmys tirshiliginen) suraqtar qoıylyp, jaýap alynady. Kópshilikpen jumys solaı jalǵasyn taýyp, jalǵasa beredi. Ádil – qazylar esebin jarıalaıdy.
3. bólim. «Top basshylarynyń óneri»
Top basshysyna sýretti bir kórsetip, kózin baılap, sýret salǵyzý. Al eki oqýshy oǵan kómektesedi. Osy aralyqta 9 – synyp uldarymen jumys júrgiziledi. Berilgen bes tapsyrmany oryndasa bes bal. Ádil – qazylar esebin júrgizip, habarlap otyrady.
4. bólim. «Meniń dosymnyń beınesi»
Oqýshy bir oqýshynyń sýretin salyp, boıaýmen boıaıdy. Oqýshylar tapsyrmany oryndap jatqan kezde 9 – synyp oqýshylarymen jumys júrgiziledi.
5. bólim. «Beıneni uqsastyryp boıaý»
Oqýshylar dál sýrettegideı qaǵaz betin boıaıdy.
6. bólim. «Sıamdyq egizder» Eki oqýshydan qosyp, qolyn, aıaǵyn baılap, bireýi kóbelektiń oń jaǵyn, ekinshisi sol jaǵyn salyp, sonan soń áńgimelep beredi. Qaı top tez salyp boıaıdy? Ádil – qazylar alqasy qorytyndysyn shyǵaryp, saıys aıaqtalady.
Osy jasap jatqan tirshiligimiz sizder úshin, kórermen qaýym sizderdiń tynyshtyqtaryńyz bizdiń tynyshtyǵymyz. İs – sharamyzda esh kedergi, bógeý bolmasyn. Sizderge de árbir isterińiz órge basa bersin demekpin. Sóz sońynda myna bir asyl sózderdi aıtsam deımin:
«Kún shyqqanda tabıǵat tańdanady,
Kóp oqysań kóńilińde sham janady»
İshki jan dúnıesin nur shalǵan adam uǵymtal, bilimdar, isker, eńbekker keledi.
Ol nurdyń aty oqý, ǵylymǵa qumartý, bilim terý. Bilimin úzdiksiz isteý ǵana adamdy toqtatýsyz ósiredi. Osyny umytpaǵan utady, árqashanda ot júrekti, namysshyl azamat, otanshyl bolyńdar. Al endi « Ustazy jaqsynyń, ustamy jaqsy» sheberlikti sheberden, isker ustazdan úırengen shákirttiń óneri bárinen de artyq turatyny anyq. Árbár qımylynda osyndaı ónerdiń baıqalyp júrgen, ustaz bolýdy qalaıtyn osy saıystyń ótetinin estigennen beri, júrgizýshi men bolamyn dep tilegin bildirgen, 7 «v» synyp oqýshysy ---------------------- sóz kezegin beremin.
Saıystyń júrgizilý rettiligi.
1. Muǵalimniń alǵashqy sózi.
2. Saıystyń bastalýy.
- Júrgizýshi.
Aý halaıyq, halaıyq,
Bárine jar salaıyq.
Ótkeli jatyr qyzyqty,
Óner bilim saıysy
Kelip tur mine ortaǵa,
5 – 6 synyp balalary.
Bólingen úsh top qatary,
Sálem berdi barshańyzǵa.
Sýretshiler men ustazdary,
Qatarǵa shyqqan mektebimizdiń batyrlary.
Al endi toppen tanysý. Toptardyń aty.
- «Zerde»
- Uranymyz: «Jalǵaımyn dep úzip alma,
Túzeımin dep buzyp alma.»
- «Ulaǵat»
- Uranymyz: «Úlkenge qurmet,
Kishige amanat.»
- «Jeńimpaz»
- Uranymyz: «Bárimiz birimiz úshin,
Birimiz bárimiz úshin.»
• Sýret sabaǵy.
Shirkin aı sýret sabaǵy,
Qaırat muǵalimdi eske salady.
Myń qubyltyp boıaımyn,
Týyp ósken qalany.
Qyzyl boıaý, kók boıaý,
Ol mektebimizdi oılaý.
Sary boıaý, sary jaılaý,
Jasyl boıaý, jasyl el
Bolmasyn bári jaı boıaý. – deı otyryp, búgingi saıysymyzdyń maqsatymen tanys bolyńyzdar.
- Jas urpaqqa estetıkalyq tárbıe berý, oqýshylardy beıneleý ónerine baýlý, ónerdiń qyr – syryn uǵyný, tildi, óz sheshimderi arqyly aqyl – oıdy, jaǵymdy sezimdi, oqyǵan bilgenderin kópshilik aldynda, joldastarynyń aldynda kórsete bilýi, úlkendi – kishili qarym – qatynastaryn qalyptastyryp, kópshilikpen birge nemese jalǵyz sheshim qabyldap, pikir talastyrý, birge otyryp durys qorytyndyǵa kelý.
Oıyndar arqyly pánderge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý. Ulttyq halyq shyǵarmashylyǵy; qoı óneri, turmys tirshiligi, dástúrlerdi oqýshylardyń ómir daǵdysyna aınaldyrý, suraqtar arqyly oqýshylar bilimin saraptap, ony jetildire túsýge múmkindik berý.
Ónerliniń qoly altyn,
Óleńshiniń sózi altyn – demekshi,
Saıystyń birinshi bólimi «Adam Beınesi». Úsh taqtada úsh topqa bólingen oqýshylardyń bireýi adamnyń basyn, bireýleri aıaǵyn, endi bireýleri denesin tez salyp boıaıdy. Qalǵandary kómektesedi. Al, kiriseıik qanekeı, alǵa!
- Kópshilik kórermendermen jumys júrgiziledi, suraqtar qoıylyp jaýaptar alynady.
1 – suraq. Shyǵarmalary shet eldik, búkilodaqtyq, kórmelerge qatysqan, kórermen kóńilinen shyqqan, uly oktábrden bastaý alǵan kórnekti qazaq sýretshileriniń attaryn ata.
(Á: Qasteev, A. Ǵalymbaeva, K. Teljanov, N. Nurmuhanbetov)
2 – suraq. Qazaqstannan shyqqan tuńǵysh aǵartýshy ǵalym, sýretshi kim? (Á. Qasteev).
Bar qazaqqa aty anyq,
Ábilhan Qasteev bizdiń atamyz.
Kórip salǵan sýretin.
Máz meıram bop jatamyz – deı otyryp, kelesi suraqqa kezek bereıik.
3 – suraq. Beıneleý óneriniń túrlerin atańdar.
(grafıka, jıvopıs, músin, qoldanbaly sándik óneri, dızaın)
Saıystyń ekinshi bólimi – «Sáıkes pe?» Bir bala shyǵyp, kórip turǵan zatty ymdap túsindiredi. Al ekinshi oqýshy sol ymdaǵan zattyń sýretin sala bilýi kerek. sáıkes pe?
• Kópshilikpen jumys. Kórermenderge halyq shyǵarmashylyǵynan (qolóner, turmys tirshiliginen) suraqtar qoıylyp, jaýap alynady. Muǵalimderde qatysýy tıis.
1 – suraq. Sabyn qaınatý jóninde ne bilesińder? Ol úshin qandaı ósimdikter paıdalanǵan nemese paıdalanady?
(alabota, túıeqaryn, ermen)
2 – suraq. Kıiz úı ataýlaryn atańdar.
(Abylaısha – Aqshańqan úı, Aqtaǵyr, jappa, joıym úı, qaraqurym úı, qara úı, qarasha úı, orda, otaý, tońqaıma, urańqaı).
3 – suraq. Kıiz úıge qoldanylatyn kıiz attaryn atańyzdar.
(týyrlyq, túndik, uyqpan, úzik, dódege).
4 – suraq. Besik jabdyqtaryn atańyzdar.
(besik kórpe, jórgek, qolbaý, qus jastyq, qus tósek, tize baý, tize jastyqsha, túbek,).
5 – suraq. Arnaıy jip bolmaǵan kezde analarymyz tigýge qajet jipti qalaı ázirlep alǵan? Ol jip qalaı atalady?
(sýyrmaq)
6 – suraq. Ań aýlaýda qoldanylatyn qural – jabdyqtardy atańyzdar.
(arqan, atqy, dyraý, qamshy, jemtuzaq, qyltuzaq, myltyq, pyshaq, sadaq, soıyl, symtuzaq, temir qaqpan, tor, shoqpar)
7 – suraq. Zergerlik buıymdardyń atyn atańyzdar.
( alqa, baıdaq, belbeý, bilezik, júzik, kúmis oımaq, sáýkele, syrǵa, shashpaý, sholpy, áıelder men erkekter úshin kemer belbeý, kise).
8 – suraq. Aǵashtan jasalǵan qandaı buıymdardy bilesińder?
(Kıiz úı, kıiz úı súıegi, úı jıhazdary, ydys – aıaqtar, sazgerlik aspaptar, mal sharýashylyǵynda qoldanylatyn qural – jabdyqtar, eginshilikke qoldanylatyn qural – jabdyqtar, oıyn jabdyqtary, besik t. b)
9 – suraq. Teriden jasalatyn qandaı buıymdardy bilesińder?
( syrt kıimder, bas kıimder, ydystar, tósenishter, er – turman, sharýashylyq buıymdar, baýla, er kisi jabdyǵy).
Úshinshi bólim. «Top basshylarynyń óneri» Top basshysyna
sýretti bir kórsetip, kózin baılap, sýret salǵyzý. Al eki oqýshy oǵan kómektesedi.
• Kórermenmen jumys. Zalda otyrǵan 9 «a» - 9 «b» oqýshylary taqtaǵa shaqyrylady. Onyń tártibi berilgen bes tapsyrmaǵa sáıkes, detaldiń eki kórinisi boıynsha úshinshisin taýyp, qataryna qoıady. Durys – burystyǵyn ádil – qazylar alqasy tekserip, eńbegin baǵalaıdy. Olar oryndaryna otyrǵyzylady. Bes tapsyrmany oryndaǵanǵa bes bal.
Tórtinshi bólim. «Meniń dosymnyń beınesi»
Men dosyma qarap aldym,
Qolǵa qaǵaz, qalam aldym.
Eki syzyp shashyn saldym,
Uqsatqan jón túrin endi.
Mine muryn mynaý endi,
Salyndy ezý, qulaǵy da.
Kúlimsirep shyǵa keldi,
Eń sońynan kózin saldym. (A. Sopybekov)
deı otyryp, bir oqýshynyń sýretin salady, boıaýmen boıap beredi, áńgimelep beredi.
• Kórermendermen jumys. Taǵyda 9 «a» - 9 «b»
oqýshylary taqtaǵa shaqyrylady. Berilgen tapsyrma boıynsha qajetti kórinister sala otyryp, aıaqtap sol detaldiń ermeksazdan modelin turǵyzý nemese jasap kórsetý kerek. Muǵalimniń tapsyrmasyn bekitken soń otyrǵyzý.
Besinshi bólim. «Beıneni uqsastyryp boıaý» Oqýshylar dál sýrettegideı qaǵaz betin boıaıdy. Uqsaı ma?
• Kórermendermen oıyn. «Jańylmaı aıt»
Qaryndashtyń ushyn úshkirlep ushta,
Úshkirlep ushtap, saqtap usta
Altynshy bólim. «Sıamdyq egizder» Eki oqýshydan qosyp, qolyn, aıaǵyn baılap, bireýi kóbelektiń oń jaǵyn, ekinshisi sol jaǵyn salyp, sonan soń áńgimelep beredi. Qaı top tez salyp boıaıdy?
«Ónerli elden ónerli ul – qyz shyǵady» degendeı bizdiń oqýshylarymyzda ónerli eken. Boılarynda ot bar eken, baıqadyq. Boıynda shoq bar eken baıqadyq. Árqashanda osy ónerdi óshirmeı jalyndatyp, sharyqtańdar.
You Might Also Like
