Qońyr kúz
Qaraǵandy qalasynyń
№79 jalpy bilim beretin orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi
Orynbasarova Meıramgúl Asqarqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Qońyr kúz
Maqsaty: Oqýshylardyń kúzgi tabıǵat erekshelikteri týraly bilimderin tereńdetý.
Kúz baılyqtaryn – astyq, kókónis, jemister týraly biletinderin tolyqtyrý.
Kúz mezgiliniń tirshilikke tıer paıdasyn, óleń joldar men qoıylymdar arqyly damytý.
Eńbekti, tabıǵat sulýlyǵyn seze bilýge tárbıeleý.
1-júrgizýshi: Qurmetti ustazdar men ata-analar jáne oqýshylar! «Merekeli, berekeli, qońyr kúz» atty merekeli is-sharaǵa qosh keldińizder!
2- júrgizýshi: Bereke, baq daryǵan,
Jomart kóńil, jarqyn kúz,
Sary altynǵa malynǵan
Jetti mine, qońyr kúz! – demekshi, mine bizge kúz mezgili de jetti.
1-júrgizýshi: Qýandyryp bizderdi,
Merekeli kúz keldi.
Kel, jemisti altyn kúz,
Kemeldensin halqymyz!
2-júrgizýshi:Armysyń sary altyndaı «Qońyr kúzim»,
Kún nuryn tókkendeı bop japyraǵyń.
Qarsy alyp biz ózińdi turmyz mine,
«Qońyr kúz» dep ózińe aıdar taǵyp.
1- júrgizýshi: Jomart kóńil, jarqyn kúz
Berekesi halqymnyń
Qosh kelipsiń altyn kúz
Qut qonaǵy tórimniń!
Kúz keledi.
Kúz: Tolqynaı
Sálem óren dostarym!
Ómirge kóp qosqanym,
Qymbatty syı alyńdar!
Qyzyǵyna qanyńdar
Molaıtyńdar shattyqty
Án aıtyńdar baqytty
2-júrgizýshi: Joǵary shyq, kel, tórlet
Abyroısyń, baǵań bul,
Kóńilderdi án terbep,
Arnalady saǵan jyr!
Án: «Jylaıdy japyraq»
1-bala Sherhan
Kók aspanyń móldirep
Altyn kúzim eljirep
Asyr salyp júre ber
Sary kóılegiń eljirep
2-bala: Dınara
Altyn sary qyzyl - kók
Alýan – alýan japyraq
Kúzgi baqta kúlimdep
Kóz tartady atyrap
3- bala: Ańsaǵan
Mereıli kúz, myrza kúz
Syılyǵyńa rızamyz
Appaq araı tańynda
Shomylamyz nurǵa biz
Kórinis: Taýyq pen tyshqan
Ertede taýyq pen tyshqan keremet dos bolypty. Bir kúni taýyq bir ýys bıdaı taýyp alady da, dosy tyshqanǵa bıdaıdy úgitip berýin suraıdy. Al tyshqan bolsa men úgite almaımyn deıdi. Amalsyzdan bıdaıdy taýyq ózi úgitedi.
Dıirmennen shyqqandaı map-maıda un jasap, odan qamyr ıleıdi. Ilegen qamyrdan endi baýyrsaq pisir deıdi tyshqanǵa. Álgi erinshek tyshqan óziń pisire salshy, - deıdi
Sodan taýyq bir tabaq qylyp baýyrsaq pisiredi. Álgi tabaqqa salynǵan baýyrsaqty joǵary kóterip «baýyrsaqty kim jeıdi» deıdi.
- Men, men,- dep tyshqan júgirip keledi.
Sonda taýyq: Bıdaıdy úgitýge de, baýyrsaqty pisirýge de eshqandaı úles qosqan joqsyń. Eńbek etseń erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı,- deıdi de tyshqandy úıinen qýyp shyǵady.
Sodan beri taýyqtar tyshqandy kórse, úrke qaraıdy eken.
Taýyq: Myna bıdaıdy úgitip bershi?
Tyshqan: Men úgite almaımyn.
Taýyq: Myna ılengen nannan baýyrsaq pisir.
Tyshqan: Óziń pisire salsaıshy.
Taýyq: Baýyrsaqty kim jeıdi.
Tyshqan: Men, men.
Taýyq: Bıdaıdy úgitýge de, baýyrsaqty pisirýge de eshqandaı úles qosqan joqsyń. «Eńbek etseń erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı»
Án: Kúzgi eles
Jylaǵan daýys estiledi:
Balalar jylap otyrǵan kúnbaǵysty taýyp alady.
Kúz: Balalar qarańdarshy mynaý kúnbaǵys emes pe, saǵan ne boldy nege
jylaısyń?
Kúnbaǵys: Sálemetsińder me balalar qorqyp baqshadaǵy barlyq eginderdi jınap aldy da men qalyp qoıdym, men qorqamyn,eshkimge keregim joq.
Kúz: Balalar qarańdarshy kúnbaǵys ábden qorqyp qalypty káne
merekemizge shaqyryp kóńilin kótereıik kelisesińder me?
Balalar: Ia
Kúnbaǵys: Sender meni shyn kirgizesińder me, rahmet balalar men qýanyp
turmyn.Kúz qolynan ustap zalǵa kirgizedi.Endi bizdiń balalar qandaı
án biledi tyńdaıyq.
Án:
4- bala: Alıhan
Jemisti mol teretin
Kúz dos eken bizdermen
Bárin taýyp beretin
Jomart eken «kúz» degen.
5- bala: Dáýren
Bult aǵady aýlaqqa
Kúz kelipti baý – baqqa
Jazdaı pisken jańǵaqta
Shashylady jan - jaqqa
Oıyn: «Kúnbaǵys»
Erejesi: Ortaǵa 5- kúnbaǵystyń bas kıimi qoıylady, mýzyka áýenimen 6- bala ortaǵa shyǵady mýzyka toqtaǵanda bas kıimdi kıip úlgerýi kerek, úlgermegen bala oıynnan shyǵady
Kúnbaǵys jeńgen balaǵa endi men jalǵyz emespin meniń dosym bar dep qýanady.
Ortaǵa ushyp qarǵa kiredi.
Qarǵa: Kar – kar – kar – kar ! men kúnbaǵysty izdep júrsem bul munda nege júr, Bul meniń kúnbaǵysym.
Kúnbaǵys: Meni balalar merekelerine shaqyrdy qyzyq bolyp jatyr.
Qarǵa: Qaıdaǵy bul qandaı mereke?
Balalar: kúz merekesi.
Qarǵa: Taýypsyń merekeni sen meniń kúnbaǵysymsyń alyp ketem júr.
Kúnbaǵys: Ol meni qazir shaǵyp tastaıdy men barǵym kelmeıdi dep balalardyń artyna tyǵylady
Kúz: Qarǵa sen asyqpa, bizdiń balalar qalaı bıleıdi kórshi.
Bı:
Qarǵa: Oı- oı – oı. Kar – kar – kar, basym aılanyp ketti ǵoı myna balalar qalaı bıleıdi, qoı ózimniń ormanyma baraıyn. (shyǵyp ketedi)
Kúnbaǵys: rahmet balalar men senderge de syılyq bergim keledi
Kúz: Saý bol kúnbaǵys, sen jalǵyzsyramaı bizge qonaqqa kelip tur
ÁN:
Kúz: Rahmet, balalar ónerińe
Ýaqyt ótpes birliksiz,
Baqyt kelmes tirliksiz.
Talmaı eńbek etińder,
Qystan aman ótińder
Jaraıdy men endi qaıtaıyn. Kelesi jyly kelermin.Meni qýandyryp qarsy aldyńdar, rıza etip shyǵaryp salyńdar. Qosh saý bolyńdar, kelesi jyly amandyqpen kezdeseıik!
Kórinis: Kúz týraly ertegi
Almurt: Áke shyrshany nege syrt jaqqa otyrǵyzdyńyz. Baqtaǵy jemis aǵashtarynyń janyna otyrǵyzbadyńyz ba?
Áke: Shyrsha máńgi jasyl aǵash. Ol 300 jyl boıy osy jasyl qalpynda turady. Ol seniń jemis aǵashtaryńmen baý-baqshańdy jel men aıazdyń yzǵarynan qorǵaıdy. Olardy qaraýyldaıdy
Shyrsha: Sender nege sap-sary altyndaı bolyp ketkensińder?
Almurt: Men jaz boıy jaıqalyp óstim. Qulpyryp gúldedim. Jemisimdi berdim. Kúz kelip kún sýyta bastasymen qatty uıqy qysady. Endi uıyqtaýǵa daıyndalamyn.
Alma: Kún sýytsa boldy topyraq qurǵap ketedi. Buryńǵydaı tamyrymyzdan butaqtarymyzǵa sý emin erkin jetpeıdi. Sondaı ýaqytta meni de uıqy qysady.
Shyrsha: Eger senderdiń tamyrlaryńa sý jetkilikti kelip tursa, uıyqtamaısyńdar ma? Uıyqtamańdarshy.
Alma men almurt: Qystygúni ondaı sýdy tabý qıyn. Bizge kúnine 40 l sý kerek
Shyrsha: Kóp eken.
Jel: ÝF, ÝF, ÝF
Shyrsha: Uıyqtasańdar nege kóılekterińdi sheshesińder? Tońbaısyńdar ma?
Almurt: Bizdiń dinimiz sýyqqa tózimdi
Shyrsha: Men ómiri uıyqtap kórgen emespin?
Almurt: Iá biz uıyqtaǵanda ceni kúzetsin dep baǵban ákelgen. Ol seniń uıyqtamaıtynyńdy bilgen ǵoı
Shyrsha: Alaqaı qar jaýyp jatyr. Uıyqtasańdar,uıyqtańdar. Men senderdi tynbaı kúzetemin.
Qar. Shyrsha men saǵan kómektesemin. Jalǵyzsyrama.
2-júrgizýshi:
Kóbeıdi qut-bereke,
Astyq toly qoımamyz.
Qutty bolsyn mereke,
Qutty bolsyn mereke!
1-júrgizýshi:
Jel túlegim,
Soldy gúl tegis.
Kósh tartyp tizilip
Qoshtasty bizben kúz! deı kele qurmetti qonaqtar búgingi «Qońyr kúz» keshin jabyq dep jarıalaımyz
№79 jalpy bilim beretin orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi
Orynbasarova Meıramgúl Asqarqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Qońyr kúz
Maqsaty: Oqýshylardyń kúzgi tabıǵat erekshelikteri týraly bilimderin tereńdetý.
Kúz baılyqtaryn – astyq, kókónis, jemister týraly biletinderin tolyqtyrý.
Kúz mezgiliniń tirshilikke tıer paıdasyn, óleń joldar men qoıylymdar arqyly damytý.
Eńbekti, tabıǵat sulýlyǵyn seze bilýge tárbıeleý.
1-júrgizýshi: Qurmetti ustazdar men ata-analar jáne oqýshylar! «Merekeli, berekeli, qońyr kúz» atty merekeli is-sharaǵa qosh keldińizder!
2- júrgizýshi: Bereke, baq daryǵan,
Jomart kóńil, jarqyn kúz,
Sary altynǵa malynǵan
Jetti mine, qońyr kúz! – demekshi, mine bizge kúz mezgili de jetti.
1-júrgizýshi: Qýandyryp bizderdi,
Merekeli kúz keldi.
Kel, jemisti altyn kúz,
Kemeldensin halqymyz!
2-júrgizýshi:Armysyń sary altyndaı «Qońyr kúzim»,
Kún nuryn tókkendeı bop japyraǵyń.
Qarsy alyp biz ózińdi turmyz mine,
«Qońyr kúz» dep ózińe aıdar taǵyp.
1- júrgizýshi: Jomart kóńil, jarqyn kúz
Berekesi halqymnyń
Qosh kelipsiń altyn kúz
Qut qonaǵy tórimniń!
Kúz keledi.
Kúz: Tolqynaı
Sálem óren dostarym!
Ómirge kóp qosqanym,
Qymbatty syı alyńdar!
Qyzyǵyna qanyńdar
Molaıtyńdar shattyqty
Án aıtyńdar baqytty
2-júrgizýshi: Joǵary shyq, kel, tórlet
Abyroısyń, baǵań bul,
Kóńilderdi án terbep,
Arnalady saǵan jyr!
Án: «Jylaıdy japyraq»
1-bala Sherhan
Kók aspanyń móldirep
Altyn kúzim eljirep
Asyr salyp júre ber
Sary kóılegiń eljirep
2-bala: Dınara
Altyn sary qyzyl - kók
Alýan – alýan japyraq
Kúzgi baqta kúlimdep
Kóz tartady atyrap
3- bala: Ańsaǵan
Mereıli kúz, myrza kúz
Syılyǵyńa rızamyz
Appaq araı tańynda
Shomylamyz nurǵa biz
Kórinis: Taýyq pen tyshqan
Ertede taýyq pen tyshqan keremet dos bolypty. Bir kúni taýyq bir ýys bıdaı taýyp alady da, dosy tyshqanǵa bıdaıdy úgitip berýin suraıdy. Al tyshqan bolsa men úgite almaımyn deıdi. Amalsyzdan bıdaıdy taýyq ózi úgitedi.
Dıirmennen shyqqandaı map-maıda un jasap, odan qamyr ıleıdi. Ilegen qamyrdan endi baýyrsaq pisir deıdi tyshqanǵa. Álgi erinshek tyshqan óziń pisire salshy, - deıdi
Sodan taýyq bir tabaq qylyp baýyrsaq pisiredi. Álgi tabaqqa salynǵan baýyrsaqty joǵary kóterip «baýyrsaqty kim jeıdi» deıdi.
- Men, men,- dep tyshqan júgirip keledi.
Sonda taýyq: Bıdaıdy úgitýge de, baýyrsaqty pisirýge de eshqandaı úles qosqan joqsyń. Eńbek etseń erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı,- deıdi de tyshqandy úıinen qýyp shyǵady.
Sodan beri taýyqtar tyshqandy kórse, úrke qaraıdy eken.
Taýyq: Myna bıdaıdy úgitip bershi?
Tyshqan: Men úgite almaımyn.
Taýyq: Myna ılengen nannan baýyrsaq pisir.
Tyshqan: Óziń pisire salsaıshy.
Taýyq: Baýyrsaqty kim jeıdi.
Tyshqan: Men, men.
Taýyq: Bıdaıdy úgitýge de, baýyrsaqty pisirýge de eshqandaı úles qosqan joqsyń. «Eńbek etseń erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı»
Án: Kúzgi eles
Jylaǵan daýys estiledi:
Balalar jylap otyrǵan kúnbaǵysty taýyp alady.
Kúz: Balalar qarańdarshy mynaý kúnbaǵys emes pe, saǵan ne boldy nege
jylaısyń?
Kúnbaǵys: Sálemetsińder me balalar qorqyp baqshadaǵy barlyq eginderdi jınap aldy da men qalyp qoıdym, men qorqamyn,eshkimge keregim joq.
Kúz: Balalar qarańdarshy kúnbaǵys ábden qorqyp qalypty káne
merekemizge shaqyryp kóńilin kótereıik kelisesińder me?
Balalar: Ia
Kúnbaǵys: Sender meni shyn kirgizesińder me, rahmet balalar men qýanyp
turmyn.Kúz qolynan ustap zalǵa kirgizedi.Endi bizdiń balalar qandaı
án biledi tyńdaıyq.
Án:
4- bala: Alıhan
Jemisti mol teretin
Kúz dos eken bizdermen
Bárin taýyp beretin
Jomart eken «kúz» degen.
5- bala: Dáýren
Bult aǵady aýlaqqa
Kúz kelipti baý – baqqa
Jazdaı pisken jańǵaqta
Shashylady jan - jaqqa
Oıyn: «Kúnbaǵys»
Erejesi: Ortaǵa 5- kúnbaǵystyń bas kıimi qoıylady, mýzyka áýenimen 6- bala ortaǵa shyǵady mýzyka toqtaǵanda bas kıimdi kıip úlgerýi kerek, úlgermegen bala oıynnan shyǵady
Kúnbaǵys jeńgen balaǵa endi men jalǵyz emespin meniń dosym bar dep qýanady.
Ortaǵa ushyp qarǵa kiredi.
Qarǵa: Kar – kar – kar – kar ! men kúnbaǵysty izdep júrsem bul munda nege júr, Bul meniń kúnbaǵysym.
Kúnbaǵys: Meni balalar merekelerine shaqyrdy qyzyq bolyp jatyr.
Qarǵa: Qaıdaǵy bul qandaı mereke?
Balalar: kúz merekesi.
Qarǵa: Taýypsyń merekeni sen meniń kúnbaǵysymsyń alyp ketem júr.
Kúnbaǵys: Ol meni qazir shaǵyp tastaıdy men barǵym kelmeıdi dep balalardyń artyna tyǵylady
Kúz: Qarǵa sen asyqpa, bizdiń balalar qalaı bıleıdi kórshi.
Bı:
Qarǵa: Oı- oı – oı. Kar – kar – kar, basym aılanyp ketti ǵoı myna balalar qalaı bıleıdi, qoı ózimniń ormanyma baraıyn. (shyǵyp ketedi)
Kúnbaǵys: rahmet balalar men senderge de syılyq bergim keledi
Kúz: Saý bol kúnbaǵys, sen jalǵyzsyramaı bizge qonaqqa kelip tur
ÁN:
Kúz: Rahmet, balalar ónerińe
Ýaqyt ótpes birliksiz,
Baqyt kelmes tirliksiz.
Talmaı eńbek etińder,
Qystan aman ótińder
Jaraıdy men endi qaıtaıyn. Kelesi jyly kelermin.Meni qýandyryp qarsy aldyńdar, rıza etip shyǵaryp salyńdar. Qosh saý bolyńdar, kelesi jyly amandyqpen kezdeseıik!
Kórinis: Kúz týraly ertegi
Almurt: Áke shyrshany nege syrt jaqqa otyrǵyzdyńyz. Baqtaǵy jemis aǵashtarynyń janyna otyrǵyzbadyńyz ba?
Áke: Shyrsha máńgi jasyl aǵash. Ol 300 jyl boıy osy jasyl qalpynda turady. Ol seniń jemis aǵashtaryńmen baý-baqshańdy jel men aıazdyń yzǵarynan qorǵaıdy. Olardy qaraýyldaıdy
Shyrsha: Sender nege sap-sary altyndaı bolyp ketkensińder?
Almurt: Men jaz boıy jaıqalyp óstim. Qulpyryp gúldedim. Jemisimdi berdim. Kúz kelip kún sýyta bastasymen qatty uıqy qysady. Endi uıyqtaýǵa daıyndalamyn.
Alma: Kún sýytsa boldy topyraq qurǵap ketedi. Buryńǵydaı tamyrymyzdan butaqtarymyzǵa sý emin erkin jetpeıdi. Sondaı ýaqytta meni de uıqy qysady.
Shyrsha: Eger senderdiń tamyrlaryńa sý jetkilikti kelip tursa, uıyqtamaısyńdar ma? Uıyqtamańdarshy.
Alma men almurt: Qystygúni ondaı sýdy tabý qıyn. Bizge kúnine 40 l sý kerek
Shyrsha: Kóp eken.
Jel: ÝF, ÝF, ÝF
Shyrsha: Uıyqtasańdar nege kóılekterińdi sheshesińder? Tońbaısyńdar ma?
Almurt: Bizdiń dinimiz sýyqqa tózimdi
Shyrsha: Men ómiri uıyqtap kórgen emespin?
Almurt: Iá biz uıyqtaǵanda ceni kúzetsin dep baǵban ákelgen. Ol seniń uıyqtamaıtynyńdy bilgen ǵoı
Shyrsha: Alaqaı qar jaýyp jatyr. Uıyqtasańdar,uıyqtańdar. Men senderdi tynbaı kúzetemin.
Qar. Shyrsha men saǵan kómektesemin. Jalǵyzsyrama.
2-júrgizýshi:
Kóbeıdi qut-bereke,
Astyq toly qoımamyz.
Qutty bolsyn mereke,
Qutty bolsyn mereke!
1-júrgizýshi:
Jel túlegim,
Soldy gúl tegis.
Kósh tartyp tizilip
Qoshtasty bizben kúz! deı kele qurmetti qonaqtar búgingi «Qońyr kúz» keshin jabyq dep jarıalaımyz
You Might Also Like
