Qoqys derti - ǵasyr qasireti
Taqyryby: «Qoqys derti - ǵasyr qasireti»
Zertteý maqsaty: Jer ǵalamsharynyń shamadan tys qoqystar men óndiris qaldyqtarymen lastaný statısıkasyn esepteı kele qoqys qasiretiniń ǵalamdyq másele ekendigin dáleldeý.
Mindetteri:
1) 1) Gorbologıa – qoqystaný ǵylymy jaıly derekter jınaý
2) Qoqystardyń zıandylyǵyn, saqtalý merzimi týraly keste syzý
3) Turmystyq qaldyqtardy ekinshi ret paıdalaný jaıly oqýshylarmen suhbat júrgizý, shyǵarmashylyq jumystar jınastyrý
4) Balqash qalasyndaǵy SES ortalyǵyndaǵy komýnaldy qyzmet adamdarymen kezdesý
5) Zerthanalyq jumystar jasaý
Qorytyndy nátıjesi:
- Qoqys qasireti máselesi tolyq ashylǵan.
- Negizgi nátıjesi atalǵan taqyryp boıynsha qajetti derekter durys tańdaı bilgen.
- İzdenis jumystarynyń basty jańalyǵy ekologıalyq turǵydan durys alynǵan.
Kirispe
1. Ekologıa: mindetteri men keleshegi
Bilimniń barlyq salalary sıaqty, ekologıa úzdiksiz damyp keldi, biraq ol birde tez, birde baıaý bolyp otyrdy. Gıppokrattyń, Arıstoteldiń, basqa da kóne grek fılosoftarynyń eńbekterinde aıqyn ekologıalyq sıpattaǵy derekter bar. Sonymen birge grekter «Ekologıa» degen sózdi bilmegen. Bul salaǵa «Bıologıalyq qaıta órleýdiń» (18 - 19 ǵasyr) kóptegen uly qaıratkerleri de óz úlesin qosty. Mysaly, 18 ǵasyr basyndaǵy alǵashqy mıkroskoppen zertteýshilerdiń biri retinde kóbirek tanymal bolǵan Anton Van Levengýk, sonymen qatar osy kúngi ekologıanyń mańyzdy eki salasyn – «Qorektik tizbekterdi» jáne popýlásıa sanynyń dınamıkasyn zertteýdiń pıoneri bolyp tabylady.
Kez kelgen ǵylym salasy sıaqty, ekologıanyń eki aspektisi bar. Onyń biri – tanym sheńberin keńeıtý. Bul baǵytta birinshi orynǵa tabıǵat damýynyń zańdylyqtaryn ashý jáne olardy túsindirý qoıylady. Ekinshisi – jınaqtalǵan
bilimderdi qorshaǵan ortaǵa qatysty problemalardy sheshý úshin qoldaný. Ekologıa mańyzynyń barǵan saıyn artýyn – praktıkalyq mańyzy bar birde bir iri másele tabıǵattyń jandy jáne jansyz komponentteri arasyndaǵy baılanystardy eskermeı sheshilmeıtindigimen túsindirýge bolady.
2. Qoqys – ǵasyr máselesi
Dıvan, chemodan, sakvoıaj, kárzeńke, kartına, karton, velosıped, teledıdar, tońazytqysh – bul bir tekti emes zattar birnárseni quraıdy: ýaqyt ótken saıyn olar tozady jáne qoqysqa aınalady.
Bizdiń planetamyzdyń turǵyndarynyń árbir 6 mıllıardyna jylyna 1 tonnaǵa jýyq turmystyq qoqys sáıkes keledi. Bul mıllıondaǵan tozǵan jáne soǵylǵan avtomobılder, sondaı - aq ónerkásiptik qaldyqtardy sanamaǵanda. Eger bir jylda jınalǵan barlyq qoqysty qurtpaı jáne óńdemeı, úıindige aınaldyrsa, Eýropanyń eń bıik taýynyń shyńy – Elbrýs taýynyń bıiktigindeı (5642 m) – bolar edi.
Adamnyń ómir súrýi nátıjesinde paıda bolǵan qoqystyń orasan kóp mólsheri, ony qaıta óńdeýmen aınalysatyn ónerkásip salalarynyń paıda bolýyna ákeldi. Tipti aýdarmasynda qoqystaný degendi bildiretin garbologıa jańa ǵylymı baǵyt paıda boldy. Álemniń garbologtary adamzat ómirine engen qoqys tuıyǵynan shyǵýdyń joldaryn izdeýde.
Al qoqys jyl ótken saıyn kóbeıý ústine kóbeıýde. Nege?
Zertteý maqsaty: Jer ǵalamsharynyń shamadan tys qoqystar men óndiris qaldyqtarymen lastaný statısıkasyn esepteı kele qoqys qasiretiniń ǵalamdyq másele ekendigin dáleldeý.
Mindetteri:
1) 1) Gorbologıa – qoqystaný ǵylymy jaıly derekter jınaý
2) Qoqystardyń zıandylyǵyn, saqtalý merzimi týraly keste syzý
3) Turmystyq qaldyqtardy ekinshi ret paıdalaný jaıly oqýshylarmen suhbat júrgizý, shyǵarmashylyq jumystar jınastyrý
4) Balqash qalasyndaǵy SES ortalyǵyndaǵy komýnaldy qyzmet adamdarymen kezdesý
5) Zerthanalyq jumystar jasaý
Qorytyndy nátıjesi:
- Qoqys qasireti máselesi tolyq ashylǵan.
- Negizgi nátıjesi atalǵan taqyryp boıynsha qajetti derekter durys tańdaı bilgen.
- İzdenis jumystarynyń basty jańalyǵy ekologıalyq turǵydan durys alynǵan.
Kirispe
1. Ekologıa: mindetteri men keleshegi
Bilimniń barlyq salalary sıaqty, ekologıa úzdiksiz damyp keldi, biraq ol birde tez, birde baıaý bolyp otyrdy. Gıppokrattyń, Arıstoteldiń, basqa da kóne grek fılosoftarynyń eńbekterinde aıqyn ekologıalyq sıpattaǵy derekter bar. Sonymen birge grekter «Ekologıa» degen sózdi bilmegen. Bul salaǵa «Bıologıalyq qaıta órleýdiń» (18 - 19 ǵasyr) kóptegen uly qaıratkerleri de óz úlesin qosty. Mysaly, 18 ǵasyr basyndaǵy alǵashqy mıkroskoppen zertteýshilerdiń biri retinde kóbirek tanymal bolǵan Anton Van Levengýk, sonymen qatar osy kúngi ekologıanyń mańyzdy eki salasyn – «Qorektik tizbekterdi» jáne popýlásıa sanynyń dınamıkasyn zertteýdiń pıoneri bolyp tabylady.
Kez kelgen ǵylym salasy sıaqty, ekologıanyń eki aspektisi bar. Onyń biri – tanym sheńberin keńeıtý. Bul baǵytta birinshi orynǵa tabıǵat damýynyń zańdylyqtaryn ashý jáne olardy túsindirý qoıylady. Ekinshisi – jınaqtalǵan
bilimderdi qorshaǵan ortaǵa qatysty problemalardy sheshý úshin qoldaný. Ekologıa mańyzynyń barǵan saıyn artýyn – praktıkalyq mańyzy bar birde bir iri másele tabıǵattyń jandy jáne jansyz komponentteri arasyndaǵy baılanystardy eskermeı sheshilmeıtindigimen túsindirýge bolady.
2. Qoqys – ǵasyr máselesi
Dıvan, chemodan, sakvoıaj, kárzeńke, kartına, karton, velosıped, teledıdar, tońazytqysh – bul bir tekti emes zattar birnárseni quraıdy: ýaqyt ótken saıyn olar tozady jáne qoqysqa aınalady.
Bizdiń planetamyzdyń turǵyndarynyń árbir 6 mıllıardyna jylyna 1 tonnaǵa jýyq turmystyq qoqys sáıkes keledi. Bul mıllıondaǵan tozǵan jáne soǵylǵan avtomobılder, sondaı - aq ónerkásiptik qaldyqtardy sanamaǵanda. Eger bir jylda jınalǵan barlyq qoqysty qurtpaı jáne óńdemeı, úıindige aınaldyrsa, Eýropanyń eń bıik taýynyń shyńy – Elbrýs taýynyń bıiktigindeı (5642 m) – bolar edi.
Adamnyń ómir súrýi nátıjesinde paıda bolǵan qoqystyń orasan kóp mólsheri, ony qaıta óńdeýmen aınalysatyn ónerkásip salalarynyń paıda bolýyna ákeldi. Tipti aýdarmasynda qoqystaný degendi bildiretin garbologıa jańa ǵylymı baǵyt paıda boldy. Álemniń garbologtary adamzat ómirine engen qoqys tuıyǵynan shyǵýdyń joldaryn izdeýde.
Al qoqys jyl ótken saıyn kóbeıý ústine kóbeıýde. Nege?
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
