Qundyz
Qundyz
Qundyz – ǵajap qyzyq ań. Tek sol ǵana ózen, bulaq boılaryna bógetter jasap, orman ishimen kanaldar tartady, naǵyz aǵash kesýshiler sıaqty nebir jýan aǵashtardy jaǵady, ózderine keremet úıshikter jasaıdy.
Aǵashtyń dińi men butaq shyrpylaryn biriktire órip, ony laımen sylyp jasaǵan qundyz bógeti surapyl sý tasqynyna da tótep beredi. Sóıtip bóget jasalady ózen, bulaq sýy kóterilip, ormanda úlken kólmek paıda bolady. Al kólmek ortasynda qundyzdyń baspana úıshigi de bıiktep kóteriledi. Úıshik te dál álgi bóget sıaqty butaq, shyrpydan qalanyp, laımen sylanǵan. Onyń bıiktigi 2 metrge deıin, al tabanynyń dıametri 3 metrdeı, tipti odan da artyq bolady.
Qundyz kólmektegi sý deńgeıin árqashanda uıasynyń aýzy sý ishinde bolatyndaı etip qadaǵalap otyrady: mine, sonda qundyzdyń páterine bóten eshkim de bas suǵa almaıdy. Úıshiktiń ishi ári keń, ári jyly. Onda olar kúndiz uıyqtap dem alady. Al túnde «aǵash daıyndaý» jumysyna shyǵady.
Sonymen qundyz tal ne terekti taýyp alady da, ony aınaldyra kemire bastaıdy. Aqyry aǵash jyǵylady da, onyń qazyqtaı úshkir túbiri ǵana qalady. Sol túbirge qarap-aq qundyzdyń eńbegin kórýge bolady.
Jyǵylǵan aǵashty qundyz qaýyrt retteýge kirisedi: butaǵyn sylıdy, dińin birneshe bólshekteıdi, sonan soń munyń bárin sýmen aǵyzyp barady da, úıshiginiń janyna úıedi. Osylaısha qundyz ózine qystyq azyq-túlik qoryn daıyndaıdy. Qysta kólmek sý muz bop qatyp qalady, al qundyz ózi asa jaqsy kóretin tal, terek qaıyń sekildi aǵashtardyń qabyǵy men jas butaqtaryn raqattana kemirip, úıshiginde jata beredi.
Sonymen kólmek jaǵasyndaǵy tal, terekter de bitýge aınalady. Sondyqtan endi qundyz ormannyń ishine boılaı ári terek, ári uzyn etip kanal qazýǵa kirisedi, onyń uzyndyǵy júz metrge deıin jetedi. Bul kanalmen ol úıshigine jańa azyq qoryn aǵyzyp ákeledi.
Osylaı qystap shyqqan qundyz kóktemge salyma osy úıshiginde kúshikteıdi. Kúshikteriniń sany eki, úsh tipti keıde beske deıin, keıde bireý de bolady. Kúzge qaraı bular ereseıip, bul «eńbekqor» ańdar bári jabylyp bógetterin túzep, úıshikterin jóndeıdi, jańadan kanaldar qazady, qystyq azyq-túlik qoryn ázirleıdi.
Qundyzdyń kúshikteri eki jasqa kelgende derbes bólinip shyǵady da, ózinshe kún kórý áreketine kirisedi: ózine jańadan meken izdep tabady, orman ishindegi bulaqta taǵy bir bóget, taǵy bir úıshik paıda bolady, aǵash arasymen terek kanaldar ormanǵa jol tartady.
Qundyzdyń terisi asa qundy bolady, ol ári jyly, ári ádemi, ári myqty jáne sýǵa da tózimdi. Sondyqtan patsha zamanynda qundyz bizdiń elimizde bútindeı quryp ketýge aınalǵan. Halqymyzdyń bul bir sırek kezdesetin, asa qymbatty ańdy aman saqtap qalýyna týra keldi. Sondyqtan qundyz saqtalyp qalǵan jerlerde qoryqtar quryldy, ony aýlaýǵa tyıym salyndy. Sonyń arqasynda qundyzdyń sana kóbeıdi. Qazir olar elimizdiń barlyq jerine taralýda.
Qundyz – ǵajap qyzyq ań. Tek sol ǵana ózen, bulaq boılaryna bógetter jasap, orman ishimen kanaldar tartady, naǵyz aǵash kesýshiler sıaqty nebir jýan aǵashtardy jaǵady, ózderine keremet úıshikter jasaıdy.
Aǵashtyń dińi men butaq shyrpylaryn biriktire órip, ony laımen sylyp jasaǵan qundyz bógeti surapyl sý tasqynyna da tótep beredi. Sóıtip bóget jasalady ózen, bulaq sýy kóterilip, ormanda úlken kólmek paıda bolady. Al kólmek ortasynda qundyzdyń baspana úıshigi de bıiktep kóteriledi. Úıshik te dál álgi bóget sıaqty butaq, shyrpydan qalanyp, laımen sylanǵan. Onyń bıiktigi 2 metrge deıin, al tabanynyń dıametri 3 metrdeı, tipti odan da artyq bolady.
Qundyz kólmektegi sý deńgeıin árqashanda uıasynyń aýzy sý ishinde bolatyndaı etip qadaǵalap otyrady: mine, sonda qundyzdyń páterine bóten eshkim de bas suǵa almaıdy. Úıshiktiń ishi ári keń, ári jyly. Onda olar kúndiz uıyqtap dem alady. Al túnde «aǵash daıyndaý» jumysyna shyǵady.
Sonymen qundyz tal ne terekti taýyp alady da, ony aınaldyra kemire bastaıdy. Aqyry aǵash jyǵylady da, onyń qazyqtaı úshkir túbiri ǵana qalady. Sol túbirge qarap-aq qundyzdyń eńbegin kórýge bolady.
Jyǵylǵan aǵashty qundyz qaýyrt retteýge kirisedi: butaǵyn sylıdy, dińin birneshe bólshekteıdi, sonan soń munyń bárin sýmen aǵyzyp barady da, úıshiginiń janyna úıedi. Osylaısha qundyz ózine qystyq azyq-túlik qoryn daıyndaıdy. Qysta kólmek sý muz bop qatyp qalady, al qundyz ózi asa jaqsy kóretin tal, terek qaıyń sekildi aǵashtardyń qabyǵy men jas butaqtaryn raqattana kemirip, úıshiginde jata beredi.
Sonymen kólmek jaǵasyndaǵy tal, terekter de bitýge aınalady. Sondyqtan endi qundyz ormannyń ishine boılaı ári terek, ári uzyn etip kanal qazýǵa kirisedi, onyń uzyndyǵy júz metrge deıin jetedi. Bul kanalmen ol úıshigine jańa azyq qoryn aǵyzyp ákeledi.
Osylaı qystap shyqqan qundyz kóktemge salyma osy úıshiginde kúshikteıdi. Kúshikteriniń sany eki, úsh tipti keıde beske deıin, keıde bireý de bolady. Kúzge qaraı bular ereseıip, bul «eńbekqor» ańdar bári jabylyp bógetterin túzep, úıshikterin jóndeıdi, jańadan kanaldar qazady, qystyq azyq-túlik qoryn ázirleıdi.
Qundyzdyń kúshikteri eki jasqa kelgende derbes bólinip shyǵady da, ózinshe kún kórý áreketine kirisedi: ózine jańadan meken izdep tabady, orman ishindegi bulaqta taǵy bir bóget, taǵy bir úıshik paıda bolady, aǵash arasymen terek kanaldar ormanǵa jol tartady.
Qundyzdyń terisi asa qundy bolady, ol ári jyly, ári ádemi, ári myqty jáne sýǵa da tózimdi. Sondyqtan patsha zamanynda qundyz bizdiń elimizde bútindeı quryp ketýge aınalǵan. Halqymyzdyń bul bir sırek kezdesetin, asa qymbatty ańdy aman saqtap qalýyna týra keldi. Sondyqtan qundyz saqtalyp qalǵan jerlerde qoryqtar quryldy, ony aýlaýǵa tyıym salyndy. Sonyń arqasynda qundyzdyń sana kóbeıdi. Qazir olar elimizdiń barlyq jerine taralýda.
You Might Also Like
-
Taqyryby: «Jańasha mektepke – qazirgi zamanǵy ustaz».
