InfoHub Logo

Páni: Tehnologıa
Synyby: 8 «á»
Sabaqtyń taqyryby: Quraq kózderin biriktirý.
Sabaqtyń mindetteri:
a) Bilimdilik: Quraq túrlerimen tanystyryp, quraq kózderin biriktirýdiń ádis - tásilderin, ony biriktirip kórip, jumys jasaýǵa jáne josparlaýǵa úıretý.
b) Damytýshylyq: Teorıalyq bilimderin is - júzinde (praktıkada) shyǵarmashylyqpen damytý, quraq quraý týraly alǵan bilimderin, daǵdylaryn nyǵaıtý.
v) Tárbıelik: Halqynyń ónerin, salt - dástúrin baǵalaı bilýge, óner adamdaryn qurmetteýge, ásemdikke, uqyptylyqqa, tózimdilikke baýlý. Estetıkalyq jaǵynan damyǵan, oılaý qabileti tereń, jeke tulǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń maqsaty: Quraq quraý jolyn úıretý.
Sabaqtyń túri: Saıys sabaq
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: Toppen jumys, suraq - jaýap, zertteý, qaıtalaý, júıeleý,
saramandyq jumys.
Pán aralyq baılanys: Syzý, beıneleý, geometrıa, matematıka, qazaq ádebıeti, tarıh.
Sabaqtyń kórnekiligi: toptamalar, úlestirmeli kespeler, maqal - mátelder, tirek - sqemasy,
tehnologıalyq karta, baǵalaý kórsetkishteri, test suraqtary.
Kerekti qural - jabdyqtar: Qaıshy, syzǵysh, qaryndash, óshirgish, túrli - tústi qaǵaz,
boıaýlar, úlgi shablondar, qaǵaz, bor, mata túrleri, ıne, jip.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
İİİ. Ótken sabaqty pysyqtaý.
İÚ. Jańa sabaqqa kirispe.
Ú. Jańa sabaq.
Úİ. Saramandyq jumys.
Úİİ Qorytyndylaý
Úİİİ. Oqýshylardy baǵalaý
İH. Úıge tapsyrma

İ. Uıymdastyrý kezeńi
a) Oqýshylarmen sálemdesý, kezekshi arqyly túgeldeý, synyp bólmesiniń tazalyǵyn, oqýshylardyń tártibin retteý, qadaǵalaý.
á) Oqýshylardy eki topqa bólip, top basshysyn saılaý.
1 top: «Botakóz», 2 top: «Juldyzsha».

İİ. Úı tapsyrmasyn «Breın rıng» oıynyn (toptastyrý tehnıkasy) arqyly suraımyn. Taqtaǵa altyǵa bólingen dóńgelek sektorlardy ilemin. Ár sektor nómirlengen. Alty oqýshyǵa alty tapsyrmasy bar úlestirmeli kespeler tapsyramyn. Núktesi bar kýbıkti ortaǵa tastaǵanda qaı nómir shyqsa sol nómirdi ashady, al óz nómirlerine jaýap bermese basqa oqýshy jaýap beredi. Barlyq suraqtarǵa jaýap berilgen soń, dóńgelek sektordyń barlyq nómiri ashylady. Quraqtyń sýreti shyǵady. Endi bul qandaı quraq ekenin tabý kerek.

a) Suraqtary:
1. Quraq degenimiz ne?
2. Quraq túrlerin ata?
3. Quraq quraý úshin qandaı geometrıalyq fıgýralar qoldanylady?
4. Quraq quraýda tústerdiń úılesimdiligin ne dep ataıdy?
5. Quraq quraý kezinde qandaı qaýipsizdik erejelerin saqtaý kerek?
6. Quraqtan qandaı buıymdar jasalǵan?
á) «Jalǵasyn tap» oıyny.
(maqal - mátelder)
Birinshi top bastaıdy, ekinshi top jalǵasyn jalǵastyrady. Qaı top jalǵastyra almasa, sol top upaı almaıdy.
1. Búgingi isti ……….. qaldyrma.
2. Jeti ret ólshe,…….. kes.
3. Ónerliden úıren,
ónersizden ……………
4. Eńbek etseń erinbeı,
……………. tilenbeı.
5. Eńbegiń saıly bolsa,
ishiń …………. bolar.
6. Birlik bolmaı, ………bolmas.
7. Qyz erkem, ……….. kórkem.
8. Ónerli bolý zeınet,
Ónersiz bolý…………
9. Talappen bastap.
…………. aıaqta.

İİİ. Ótken sabaqty pysyqtaý.
Al, balalar osy maqal – mátelderde aıtylǵandaı, árbir isti talǵammen, eptilikpen, sheberlikpen jasaýǵa tıistimiz. Quraq óneri de bizdiń boıymyzdan osyndaı qasıetterdi talap etedi. Quraq quraý asa sheberlikti qajet etedi.

Quraq quraý eki maqsatty kózdeıdi.
Birinshiden, mata qıyndylaryn iske uqsatý, kádege jaratý, ıaǵnı adam únemdilikke úırenedi.
Ekinshiden, úlken sándilikpen mata qıyndylarynan ártúrli pishindi jasaı otyryp, qıýlastyryp, jastyq, kórpe, kórpesheler tigý. Jalpy quraqtyń birneshe túri bar: botakóz, shatyrgúl, segizjapyraq, tyrnaqatar, maıda quraq, aqqý, qyzǵaldaq, qaıshy t. b. Matanyń úılesimdiligine, qıýlasý órnegine qaraı quraqty mynadaı toptarǵa bóledi.

QURAQ TÚRLERİMEN TANYSTYRYP ÓTEMİN
Quraq óneri tek qazaq halqyna ǵana emes, álemniń basqa ult halyqtarynda da quraq óneri damyǵan. Qazirgi kezde mata qaldyqtarynan tigilgen buıymdar ár ulttyń turmysynda keńinen qoldanylyp júr. Mysaly, orys halqy bul ónerdi «Loskýtnaıa tehnıka» dep ataıdy. Al Evropa halyqtarynda «Pechverk» dep atalsa, japon halqynda quraq óneri «Sashıko» dep atalady.
Orys halqy mata qıyndylarynan «Loskýtnaıa tehnıka» ádisimen jamylatyn kórpe, tósenish, tutqysh, jastyq sıaqty buıymdar daıyndaǵan. Qazirgi japon halqynda «Sashıko» tehnıkasy ultyq kımano kıiminde jáne úı turmysynda qoldanylyp júr.

İV. Jańa sabaqqa kirispe.
Quraq quraý úshin onyń ádis tásilderin bilýimiz kerek.
Quraq quraý sqemasy.

V. Jańa sabaq.
Matany quraý úshin eń birinshi, qandaı órnekti quraısyń, sol órnektiń syzbasyn qaǵaz betine túsirip alamyz. Ekinshi, matanyń túr – túsiniń úılesimdiligin anyqtaý úshin ony tús tańdaı otyryp boıap alamyz.
Osydan keıin geometrıalyq pishinde úlgi qaǵaz daıarlap alamyz da, sol qaǵazdy úlgi etip, paıdalaný arqyly matany qaǵaz mólsherimen qıyp alamyz. Qıylǵan matany syzba úlgige qarap belgilengen órnek boıynsha ret – retimen: áýeli ortańǵy bólik, sodan keıin shetki bólikterin tigip alamyz.
Mine, osyndaı jumystar júrgizý arqyly quraq quraý tehnologıasyn meńgeremiz.

Vİ. Saramandyq jumys.
«Segiz japyraq» quraǵyn qurastyrýǵa arnalǵan tehnologıalyq karta.
Qaýipsizdik erejesin eske túsirý.

Vİİ. Jańa sabaqty qorytyndylaý.
Berilgen bes suraq, tórt jaýabymen beriledi. Ár topqa koordınatalyq burysh beriledi. Kóldeneńinen suraqtar, tiginen jaýap núkteleri belgilenedi, sol núktelerdi qosyp grafık syzamyz.
Test suraqtary
1. Mata qıyndylarynan daıyndalatyn sándik qoldanbaly óner túri.
A) tekemet
Á) túskıiz
B) quraq
V) syrmaq

2. Quraq quraǵanda qoldanylatyn qural – jabdyqtar.
A) biz ıne, kergish, jip, sýret túsirilgen mata, qarmaqty biz.
Á) qaıshy, ıne – jip, syzyǵysh lenta, mata, karton – úlgiler, bor.
B) toqıtyn stanok, qaıshy pyshaq, toqpaq ıne.
V) jelim, taspa baýlar, oıý úlgileri, ıne, qaıshy.

3. Quraq quraýda kezdesetin oıý túrleri.
A) qoshqar múıiz, túıe taban, synyq múıiz.
Á) shımaı, sulma, tumarsha.
B) botakóz, tyrpaqatar, juldyzsha.
V) bitpes, bórikóz, taıtuıaq.

4. Evropa elderinde quraqty ne dep ataıdy?
A) loskýtnaıa tehnıka
Á) quraq
B) sashıko
V) pechverk

5. Quraq barysynda adam nege úırenedi?
A) únemdilikke, shydamdylyqqa
Á) eptilikke, jyldamdyqqa
B) iskerlikke, ásemdikke
V) tapqyrlyqqa ushqyrlyqqa

Vİİİ. Oqýshylardy baǵalaý.
Quraq quraý da óner. Qarap tursaq ózindik syry bar. Quraqtardyń túrlerin kórsete otyryp, sabaqta mynadaı jyr joldarymen qorytqym keledi.
Qas sheberdiń qoly ortaq,
Urpaqtarǵa jalǵasqan.
Zerdeńde bolsa – sol ataq,
Bolashaqta jeter qalmastan.
Áje menen anadan,
Mıras bolǵan – bul óner.
Urpaqtan ozyp urpaqqa,
Kete berer bul óner.

Oqýshylardy baǵalaımyn.
İH. Úıge tapsyrma: túrli – tústi mata qıyndylary, úlgi shablondar, qaıshy ákelý.