Qımyldy oıyndar jınaǵy
Qımyldy oıyndar jınaǵy
«Parovoz» №1.
Maqsaty: Balalardyń biriniń artyna biri tirkelip turyp parovoz sıaqty júrýge, óleń joldaryn qaıtalap aıtýǵa úıretý.
Mazmuny: Qatar - qatar turaıyq,
Káne, qáne, suraıyq.
Kimniń bolsa boıy uzyn
Paravozy poıyzdyń
Kimniń, apaı, boıy uzyn
Paravozy ol poıyzdyń?!
Tárbıeshi boıy uzyn balany kórsetedi. Sol bala
paravoz bolyp alda turady. Al qalǵandary sonyń
artynan ustap tura bastaıdy.
Al, paravoz basta alǵa,
Bárimizdi basqar da!
Psh - psh, psh - psh!- biz kettik
Júristi biz gýletip
Júristi biz gýletip
Gý - gý, gý - gý, gýildep
Qalyp qoıma birińde
Psh - psh, psh - psh!- biz kettik júristi biz údettik.
«Ushty - ushty» №2
Maqsaty: Neniń ushatynyn, neniń ushpaıtynyn, ańǵarympazdyqqa tárbıeleıdi.
Oıynnyń mazmuny: Oıyndy úı ishinde de syrtta da oınaýǵa bolady. Oıynǵa qatysýshylarǵa bastaýshynyń sózin qalt jibermeı baǵyp otyrý shart. Ushatyn qus ne zat aıtylsa, qoldaryn joǵary kóteredi de, ushpaıtyn zat aıtylsa tyrp etpeı otyrady. Qatelesken bala aıyp tartyp taqpaq aıtady ne án salady. Eki ret jańylsa aıyp sharty, ulǵaıa túsedi. Bastaýshy
Oıyndy bylaı júrgizedi.
Ushty - ushty suńqar ushty
( qol kóteredi)
Ushty - ushty qarǵa ushty
( qol kóteredi)
Ushty - ushty arba ushty
( qol kótermeıdi)
Ushty - ushty daýyl ushty
( qol kótermeıdi)
Ushty - ushty ushaq ushty
( qol kóteredi)
Ushty - ushty torǵaı ushty
( qol kóteredi)
Ushty - ushty jylan ushty
( qol kótermeıdi)
Osylaısha júrgizilgen oıynda jańylmaǵan oıynshy jeńedi.
«Aq qoıan»№3
Maqsaty: Balalardy jyldamdyqqa, myqtylyqqa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar sheńber jasap turady da, al bir bala ortada qoıan bolyp otyrady. Sheńberdegi balalar qol ustasyp qoıandy aınala júrip taqpaq aıtady.
Aq qoıan - aý, aq
Ornyńnan tursańshy
Shashyńdy tarasańshy
Betińdi jýsańshy
Áı - áı kóılek kıseńshi.
Bireýdiń qolyn úzseńshi -
Degende qoıan bolǵan bala taqpaqtaǵy aıtylǵan qımyldy túgel istep óleń, bitisimen júgirip baryp sheńberdi buzýǵa tyrysady. Eger bala sheńberdi úzse ózi sheńberge qosylyp turady da úzilgen jerdegi oń jaqtaǵy bala qoıan bolady.
«Qasqyrlar men laqtar» №4
Maqsaty: Balalardy jyldamdyqqa, eptilikke tárbıeleý.
Oıyn mazmuny: Aralary 10 - 15 adym qashyqtyqta « qora» men « óris» syzylady.
Oınaýshylar úılerinde turyp:
Bórte, bórte, bórte laq,
Bórte laq tym erke laq
Ketesiń keıde sekeńdep,
Baılamasa kókem kep — degen sózderden
Keıin dúrsildeı júgirip « óriske» betteıdi. Olardy alańnyń ortasynda turǵan 2 - 3 qasqyr qýyp beredi. Qolǵa túskender oıynnan shyǵyp qalyp kelesi kiredi. Qasqyrlar ustalmaǵan balalardan saılanady. Osylaısha oıyn jalǵasady.
«Qazdar» №6
Maqsaty: Balalardyń mýzykalyq estý qabiletin damytý jáne qazdardyń tirshiligimen tanystyrý.
Kerekti quraldar: ( syrnaı nemese syldyrmaq).
Oıyn mazmuny: Qysqasha áńgime, qaz óte saq qus, ol balapan shyǵarǵan kezde, ata qaz balapandardyń sońynda júredi. Eger qaýip tónse, ana qaz ekeýi ekeýlep balapandaryn qorǵaıdy. Qazdar kók shalǵynda shóp jeıdi. Barlyq balalarǵa syrnaı úlestirilip, ishinen ata qaz belgilenedi. Balalar shalǵynda jaıylyp júrgen qazdardy beınelep, baıaý syrnaı tartady. Tárbıeshi belgisimen qaýip tóngende, ata qaz
syrnaıdy qatty 2 - 3 ret tartyp belgi beredi. Osy kezde balalar qanat qaǵyp júgirip baryp, ana qazdyń janyna jınalady. Oıyn qaıtalanyp, ata qaz saılanady.
«Tóbede dop qýý» №7
Maqsaty: Balalardy shapshań derbes qımyl áreketke úıretý, uıymshyldyqqa tárbıeleý.
Oıyn mazmuny: Oıynǵa qatysýshylardyń barlyǵy eki topqa bólinedi. Ár toptyń oıynshylary biriniń artyna ekeýden sapqa turady. Al kapıtan óz komandasynyń aldynda bolady. Komanda birinen biri 3 - 4 metr jerde turady. Kapıtandar bir - bir voleıbol dobyn alady da, ony eki qolymen tóbelerine kóteredi. Jetekshiniń « Bastańdar» degen komandasy boıynsha olar dopty basynan asyra artyndaǵy oıynshyǵa, osy ádispen kelesi oıynshyǵa beredi. Oıyn odan ári qaraı júgiredi, sóıtip óz tobynyń aldyna kelip turady. Dop taǵy da kolonanyń sońyna ketedi. Ol top kapıtandarynyń qolyna ekinshi ret qaıta tıgenshe oıyn osylaı aınala beredi. Kapıtan óz ornyna kelip, birinshi
bolyp, dopty joǵary kótergende komanda utyp shyǵady.
«Kún men tún» №8
Maqsaty: Balalardy eptilikke, jyldamdyqqa, ajyratýǵa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar biri « Kún», ekinshisi « Tún» toby bolyp ekige bólinedi. Olardyń bir - birinen bólek, óz úıleri bolady. Tárbıeshiniń kórsetýi boıynsha eki komanda da jattyǵýlar jasap turady. Tárbıeshi « Kún» dep belgi bergen kezde, sol toptyń balalary úıine jetkizbeı qýyp jetýleri kerek. Qolǵa túsken balalar qýýshylar qataryna qosylady. Sóıtip, oıyn osylaısha alma - kezek júrip otyrady. Kóp bala ustaǵan komanda jeńiske jetedi.
«Kógı - gók» №9
Maqsaty: Shapshańdyqqa, eptilikke baýlý.
Oıyn mazmuny: Taqpaq aıtyp, bir qyzdy « kempir» etip saılaıdy. Qalǵandary qaz bolady. « Kempir» shetke shyǵyp turady, basqa oıynshylar qazdaı tizilip, biriniń sońynan biri ustap:
Gók, gók, kógı kók,
Gók, gók, kógı gók.
Gók, gók, kógı gók,- dep qazdyń júrisine elikteı aqyryn oń men solǵa shaıqalyp, « kempirdiń» qasyna keledi.
Birinshi kelgen balaǵa berip: « Joǵaltpańdar!»- dep tapsyrady.
Balalar aınala júrip, qaıtadan qazdaı tizilip « kempirge» keledi.
«Kempir»
Álgiń qaıda?
Qaldy saıda!- dep suraıdy.
Balalar bári birdeı.
Álgiń qaıda?-
Qaldy saıda!- dep jaýap beredi. Olaı bolsa senderdiń birińdi alyp qalamyn, dep « kempir» balalarǵa bas salady. Balalar tizbegin jazbaı qasha jónelýi kerek. Qolǵa túsken bireýin « kempir» qasyna alyp qala beredi. Oıyn barlyq balalardy túgel ustap bolǵansha qaıta jalǵasa beredi.
«Túlki men qazdar» №10
Maqsaty: Túlki men qazdyń qımylyn jasaýǵa, jyldamdyqqa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar zaldyń bir shetinde turady. Olar qaz bolyp oınaıdy. Bir bala túlki bolady. Ol zaldyń ekinshi shetinde turady. « Túlkiniń» qımylyn jasap ándi « Túlki» bastaıdy. Qazdyń qımylyn jasap, « Qazdar» oǵan jaýap beredi.
Án bitkende « Qazdar» qashady, « Túlki» qýady.
Ustalǵan bala « Túlki» bolady.
Túlki: Qańq - qańq qalyń qaz,
Qashsań pana tabylmas.
Qazdar: Qýlyqty qoı, qý túlki,
Aýzyńdy jap ári qash!
Túlki: Mamyr, mamyr, mamyr qaz,
Mamyrlamaı beri bas.
Qazdar: Qoı, qoı, túlki, sum túlki,
Balapandar áli jas.
Túlki: Tyńdamaımyn sózińdi,
Ustap jeımin qane, qash.
«Aq sandyq, kók sandyq» №11
Maqsaty: Kúshtilikke, shapshańdyqqa, eptilikke baýlý.
Oıyn mazmuny: Eki bala bir - birine arqalaryn berip, qol ustasyp otyrý kerek. Oıyndy júrgizýshi óleńdetip.
« Erteń aýylym kóshedi,
Ýyq - býyn sheshedi.
Qara qoıym qashady,
Qumalaǵyn shashady.
Aq sandyq, kók sandyq,
Arqan tart, kilem art!»
Sońǵy « art» sózi balalarǵa berilgen belgi, ol aıtylǵan kezde qol ustasyp otyrǵan balalar tez turýy kerek. Qaısysy qarsylasyn arqalap ketse, arqadaǵy bala úı janýarlarynyń daýystaryn salýy kerek.
«It pen qoıan» №12
Maqsaty: Shapshańdyqqa, eptilikke baýlý.
Oıyn barysy: Oıyn jazyq alańda oınalady. Bir bala ıt bolady da, qalǵany qoıan bolady. Budan keıin « ıt», « qoıandardy» qýyp ustaýǵa tyrysady. Ózi ustaǵan balalardyń barlyǵyn ıtke aınaldardy. Sóıtip barlyq qoıandar ıtke aınalǵansha oıyn jalǵasa beredi.
Almaty oblysy, Aqsý aýdany,
Qyzylaǵash aýyly, Nurshýaq balabaqshasynyń ádisker - psıhologi
Mýkýsheva Mahabbat Jýmashevna
Qımyldy oıyndar jınaǵy. júkteý
«Parovoz» №1.
Maqsaty: Balalardyń biriniń artyna biri tirkelip turyp parovoz sıaqty júrýge, óleń joldaryn qaıtalap aıtýǵa úıretý.
Mazmuny: Qatar - qatar turaıyq,
Káne, qáne, suraıyq.
Kimniń bolsa boıy uzyn
Paravozy poıyzdyń
Kimniń, apaı, boıy uzyn
Paravozy ol poıyzdyń?!
Tárbıeshi boıy uzyn balany kórsetedi. Sol bala
paravoz bolyp alda turady. Al qalǵandary sonyń
artynan ustap tura bastaıdy.
Al, paravoz basta alǵa,
Bárimizdi basqar da!
Psh - psh, psh - psh!- biz kettik
Júristi biz gýletip
Júristi biz gýletip
Gý - gý, gý - gý, gýildep
Qalyp qoıma birińde
Psh - psh, psh - psh!- biz kettik júristi biz údettik.
«Ushty - ushty» №2
Maqsaty: Neniń ushatynyn, neniń ushpaıtynyn, ańǵarympazdyqqa tárbıeleıdi.
Oıynnyń mazmuny: Oıyndy úı ishinde de syrtta da oınaýǵa bolady. Oıynǵa qatysýshylarǵa bastaýshynyń sózin qalt jibermeı baǵyp otyrý shart. Ushatyn qus ne zat aıtylsa, qoldaryn joǵary kóteredi de, ushpaıtyn zat aıtylsa tyrp etpeı otyrady. Qatelesken bala aıyp tartyp taqpaq aıtady ne án salady. Eki ret jańylsa aıyp sharty, ulǵaıa túsedi. Bastaýshy
Oıyndy bylaı júrgizedi.
Ushty - ushty suńqar ushty
( qol kóteredi)
Ushty - ushty qarǵa ushty
( qol kóteredi)
Ushty - ushty arba ushty
( qol kótermeıdi)
Ushty - ushty daýyl ushty
( qol kótermeıdi)
Ushty - ushty ushaq ushty
( qol kóteredi)
Ushty - ushty torǵaı ushty
( qol kóteredi)
Ushty - ushty jylan ushty
( qol kótermeıdi)
Osylaısha júrgizilgen oıynda jańylmaǵan oıynshy jeńedi.
«Aq qoıan»№3
Maqsaty: Balalardy jyldamdyqqa, myqtylyqqa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar sheńber jasap turady da, al bir bala ortada qoıan bolyp otyrady. Sheńberdegi balalar qol ustasyp qoıandy aınala júrip taqpaq aıtady.
Aq qoıan - aý, aq
Ornyńnan tursańshy
Shashyńdy tarasańshy
Betińdi jýsańshy
Áı - áı kóılek kıseńshi.
Bireýdiń qolyn úzseńshi -
Degende qoıan bolǵan bala taqpaqtaǵy aıtylǵan qımyldy túgel istep óleń, bitisimen júgirip baryp sheńberdi buzýǵa tyrysady. Eger bala sheńberdi úzse ózi sheńberge qosylyp turady da úzilgen jerdegi oń jaqtaǵy bala qoıan bolady.
«Qasqyrlar men laqtar» №4
Maqsaty: Balalardy jyldamdyqqa, eptilikke tárbıeleý.
Oıyn mazmuny: Aralary 10 - 15 adym qashyqtyqta « qora» men « óris» syzylady.
Oınaýshylar úılerinde turyp:
Bórte, bórte, bórte laq,
Bórte laq tym erke laq
Ketesiń keıde sekeńdep,
Baılamasa kókem kep — degen sózderden
Keıin dúrsildeı júgirip « óriske» betteıdi. Olardy alańnyń ortasynda turǵan 2 - 3 qasqyr qýyp beredi. Qolǵa túskender oıynnan shyǵyp qalyp kelesi kiredi. Qasqyrlar ustalmaǵan balalardan saılanady. Osylaısha oıyn jalǵasady.
«Qazdar» №6
Maqsaty: Balalardyń mýzykalyq estý qabiletin damytý jáne qazdardyń tirshiligimen tanystyrý.
Kerekti quraldar: ( syrnaı nemese syldyrmaq).
Oıyn mazmuny: Qysqasha áńgime, qaz óte saq qus, ol balapan shyǵarǵan kezde, ata qaz balapandardyń sońynda júredi. Eger qaýip tónse, ana qaz ekeýi ekeýlep balapandaryn qorǵaıdy. Qazdar kók shalǵynda shóp jeıdi. Barlyq balalarǵa syrnaı úlestirilip, ishinen ata qaz belgilenedi. Balalar shalǵynda jaıylyp júrgen qazdardy beınelep, baıaý syrnaı tartady. Tárbıeshi belgisimen qaýip tóngende, ata qaz
syrnaıdy qatty 2 - 3 ret tartyp belgi beredi. Osy kezde balalar qanat qaǵyp júgirip baryp, ana qazdyń janyna jınalady. Oıyn qaıtalanyp, ata qaz saılanady.
«Tóbede dop qýý» №7
Maqsaty: Balalardy shapshań derbes qımyl áreketke úıretý, uıymshyldyqqa tárbıeleý.
Oıyn mazmuny: Oıynǵa qatysýshylardyń barlyǵy eki topqa bólinedi. Ár toptyń oıynshylary biriniń artyna ekeýden sapqa turady. Al kapıtan óz komandasynyń aldynda bolady. Komanda birinen biri 3 - 4 metr jerde turady. Kapıtandar bir - bir voleıbol dobyn alady da, ony eki qolymen tóbelerine kóteredi. Jetekshiniń « Bastańdar» degen komandasy boıynsha olar dopty basynan asyra artyndaǵy oıynshyǵa, osy ádispen kelesi oıynshyǵa beredi. Oıyn odan ári qaraı júgiredi, sóıtip óz tobynyń aldyna kelip turady. Dop taǵy da kolonanyń sońyna ketedi. Ol top kapıtandarynyń qolyna ekinshi ret qaıta tıgenshe oıyn osylaı aınala beredi. Kapıtan óz ornyna kelip, birinshi
bolyp, dopty joǵary kótergende komanda utyp shyǵady.
«Kún men tún» №8
Maqsaty: Balalardy eptilikke, jyldamdyqqa, ajyratýǵa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar biri « Kún», ekinshisi « Tún» toby bolyp ekige bólinedi. Olardyń bir - birinen bólek, óz úıleri bolady. Tárbıeshiniń kórsetýi boıynsha eki komanda da jattyǵýlar jasap turady. Tárbıeshi « Kún» dep belgi bergen kezde, sol toptyń balalary úıine jetkizbeı qýyp jetýleri kerek. Qolǵa túsken balalar qýýshylar qataryna qosylady. Sóıtip, oıyn osylaısha alma - kezek júrip otyrady. Kóp bala ustaǵan komanda jeńiske jetedi.
«Kógı - gók» №9
Maqsaty: Shapshańdyqqa, eptilikke baýlý.
Oıyn mazmuny: Taqpaq aıtyp, bir qyzdy « kempir» etip saılaıdy. Qalǵandary qaz bolady. « Kempir» shetke shyǵyp turady, basqa oıynshylar qazdaı tizilip, biriniń sońynan biri ustap:
Gók, gók, kógı kók,
Gók, gók, kógı gók.
Gók, gók, kógı gók,- dep qazdyń júrisine elikteı aqyryn oń men solǵa shaıqalyp, « kempirdiń» qasyna keledi.
Birinshi kelgen balaǵa berip: « Joǵaltpańdar!»- dep tapsyrady.
Balalar aınala júrip, qaıtadan qazdaı tizilip « kempirge» keledi.
«Kempir»
Álgiń qaıda?
Qaldy saıda!- dep suraıdy.
Balalar bári birdeı.
Álgiń qaıda?-
Qaldy saıda!- dep jaýap beredi. Olaı bolsa senderdiń birińdi alyp qalamyn, dep « kempir» balalarǵa bas salady. Balalar tizbegin jazbaı qasha jónelýi kerek. Qolǵa túsken bireýin « kempir» qasyna alyp qala beredi. Oıyn barlyq balalardy túgel ustap bolǵansha qaıta jalǵasa beredi.
«Túlki men qazdar» №10
Maqsaty: Túlki men qazdyń qımylyn jasaýǵa, jyldamdyqqa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar zaldyń bir shetinde turady. Olar qaz bolyp oınaıdy. Bir bala túlki bolady. Ol zaldyń ekinshi shetinde turady. « Túlkiniń» qımylyn jasap ándi « Túlki» bastaıdy. Qazdyń qımylyn jasap, « Qazdar» oǵan jaýap beredi.
Án bitkende « Qazdar» qashady, « Túlki» qýady.
Ustalǵan bala « Túlki» bolady.
Túlki: Qańq - qańq qalyń qaz,
Qashsań pana tabylmas.
Qazdar: Qýlyqty qoı, qý túlki,
Aýzyńdy jap ári qash!
Túlki: Mamyr, mamyr, mamyr qaz,
Mamyrlamaı beri bas.
Qazdar: Qoı, qoı, túlki, sum túlki,
Balapandar áli jas.
Túlki: Tyńdamaımyn sózińdi,
Ustap jeımin qane, qash.
«Aq sandyq, kók sandyq» №11
Maqsaty: Kúshtilikke, shapshańdyqqa, eptilikke baýlý.
Oıyn mazmuny: Eki bala bir - birine arqalaryn berip, qol ustasyp otyrý kerek. Oıyndy júrgizýshi óleńdetip.
« Erteń aýylym kóshedi,
Ýyq - býyn sheshedi.
Qara qoıym qashady,
Qumalaǵyn shashady.
Aq sandyq, kók sandyq,
Arqan tart, kilem art!»
Sońǵy « art» sózi balalarǵa berilgen belgi, ol aıtylǵan kezde qol ustasyp otyrǵan balalar tez turýy kerek. Qaısysy qarsylasyn arqalap ketse, arqadaǵy bala úı janýarlarynyń daýystaryn salýy kerek.
«It pen qoıan» №12
Maqsaty: Shapshańdyqqa, eptilikke baýlý.
Oıyn barysy: Oıyn jazyq alańda oınalady. Bir bala ıt bolady da, qalǵany qoıan bolady. Budan keıin « ıt», « qoıandardy» qýyp ustaýǵa tyrysady. Ózi ustaǵan balalardyń barlyǵyn ıtke aınaldardy. Sóıtip barlyq qoıandar ıtke aınalǵansha oıyn jalǵasa beredi.
Almaty oblysy, Aqsý aýdany,
Qyzylaǵash aýyly, Nurshýaq balabaqshasynyń ádisker - psıhologi
Mýkýsheva Mahabbat Jýmashevna
Qımyldy oıyndar jınaǵy. júkteý
You Might Also Like
-
Taqyryby: «Aısulý men erjúrek Batyr» ertegisi
