Qımyldy oıyndar jınaǵy
Densaýlyq bilim salasy boıynsha dene shynyqtyrý uıymdastyrylǵan oqý is - áreketinde qoldanylatyn qımyldy oıyndar jınaǵy.
«Paravoz» №1
Maqsaty: Balalardyń biriniń artyna biri tirkelip turyp paravoz sıaqty júrýge, óleń joldaryn qaıtalap aıtýǵa úıretý.
Mazmuny: Qatar - qatar turaıyq,
Káne, káne, suraıyq.
Kimniń bolsa boıy uzyn
Paravozy poıyzdyń
Kimniń, apaı, boıy uzyn
Paravozy ol poıyzdyń?!
Tárbıeshi boıy uzyn balany kórsetedi. Sol bala
paravoz bolyp alda turady. Al qalǵandary sonyń
artynan ustap tura bastaıdy.
Al, paravoz basta alǵa,
Bárimizdi basqar da!
Psh - psh, psh - psh!- biz kettik
Júristi biz gýletip
Júristi biz gýletip
Gý - gý, gý - gý, gýildep
Qalyp qoıma birińde
Psh - psh, psh - psh!- biz kettik júristi biz údettik.
«Ushty - ushty» №2
Maqsaty: Neniń ushatynyn, neniń ushpaıtynyn, ańǵarympazdyqqa tárbıeleıdi.
Oıynnyń mazmuny: Oıyndy úı ishinde de syrtta da oınaýǵa bolady. Oıynǵa qatysýshylarǵa bastaýshynyń sózin qalt jibermeı baǵyp otyrý shart. Ushatyn qus ne zat aıtylsa, qoldaryn joǵary kóteredi de, ushpaıtyn zat aıtylsa tyrp etpeı otyrady. Qatelesken bala aıyp tartyp taqpaq aıtady ne án salady. Eki ret jańylsa aıyp sharty, ulǵaıa túsedi. Bastaýshy
Oıyndy bylaı júrgizedi.
Ushty - ushty suńqar ushty
(qol kóteredi)
Ushty - ushty qarǵa ushty
(qol kóteredi)
Ushty - ushty arba ushty
(qol kótermeıdi)
Ushty - ushty daýyl ushty
(qol kótermeıdi)
Ushty - ushty ushaq ushty
(qol kóteredi)
Ushty - ushty torǵaı ushty
(qol kóteredi)
Ushty - ushty jylan ushty
(qol kótermeıdi)
Osylaısha júrgizilgen oıynda jańylmaǵan oıynshy jeńedi.
«Aq qoıan» №3
Maqsaty: Balalardy jyldamdyqqa, myqtylyqqa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar sheńber jasap turady da, al bir bala ortada qoıan bolyp otyrady. Sheńberdegi balalar qol ustasyp qoıandy aınala júrip taqpaq aıtady.
Aq qoıan - aý, aq
Ornyńnan tursańshy
Shashyńdy tarasańshy
Betińdi jýsańshy
Áı - áı kóılek kıseńshi.
Bireýdiń qolyn úzseńshi -
Degende qoıan bolǵan bala taqpaqtaǵy aıtylǵan qımyldy túgel istep óleń, bitisimen júgirip baryp sheńberdi buzýǵa tyrysady. Eger bala sheńberdi úzse ózi sheńberge qosylyp turady da úzilgen jerdegi oń jaqtaǵy bala qoıan bolady.
«Qasqyrlar men laqtar» №4
Maqsaty: Balalardy jyldamdyqqa, eptilikke tárbıeleý.
Oıyn mazmuny: Aralary 10 - 15 adym qashyqtyqta «qora» men «óris» syzylady.
Oınaýshylar úılerinde turyp:
Bórte, bórte, bórte laq,
Bórte laq tym erke laq
Ketesiń keıde sekeńdep,
Baılamasa kókem kep — degen sózderden
Keıin dúrsildeı júgirip « óriske» betteıdi. Olardy alańnyń ortasynda turǵan 2 - 3 qasqyr qýyp beredi. Qolǵa túskender oıynnan shyǵyp qalyp kelesi kiredi. Qasqyrlar ustalmaǵan balalardan saılanady. Osylaısha oıyn jalǵasady.
«Qazdar» №6
Maqsaty: Balalardyń mýzykalyq estý qabiletin damytý jáne qazdardyń tirshiligimen tanystyrý.
Kerekti quraldar: (syrnaı nemese syldyrmaq).
Oıyn mazmuny: Qysqasha áńgime, qaz óte saq qus, ol balapan shyǵarǵan kezde, ata qaz balapandardyń sońynda júredi. Eger qaýip tónse, ana qaz ekeýi ekeýlep balapandaryn qorǵaıdy. Qazdar kók shalǵynda shóp jeıdi. Barlyq balalarǵa syrnaı úlestirilip, ishinen ata qaz belgilenedi. Balalar shalǵynda jaıylyp júrgen qazdardy beınelep, baıaý syrnaı tartady. Tárbıeshi belgisimen qaýip tóngende, ata qaz
syrnaıdy qatty 2 - 3 ret tartyp belgi beredi. Osy kezde balalar qanat qaǵyp júgirip baryp, ana qazdyń janyna jınalady. Oıyn qaıtalanyp, ata qaz saılanady.
«Tóbede dop qýý» №7
Maqsaty: Balalardy shapshań derbes qımyl áreketke úıretý, uıymshyldyqqa tárbıeleý.
Oıyn mazmuny: Oıynǵa qatysýshylardyń barlyǵy eki topqa bólinedi. Ár toptyń oıynshylary biriniń artyna ekeýden sapqa turady. Al kapıtan óz komandasynyń aldynda bolady. Komanda birinen biri 3 - 4 metr jerde turady. Kapıtandar bir - bir voleıbol dobyn alady da, ony eki qolymen tóbelerine kóteredi. Jetekshiniń «Bastańdar» degen komandasy boıynsha olar dopty basynan asyra artyndaǵy oıynshyǵa, osy ádispen kelesi oıynshyǵa beredi. Oıyn odan ári qaraı júgiredi, sóıtip óz tobynyń aldyna kelip turady. Dop taǵy da kolonanyń sońyna ketedi. Ol top kapıtandarynyń qolyna ekinshi ret qaıta tıgenshe oıyn osylaı aınala beredi. Kapıtan óz ornyna kelip, birinshi
bolyp, dopty joǵary kótergende komanda utyp shyǵady.
«Kún men tún» №8
Maqsaty: Balalardy eptilikke, jyldamdyqqa, ajyratýǵa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar biri «Kún», ekinshisi «Tún» toby bolyp ekige bólinedi. Olardyń bir - birinen bólek, óz úıleri bolady. Tárbıeshiniń kórsetýi boıynsha eki komanda da jattyǵýlar jasap turady. Tárbıeshi «Kún» dep belgi bergen kezde, sol toptyń balalary úıine jetkizbeı qýyp jetýleri kerek. Qolǵa túsken balalar qýýshylar qataryna qosylady. Sóıtip, oıyn osylaısha alma - kezek júrip otyrady. Kóp bala ustaǵan komanda jeńiske jetedi.
Atyraý oblysy, Isataı aýdany,
№1 «Qarlyǵash» balabaqshasynyń
dene nusqaýshysy Haırýllına Álıa Baqtygereıqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý
«Paravoz» №1
Maqsaty: Balalardyń biriniń artyna biri tirkelip turyp paravoz sıaqty júrýge, óleń joldaryn qaıtalap aıtýǵa úıretý.
Mazmuny: Qatar - qatar turaıyq,
Káne, káne, suraıyq.
Kimniń bolsa boıy uzyn
Paravozy poıyzdyń
Kimniń, apaı, boıy uzyn
Paravozy ol poıyzdyń?!
Tárbıeshi boıy uzyn balany kórsetedi. Sol bala
paravoz bolyp alda turady. Al qalǵandary sonyń
artynan ustap tura bastaıdy.
Al, paravoz basta alǵa,
Bárimizdi basqar da!
Psh - psh, psh - psh!- biz kettik
Júristi biz gýletip
Júristi biz gýletip
Gý - gý, gý - gý, gýildep
Qalyp qoıma birińde
Psh - psh, psh - psh!- biz kettik júristi biz údettik.
«Ushty - ushty» №2
Maqsaty: Neniń ushatynyn, neniń ushpaıtynyn, ańǵarympazdyqqa tárbıeleıdi.
Oıynnyń mazmuny: Oıyndy úı ishinde de syrtta da oınaýǵa bolady. Oıynǵa qatysýshylarǵa bastaýshynyń sózin qalt jibermeı baǵyp otyrý shart. Ushatyn qus ne zat aıtylsa, qoldaryn joǵary kóteredi de, ushpaıtyn zat aıtylsa tyrp etpeı otyrady. Qatelesken bala aıyp tartyp taqpaq aıtady ne án salady. Eki ret jańylsa aıyp sharty, ulǵaıa túsedi. Bastaýshy
Oıyndy bylaı júrgizedi.
Ushty - ushty suńqar ushty
(qol kóteredi)
Ushty - ushty qarǵa ushty
(qol kóteredi)
Ushty - ushty arba ushty
(qol kótermeıdi)
Ushty - ushty daýyl ushty
(qol kótermeıdi)
Ushty - ushty ushaq ushty
(qol kóteredi)
Ushty - ushty torǵaı ushty
(qol kóteredi)
Ushty - ushty jylan ushty
(qol kótermeıdi)
Osylaısha júrgizilgen oıynda jańylmaǵan oıynshy jeńedi.
«Aq qoıan» №3
Maqsaty: Balalardy jyldamdyqqa, myqtylyqqa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar sheńber jasap turady da, al bir bala ortada qoıan bolyp otyrady. Sheńberdegi balalar qol ustasyp qoıandy aınala júrip taqpaq aıtady.
Aq qoıan - aý, aq
Ornyńnan tursańshy
Shashyńdy tarasańshy
Betińdi jýsańshy
Áı - áı kóılek kıseńshi.
Bireýdiń qolyn úzseńshi -
Degende qoıan bolǵan bala taqpaqtaǵy aıtylǵan qımyldy túgel istep óleń, bitisimen júgirip baryp sheńberdi buzýǵa tyrysady. Eger bala sheńberdi úzse ózi sheńberge qosylyp turady da úzilgen jerdegi oń jaqtaǵy bala qoıan bolady.
«Qasqyrlar men laqtar» №4
Maqsaty: Balalardy jyldamdyqqa, eptilikke tárbıeleý.
Oıyn mazmuny: Aralary 10 - 15 adym qashyqtyqta «qora» men «óris» syzylady.
Oınaýshylar úılerinde turyp:
Bórte, bórte, bórte laq,
Bórte laq tym erke laq
Ketesiń keıde sekeńdep,
Baılamasa kókem kep — degen sózderden
Keıin dúrsildeı júgirip « óriske» betteıdi. Olardy alańnyń ortasynda turǵan 2 - 3 qasqyr qýyp beredi. Qolǵa túskender oıynnan shyǵyp qalyp kelesi kiredi. Qasqyrlar ustalmaǵan balalardan saılanady. Osylaısha oıyn jalǵasady.
«Qazdar» №6
Maqsaty: Balalardyń mýzykalyq estý qabiletin damytý jáne qazdardyń tirshiligimen tanystyrý.
Kerekti quraldar: (syrnaı nemese syldyrmaq).
Oıyn mazmuny: Qysqasha áńgime, qaz óte saq qus, ol balapan shyǵarǵan kezde, ata qaz balapandardyń sońynda júredi. Eger qaýip tónse, ana qaz ekeýi ekeýlep balapandaryn qorǵaıdy. Qazdar kók shalǵynda shóp jeıdi. Barlyq balalarǵa syrnaı úlestirilip, ishinen ata qaz belgilenedi. Balalar shalǵynda jaıylyp júrgen qazdardy beınelep, baıaý syrnaı tartady. Tárbıeshi belgisimen qaýip tóngende, ata qaz
syrnaıdy qatty 2 - 3 ret tartyp belgi beredi. Osy kezde balalar qanat qaǵyp júgirip baryp, ana qazdyń janyna jınalady. Oıyn qaıtalanyp, ata qaz saılanady.
«Tóbede dop qýý» №7
Maqsaty: Balalardy shapshań derbes qımyl áreketke úıretý, uıymshyldyqqa tárbıeleý.
Oıyn mazmuny: Oıynǵa qatysýshylardyń barlyǵy eki topqa bólinedi. Ár toptyń oıynshylary biriniń artyna ekeýden sapqa turady. Al kapıtan óz komandasynyń aldynda bolady. Komanda birinen biri 3 - 4 metr jerde turady. Kapıtandar bir - bir voleıbol dobyn alady da, ony eki qolymen tóbelerine kóteredi. Jetekshiniń «Bastańdar» degen komandasy boıynsha olar dopty basynan asyra artyndaǵy oıynshyǵa, osy ádispen kelesi oıynshyǵa beredi. Oıyn odan ári qaraı júgiredi, sóıtip óz tobynyń aldyna kelip turady. Dop taǵy da kolonanyń sońyna ketedi. Ol top kapıtandarynyń qolyna ekinshi ret qaıta tıgenshe oıyn osylaı aınala beredi. Kapıtan óz ornyna kelip, birinshi
bolyp, dopty joǵary kótergende komanda utyp shyǵady.
«Kún men tún» №8
Maqsaty: Balalardy eptilikke, jyldamdyqqa, ajyratýǵa baýlý.
Oıyn mazmuny: Balalar biri «Kún», ekinshisi «Tún» toby bolyp ekige bólinedi. Olardyń bir - birinen bólek, óz úıleri bolady. Tárbıeshiniń kórsetýi boıynsha eki komanda da jattyǵýlar jasap turady. Tárbıeshi «Kún» dep belgi bergen kezde, sol toptyń balalary úıine jetkizbeı qýyp jetýleri kerek. Qolǵa túsken balalar qýýshylar qataryna qosylady. Sóıtip, oıyn osylaısha alma - kezek júrip otyrady. Kóp bala ustaǵan komanda jeńiske jetedi.
Atyraý oblysy, Isataı aýdany,
№1 «Qarlyǵash» balabaqshasynyń
dene nusqaýshysy Haırýllına Álıa Baqtygereıqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý