Rámizder - ulttyq maqtanyshymyz
Pán muǵalimi: Janazılova Aınagúl Maratovna
Maqsaty: Otan, Qazaqstan, týǵan jer týraly túsinikterin keńeıtý. Qazaqstan Respýblıkasynyń rámizderi týraly túsinikterin qalyptastyrý.
Oqýshylardy Otansúıgishtikke, adamgershilikke, Otanyna, halqyna adal qyzmet etýge, eliniń Týyn, Eltańbasyn, Ánuranyn qasterleýge, halqynyń tegin, tarıhyn bilýge tárbıeleý.
Ádisi: suraq-jaýap, kórnekilik
Kórnekiligi: Interaktıvti taqtaǵa jazylǵan qanatty sózder, QR-nyń rámizderi, Prezıdent portreti, Ánuran (áýeni)
Barysy:
Qazaqstan deıtin meniń bar elim,
Jatyr alyp jarty dúnıe álemin!
Bul dalany kórip alǵash qýanǵam,
Bul dalada ósken janda joq arman!
Muǵalim sózi:
Otan – adamnyń týyp - ósken jeri, Atamekeni, el-jurty, tabıǵat baılyqtary, halqy, qoǵamdyq jáne memlekettik qurylysy til, mádenıet, turmys - salt, ádet –ǵuryp erekshelikteri bar belgili bir halyqtyń tarıhı turaǵyna aınalǵan aýmaq.Adal adam Otanyn súıedi. Adal, aq júrekke Otan anasyndaı.
Árıne, memlekettik rámizderimizdi qasterlep, qasıetteý úshin, aldymen memlekettik rámizder týraly tereń túsinik bolýǵa tıisti. Memlekettik rámizder de belgili bir eldiń ózindik ómir saltyn, búkil bolmys ereksheligin, aıryqsha arman-ańsaryn, basqalarmen baılanys muratyn bildiretin belgi.
Memlekettik rámizderge ─ ánuran, tý, eltańba, elbasy jáne Ata zań jatady.
Batyrlyqtyń ýyzyna jaryǵan,
Er túrkini baıraǵynan tanyǵan
Ózi aqyn, ózi ánshi halyqta,
Kim aıta alar bolmaǵan dep Ánuran, ─ deı kele oryndarymyzdan turyp, ánurandy oryndaıyq.
Oqýshylar oryndarynan turyp, QR-nyń Ánuranyn oryndaıdy.
─ Balalar, qazaq halqynyń «Bizdi tanydyńdar ma?» dep, álemge jar salǵan Ánurannyń ánin jazǵan, sózin jazǵandar kimder ekenin bilesizder me?
Jaýaby. Áni: Shámshi Qaldaıaqov
Sózi: Nursultan Nazarbaev, Jumekeń Nájimedenov
Bári bolǵan qarań syndy kóne
El belgi de, erlik ónerde.
Jahandaǵy eń jaýynger halyqta,
Kim senedi «Tý bolmady» degenge?
─ Tý beıbit kezde qurmetpen saqtalyp , ol tek jaýgershilik kezde ǵana shyǵarylyp otyrǵan. Týdan aıyrylý - ólimmen teń bolǵan. Ózderimizge belgili qazaq jerine kóz tigýshiler az bolmaǵan. Sondaı bir qıyn-qystaý kezeńde uly dana babalarymyz Tóle bı, Qazybek bı, Áıteke bı ordabasynda kezdeskennen keıin, Ábilhaıyr han úsh júzdiń basyn qosyp, Bógenbaı batyrǵa qazaqtyń týyn ustatqan eken.
1992 jyly maýsym aıynda tuńǵysh prezıdent N.Á.Nazarbaev ult Týyna taǵzym etti.
M: ─ Elimizdiń týynda ne beınelengen?
Jaýaby: Tý ortasynda kún, onyń astynda qalyqtap ushqan qyran, Týdań sabynyń tusynda ulttyq órnek naqyshtalǵan tik jolaq kóktep ótedi. Kún shuǵyla, qyran, órnek beınesi altyn tústes.
Bas bilgizip jer tarpyǵyn tarpańǵa,
Jasy turmaq shyǵady eken qarty ańǵa.
Qalaı onyń Eltańbasy bolmaıdy,
Túligine deıin salsa en-tańba.
M: ─ Al, balalar, QR-nyń Eltańbasynda neler beınelengen?
Oqýshylar jaýaby: kún sáýlesi, kók aspan, shańyraq, juldyz, qanatty tulpar, bıdaı sabaqtary.
M: ─ Olar qandaı maǵynany bildiredi?
Jaýaby: Kók aspan – keńshiliktiń, tynyshtyq pen bıiktiktiń belgisi. Ashyq aspanǵa taraǵan kún sáýleleri sáýletti ómir sanatyn kórsetip turǵandaı, bıiktegi jaryq juldyz Otanymyzdyń juldyzy bıiktep, baqyt juldyzynan nur shashyp turǵanyn bildiredi.
Eltańbadaǵy altyn shańyraq Qazaqstannyń «qara shańyraq» degen qasıetti sózinen alynyp, shańyraq astyndaǵy halyqtar birligin talap etip, halyqtyń qasıetti shańyraǵy bıiktep, otbasyna kún ananyń jaryǵyn shashyp, baqyt juldyzynyń nuryn tógip tur.
Qanatty tulpardyń balamalyq máni qazaqtyń ańyz-ertegisinen alynǵan. Ańyz boıynsha, qanatty tulparǵa mingen alyp batyr alty qat aspanǵa ushyp, jeti qat jer astyna túsip, halyqty qasiretten azat etken. Bıdaı sabaqtary – molshylyqtyń nyshany. Aspan ashyq, juldyzy jarqyraǵan, shańyraǵy bıik, jeńimpaz, molshylyq eliniń perzenti bolý.
Memlekettik eltańbanyń avtorlary tanymal sýretshiler Jandarbek Málibekov pen Shota Aman Ýálıhanov.
Shyqty tarap oı-danadan,
Beri qarap juldyz beti.
Ózi qalap saılap alǵan,
Elimniń bar Prezıdenti
─ Balalar, elimizdiń prezıdenti, el basshysy kim?
Jaýaby: ─ Ata Zańymyz boıynsha memleket basqarýshysy –Prezıdent. Latyn tilinen aýdarǵanda «prezıdent» sózi «aldynda otyrǵan» degen maǵynany bildiredi. 2005 jyly 4 jeltoqsanda búkil halyqtyq saılaý qorytyndysynda N.Á. Nazarbaev qaıta Prezıdent bolyp saılandy.
M: Egemendi elimiz jer álemindegi basqa memlekettermen terezesi teń órkenıetti, ol retinde óziniń Eltańbasy men Ánuranyn, Týy men Jalaýyn belgilep, osy bir qasıetti belgilerdiń mánin árbir urpaqtyń tereń túsinip, ádeptilik rásimderin oryndaý boryshymyz dep sanaýyn kózdeıdi.
Qorytyndy.Sonymen qoryta kelgende, ózimizdiń jerimizdi, rámizderimizdi, Otanymyzdy qurmetteýge jáne patrıottyq sezimimizdi nyǵaıta túsýge tyrysaıyq!
Týǵan jer kıeli uǵymdy ár qazaqstandyq qurmet tutýǵa, ony qasterleýge mindetti ekenin umytpaıyq. Elimizdi qorǵar er-azamattar, asyl urpaqtar, tárbıeli ul-qyzdar molaıa bersin.
Endi búgin ólgen Týym tirildi,
Ánuranym jalǵap aldy ǵumyrdy.
Bosaǵada qalyp ketken Eltańbam,
Baıaǵysha tórime kep ilindi.
Maqsaty: Otan, Qazaqstan, týǵan jer týraly túsinikterin keńeıtý. Qazaqstan Respýblıkasynyń rámizderi týraly túsinikterin qalyptastyrý.
Oqýshylardy Otansúıgishtikke, adamgershilikke, Otanyna, halqyna adal qyzmet etýge, eliniń Týyn, Eltańbasyn, Ánuranyn qasterleýge, halqynyń tegin, tarıhyn bilýge tárbıeleý.
Ádisi: suraq-jaýap, kórnekilik
Kórnekiligi: Interaktıvti taqtaǵa jazylǵan qanatty sózder, QR-nyń rámizderi, Prezıdent portreti, Ánuran (áýeni)
Barysy:
Qazaqstan deıtin meniń bar elim,
Jatyr alyp jarty dúnıe álemin!
Bul dalany kórip alǵash qýanǵam,
Bul dalada ósken janda joq arman!
Muǵalim sózi:
Otan – adamnyń týyp - ósken jeri, Atamekeni, el-jurty, tabıǵat baılyqtary, halqy, qoǵamdyq jáne memlekettik qurylysy til, mádenıet, turmys - salt, ádet –ǵuryp erekshelikteri bar belgili bir halyqtyń tarıhı turaǵyna aınalǵan aýmaq.Adal adam Otanyn súıedi. Adal, aq júrekke Otan anasyndaı.
Árıne, memlekettik rámizderimizdi qasterlep, qasıetteý úshin, aldymen memlekettik rámizder týraly tereń túsinik bolýǵa tıisti. Memlekettik rámizder de belgili bir eldiń ózindik ómir saltyn, búkil bolmys ereksheligin, aıryqsha arman-ańsaryn, basqalarmen baılanys muratyn bildiretin belgi.
Memlekettik rámizderge ─ ánuran, tý, eltańba, elbasy jáne Ata zań jatady.
Batyrlyqtyń ýyzyna jaryǵan,
Er túrkini baıraǵynan tanyǵan
Ózi aqyn, ózi ánshi halyqta,
Kim aıta alar bolmaǵan dep Ánuran, ─ deı kele oryndarymyzdan turyp, ánurandy oryndaıyq.
Oqýshylar oryndarynan turyp, QR-nyń Ánuranyn oryndaıdy.
─ Balalar, qazaq halqynyń «Bizdi tanydyńdar ma?» dep, álemge jar salǵan Ánurannyń ánin jazǵan, sózin jazǵandar kimder ekenin bilesizder me?
Jaýaby. Áni: Shámshi Qaldaıaqov
Sózi: Nursultan Nazarbaev, Jumekeń Nájimedenov
Bári bolǵan qarań syndy kóne
El belgi de, erlik ónerde.
Jahandaǵy eń jaýynger halyqta,
Kim senedi «Tý bolmady» degenge?
─ Tý beıbit kezde qurmetpen saqtalyp , ol tek jaýgershilik kezde ǵana shyǵarylyp otyrǵan. Týdan aıyrylý - ólimmen teń bolǵan. Ózderimizge belgili qazaq jerine kóz tigýshiler az bolmaǵan. Sondaı bir qıyn-qystaý kezeńde uly dana babalarymyz Tóle bı, Qazybek bı, Áıteke bı ordabasynda kezdeskennen keıin, Ábilhaıyr han úsh júzdiń basyn qosyp, Bógenbaı batyrǵa qazaqtyń týyn ustatqan eken.
1992 jyly maýsym aıynda tuńǵysh prezıdent N.Á.Nazarbaev ult Týyna taǵzym etti.
M: ─ Elimizdiń týynda ne beınelengen?
Jaýaby: Tý ortasynda kún, onyń astynda qalyqtap ushqan qyran, Týdań sabynyń tusynda ulttyq órnek naqyshtalǵan tik jolaq kóktep ótedi. Kún shuǵyla, qyran, órnek beınesi altyn tústes.
Bas bilgizip jer tarpyǵyn tarpańǵa,
Jasy turmaq shyǵady eken qarty ańǵa.
Qalaı onyń Eltańbasy bolmaıdy,
Túligine deıin salsa en-tańba.
M: ─ Al, balalar, QR-nyń Eltańbasynda neler beınelengen?
Oqýshylar jaýaby: kún sáýlesi, kók aspan, shańyraq, juldyz, qanatty tulpar, bıdaı sabaqtary.
M: ─ Olar qandaı maǵynany bildiredi?
Jaýaby: Kók aspan – keńshiliktiń, tynyshtyq pen bıiktiktiń belgisi. Ashyq aspanǵa taraǵan kún sáýleleri sáýletti ómir sanatyn kórsetip turǵandaı, bıiktegi jaryq juldyz Otanymyzdyń juldyzy bıiktep, baqyt juldyzynan nur shashyp turǵanyn bildiredi.
Eltańbadaǵy altyn shańyraq Qazaqstannyń «qara shańyraq» degen qasıetti sózinen alynyp, shańyraq astyndaǵy halyqtar birligin talap etip, halyqtyń qasıetti shańyraǵy bıiktep, otbasyna kún ananyń jaryǵyn shashyp, baqyt juldyzynyń nuryn tógip tur.
Qanatty tulpardyń balamalyq máni qazaqtyń ańyz-ertegisinen alynǵan. Ańyz boıynsha, qanatty tulparǵa mingen alyp batyr alty qat aspanǵa ushyp, jeti qat jer astyna túsip, halyqty qasiretten azat etken. Bıdaı sabaqtary – molshylyqtyń nyshany. Aspan ashyq, juldyzy jarqyraǵan, shańyraǵy bıik, jeńimpaz, molshylyq eliniń perzenti bolý.
Memlekettik eltańbanyń avtorlary tanymal sýretshiler Jandarbek Málibekov pen Shota Aman Ýálıhanov.
Shyqty tarap oı-danadan,
Beri qarap juldyz beti.
Ózi qalap saılap alǵan,
Elimniń bar Prezıdenti
─ Balalar, elimizdiń prezıdenti, el basshysy kim?
Jaýaby: ─ Ata Zańymyz boıynsha memleket basqarýshysy –Prezıdent. Latyn tilinen aýdarǵanda «prezıdent» sózi «aldynda otyrǵan» degen maǵynany bildiredi. 2005 jyly 4 jeltoqsanda búkil halyqtyq saılaý qorytyndysynda N.Á. Nazarbaev qaıta Prezıdent bolyp saılandy.
M: Egemendi elimiz jer álemindegi basqa memlekettermen terezesi teń órkenıetti, ol retinde óziniń Eltańbasy men Ánuranyn, Týy men Jalaýyn belgilep, osy bir qasıetti belgilerdiń mánin árbir urpaqtyń tereń túsinip, ádeptilik rásimderin oryndaý boryshymyz dep sanaýyn kózdeıdi.
Qorytyndy.Sonymen qoryta kelgende, ózimizdiń jerimizdi, rámizderimizdi, Otanymyzdy qurmetteýge jáne patrıottyq sezimimizdi nyǵaıta túsýge tyrysaıyq!
Týǵan jer kıeli uǵymdy ár qazaqstandyq qurmet tutýǵa, ony qasterleýge mindetti ekenin umytpaıyq. Elimizdi qorǵar er-azamattar, asyl urpaqtar, tárbıeli ul-qyzdar molaıa bersin.
Endi búgin ólgen Týym tirildi,
Ánuranym jalǵap aldy ǵumyrdy.
Bosaǵada qalyp ketken Eltańbam,
Baıaǵysha tórime kep ilindi.
You Might Also Like
-
Qazirgi tańda qoǵamdy damytý úshin orta mekteptiń aldynda turǵan negizgi mindetterdiń biri – oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin barynsha ashyp, tolyqqandy qoǵam qurýǵa óziniń bar múmkindigin jumsaıtyn...
