InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: «Rezeńkeler. Tabıǵı jáne sıntetıkalyq kaýchýktar» «Túzetkishter»
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa rezeńkeler men kaýchýktardy tanystyrý jáne olardyń túrlerimen, olardyń alyný prosesteri, qasıetteri jaıly málimet berip jáne olarmen jumys isteý jaıly tolyq túsindirý.
Damytýshylyq: Árbir oqýshynyń jeke tulǵa retinde jan - jaqty damýyna múmkindik týǵyzý. Oqýshynyń ózindik is - áreketin, belsendilik qabiletin, bilim qoryn damytý.
Tárbıelik: İzdempazdyqqa, bilimdilikke, uıymshyldyqqa, toppen jumys jasaı bilýge, eńbektenýge tárbıeleý.
Sabaq túri: Teorıalyq
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq
Sabaqtyń ótý ádisi: Vıktorına, baıandaý, suraq - jaýap, «Bıngo - test», «Kim tapqyr?» oıyndary, «Bilemin, bildim, bilgim keledi» ádisi
Pán aralyq baılanys: «Materıaltaný», «Fızıka»
Sabaqtyń kórnekiligi: Kesteler, sqemalar, plakattar, slaıd, rezeike túrleri, kartochkalar.

Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylardyń sabaqqa qatysýyn tekserý, dárisqananyń tazalyǵy, sabaqqa daıyndyǵyna nazar aýdarý.
II. Úı tapsyrmasyn suraý:
«Baǵalar aýksıony» Taqyryby: Integraldy mıkrosqemalar Alǵashqy baǵa «5», «4»

İİİ. Úı tapsyrmasyn bekitý.
«Bıngo - test» oıyny
1. Bir tehnologıalyq prosespen jasalyp shyqqan, ózara elektrlik qosylysy bar, jalpyǵa ortaq korpýsqa salynǵan birtutas bólinbeıtin aktıvti jáne pasıvtik elementterden quralǵan mıkroelektrondyq buıym ne dep atalady?
Jaýaby: Integraldyq mıkrosqema
2. Integraldyq mıkrosqemanyń negizgi elementteri qalaı bólinedi?
Jaýaby: Aktıvti jáne pasıvti
3. Konstrýktıvti - tehnologıalyq belgileri boıynsha ıntegraldyq mıkrosqemalar qansha klassqa bólinedi?
Jaýaby: 4 klassqa bólinedi
4. Barlyq elementter shala ótkizgish tehnologıalyq operasıa prosesinde ortaq shala ótkizgish astarlyq qabattyń ústinde jasalynatyn mıkrosqema klasy
Jaýaby: Shala ótkizgishtik mıkrosqema
5. Barlyq elementter dıelektrıkten jasalǵan tabannyń ústine juqa qabyrshaq bolyp japsyrylatyn mıkrosqema klassy
Jaýaby: Plenkalyq ıntegraldyq mıkrosqema
6. Integraldy mıkrosqemanyń aktıvti elementterine jatatyndar:
Jaýaby: Tranzıstorlar men dıodtar
7. Integraldy mıkrosqemanyń pasıvtik elementterine jatatyndar
Jaýaby: Rezıstorlar men kondensatorlar
8. GOST 17021 - 75 boıynsha 1 mıkrosqemanyń korpýsynyń ishindegi elementterdiń sanyna baılanysty neshe dárejeli ıntegrasıa bar?
Jaýaby: 6 dárejeli
9. 100 - den artyq elementteri bar ıntegraldyq mıkrosqemalardy ne dep ataıdy?
Jaýaby: Úlken ıntegraldy mıkrosqemalar
10. Shala ótkizgishtik mıkrosqemanyń elementterin qalyptastyrý úshin neshe tehnologıalyq prosesterdi qoldanady?
Jaýaby: 5 tehnologıalyq proses
11. Shala ótkizgishtik ıntegraldyq mıkrosqemalardy óndirýde, dıelektrlik qorǵaıtyn jáne maskalaıtyn qasıetteri bar kremnııdiń qos totyǵy mańyzdy rol atqaratyn tehnologıalyq proses
Jaýaby: Kremnııdi totyqtandyrý
12. Mıkrosqemada elementterdiń berilgen ornalasý reti men konfıgýrasıasyn saqtap jasaý úshin qandaı ádis qoldanylady?
Jaýaby: Fotolıtografıa
13. Krıstaldyń torynyń qurylysyn, astarlyq qabattyń qurylysyn qaıtalaıtyn shala ótkizgish juqa qabattyń baǵdarlap jalǵasa ósý qubylysy qalaı atalady?
Jaýaby: Epıtaksıa
14. Mıkrosqemalardyń planarlyq strýktýrasynda sqemaaralyq qosylystar qos totyqty kremnııdiń ızolásıalyq qabatynyń ústine salynǵan metal plenkalar arqyly jasalatyn tehnologıalyq proses
Jaýaby: Metalızasıa
15. Integraldyq mıkrosqemalardyń shartty belgisi neshe elementten turady?
Jaýaby: 4
16. Egerde 1. 5. 7 sıfrlary bolsa, onda bul qandaı tehnologıamen jasalǵan?
Jaýaby: Shala ótkizgishtik
17. Eger 2, 4, 6, 8 sıfrlary bolsa, onda bul qandaı tehnologıamen jasalǵan?
Jaýaby: Gıbrıdtik tehnologıa
18. Integraldy mıkrosqemadaǵy birinshi element neni bildiredi?
Jaýaby: Mıkrosqemanyń konstrýktıvtik, tehnologıalyq jasalý túrin kórsetedi.
19. Integraldy mıkrosqemadaǵy ekinshi element neni bildiredi?
Jaýaby: Mıkrosqemanyń serıasynyń jobalap jasaý rettiligin korsetedi.
20. Integraldy mıkrosqemadaǵy úshinshi element neni bildiredi?
Jaýaby: Mıkrosqemanyń fýnksıonaldyq taǵaıyndalýyn kórsetetin eki áripten turady.

IV. Jańa materıaldardy habarlaý:
Rezeńke dep tabıǵı nemese sıntetıkalyq kaýchýkti túrli ıngredıenttermen (qospalar) qosyp, výlkanzızasıalaý kezinde alynatyn joǵary molekýlaly qosylystardy aıtady. Bir túrli joǵary molekýlaly qosylystar negizinde túrli fızıko - hımıalyq qasıetterge ıe rezeńke alýǵa bolady, biraq myndadaı kórsetkishter, bıologıalyq ınerttilik jáne qannyń uıýyna kórnekti áseriniń joqtyǵy, negizinen qoldanylatyn bastapqy polımerdiń qasıetterimen anyqtalady. Medısınalyq maqsatta qoldanylatyn rezeńkelerdiń aıyryqsha erekshelikteri olardy regeneratorlardan - rezeńkeni ekinshi ret óńdeýden ótken ónimnen daıyndaýǵa bolmaıtyndyǵy.

Kaýchýktar tabıǵı jáne sıntezdik bolyp bólinedi. Tabıǵı kaýchýk kóksaǵyz, taýsaǵyz sıaqty keıbir ósimdikterdiń sútti shyryndarynda bolady. Tabıǵı kaýchýkty, negizinen, Brazılıada ósetin geveıa aǵashynan alady. Kaýchýk alý úshin ósimdiktiń qabyǵyn kertip tiledi. Sol tilikten aǵatyn sútti shyryndy (lateksti) — kaýchýktyń koloıdti eritindisin jınap alady. Sosyn eritindige elektrolıtpen áser etip nemese qyzdyryp koagýlásıalap (irilendirip) kaýchýk jasaıdy. Eksperımenttik jolmen kaýchýk, negizinen, 2 - metılbýtadıen - 1, 3 - tiń (ızoprenniń) polımeri (S5N8) nekeni anyqtaldy.

Kaýchýktyń qurylysy
Izoprenniń polımerlený reaksıasyn dıender taqyrybynda qarastyrdyq. Polımerlený barysynda molekýlalar bir - birimen 4 - jáne 1 - kómirtek atomdary arqyly ózara syzyqty qosylady. Tabıǵı kaýchýk ızoprenniń sıs - olımeri, quramyndaǵy metılen toptary — SN2 qos baılanystyń bir jaǵyn ala ornalasady.
Izoprenniń qurylym monomeri retti qaıtalanyp otyrady. Polımerdiń osyndaı qurylymynyń arkasynda oǵan maıyskaqtyq qasıet tán bolady. Kaýchýk makromolekýlalarynyń qurylysy syzyqtyq bolǵanymen, túzý sozylyp jatpaı, oratylyp birneshe ret ıilip túıinshektelip jatady. Kaýchýkty sozǵan kezde, olar jazylyp, kaýchýk uzarady. Al sozýdy toqtatqanda, oratylyp túıinshektelgen bastapqy qalpyna qaıta keledi. Eger kaýchýkty qatty sozsa, onyń molekýlalary jazylyp qana qoımaı, úzilip ketýi de múmkin.