InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Salalas qurmalas sóılemdi qaıtalaý
Sabaqtyń maqsaty:
A) Bilimdilik: Qurmalas sóılemderdiń basty belgilerin bilý, qurylysyn, quramyn ajyratý, tynys belgilerin durys qoıyp jaza bilýge úıretý;
Á) Damytýshylyq: Ynta qoıyp tyńdaý, jazý, taldaý mashyqtaryn qalyptastyrý, sózdik qoryn, sóz baılyǵyn damytý, taldaý jáne salystyra bilý daǵdylaryn damytý;
B) Tárbıelik: Sóz qadirin túsine bilýge, júıeli sóıleı bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Bilimdi pysyqtaý
Sabaqtyń ádis - tásilderi: suraq – jaýap, toppen jumys, taldaý, oılaý, dáleldeý.
Uıymdastyrý.
1. Oqýshylarmen amandasý.
2. Kezekshilermen suhbattasý.
3. Synypty eki topqa bólý.

Sabaqtyń jospary:
I. Qaıtalaý - bilim anasy.
II. Oı qozǵaý.
III. Sergitý sáti.
IY. Kim jyldam?
Y. Tapqyrlar.
YI. Semantıkalyq kartamen jumys.
YII. Shaǵyn test.
YIII. Venn dıagramsy
IX. Qorytyndylaý.
X. Úıge tapsyrma.
Hİ. Baǵalaý.

Quramyndaǵy jaı sóılemderiniń bir - birimen maǵynalyq qarym - qatynasyna qaraı salalas qurmalas sóılem alty túrge bólinedi:
Túsindirmeli salalas
Qarsylyqty salalas
Y Yńǵaılas salalas
Sebep – saldar salalas
Kezektes salalas
Talǵaýly salalas

Qaıtalaý - bilim anasy
1. Sóılemniń qandaı túrleri bar?
2. Jaı sóılem degenimiz ne?
3. Qurmalas sóılem degenimiz ne?
4. Salalas qurmalas sóılem degenimiz ne?
5. Yńǵaılas salalas degenimiz ne?
6. Sebep - saldar salalas degenimiz ne?
7. Qarsylyqty salalas degenimiz ne?
8. Túsindirmeli salalas degenimiz ne?
9. Talǵaýly salalas degenimiz ne?
10. Kezektes salalas degenimiz ne?

Oı qozǵaý.
Epıgraf:
“Bilimdiden shyqqan sóz,
Talaptyǵa bolsyn kez» (Abaı)
Tapsyrma: Berilgen oıdy jalǵastyryp, sabaqtyń maqsatyn anyqta.
Alǵyrlar:
Kez kelgen adamnyń qarsy pikiri, sharty, sebebi, talǵaýy, túsinigi, maqsaty bolady, sondyqtan ol óz oıyn jetkizý úshin qurmalas sóılemderdi qoldanady. Meniń oıymsha,...

Bilimpazdar:
Basqa adamnyń sózin tyńdaı bilý de óner, sondyqtan onyń aıtpaq oıyn túsiný úshin qurmalas sóılemderdiń maǵynalyq túrlerin bilgen jón...

Sergitý sáti.
Epıgraf:
“Júregimniń túbine tereń boıla,
Men bir jumbaq adammyn, ony da oıla.» (Abaı)
Ómirlik ustanymyńdy anyqta:
Alǵyrlar:
Qarsylyqty salalas:
Ǵalym bolý - mindet emes,…
Bilimpazdar:
Sebep - saldar salalas:
Biz qazaq tilin damytýymyz kerek,
sebebi…
Epıgraf:
“Bilgenge marjan, bilmeske arzan.» (Abaı)

Kim jyldam?
Adamdy eki nárse qartaıtpaıdy: biri – jaqsy minez, ekinshisi jaqsy sóz.
Kóz – qorqaq, qol – batyr.
Eńbek qylmaı tapqan mal dáýlet bolmas: qar sýy syqyldy tez sýalar.
Aqyldy kóp jasaǵannan surama, kóp kórgennen sura.
Maldy ne jerden suraý kerek, ne aqqan terden suraý kerek.
Hatty birese keýdesine qysady da, birese oǵan meıiri qanbaǵandaı betine basady.

Maqal - sóz máıegi
Epıgraf:
“Sońǵylarǵa sóziń men isiń qalsyn”
Abaı
Alǵyrlar:
1. Jalǵyzdyń úni shyqpas,.................. (jaıaýdyń shańy shyqpas).
2. Qoıandy qamys óltiredi,................... (jigitti namys óltiredi).
3. Jaqsy janyńa joldas,............................ (jaman malyńa joldas).
Bilimpazdar:
1. Altaý ala bolsa aýyzdaǵy ketedi,... (tórteý túgel bolsa tóbedegi keledi).
2. Ónerliniń qoly altyn,.......................... (óleńshiniń sózi altyn).
3. At jamany jolda qaldyrar,............ (joldas jamany qolda qaldyrar).

Test jumysy.
Durys jaýaptar kilti:
Suraq ------1 ---2 ---3-- 4 ---5 ----6 ---7 ---8 ---9 ---10
Jaýap -----S ---A--- S --V ---D ---E ---E ---A ---V ----E

Semantıkalyq karta
Maǵynalyq qarym - qatynasyna qaraı túrleri
Mysaldar
Yńǵaılas salalas
1997 jyly N. Nazarbaevtyń «Qazaqstan - 2030» baǵdarlamasy jarıalandy, halqy qyzý qoldady.
Sebep - saldar salalas
Adamdarǵa muǵalimniń etken áseri máńgi qalyp qoıady, sondyqtan da muǵalim ózin - ózi baqylaı júrýge tıis... (A. Mak)
Qarsylyqty salalas
Bas bolmaq ońaı, biraq bastamaq qıyn.
Túsindirmeli salalas
Adamdy eki nárse qartaıtpaıdy: biri – jaqsy minez, ekinshisi – jaqsy sóz.
Talǵaýly salalas
Sóz ben qylyq sýyq kóńildi jylytady nemese jyly kóńildi sýytady.
Kezektes salalas
Ol birde aqyl aıtyp otyrdy, birde ekeýin de kináli qyldy.

Venn dıagramsy
Salalas – Komponentteri tıanaqty teń dárejede baılanysady. Jalǵaýlyq shylaýlar, ıntonasıa arqyly baılanysady.
Sabaqtas – Alǵashqy komponenti tıanaqsyz. Baǵyna baılanysady. Qosymsha arqyly baılanysady. Baǵyńqy, basyńqy
Ekeýi de qurmalas sóılem. Kúrdeli oıdy bildiredi. Qurylysy jóninde, maǵynasy jóninde.

Qorytyndy:
TOPTASTYRÝ

Úı tapsyrmasy:
1. 10 suraqtan turatyn test qurastyrý.
2. Kórkem shyǵarmadan salalastyń túrlerine eki sóılemnen jazyp kelý
Oqýshylar bilimin baǵalaý paraǵy