Salaýatty ómir salty. Kıimdi kútý
Sabaqtyń taqyryby: Salaýatty ómir salty. Kıimdi kútý. (5 - synyp)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylarǵa salaýatty ómir salty, kıimderdi kútý týraly túsinik berý;
damytýshylyq: oqýshylardy jınaqylyqqa, júıelilikke, oıdy tujyrymdaı bilýge úıretý;
tárbıelik: eńbek mádenıetine, iskerlikke, uqyptylyqqa, ózara kómek kórsetýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli, suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: kıim túrleri býklet, slaıd
Pánaralyq baılanys: bıologıa
Sabaq barysy
I. Uıymdastyrý kezeńi
a) sálemdesý ádebi: Sálemdesý, oqýshylardyń kóńil - kúıine, densaýlyǵyna basa nazar aýdarý.
á) sabaqqa qatysýyn baqylaý: joq oqýshylardy belgileý, kezekshilerdi anyqtaý, quraldardy tekserý.
II. Ótken materıaldy eske túsirý
a) úı tapsyrmasyn suraý:
á) ótken materıaldy pysyqtaý:
1. Qonaq qabyldaý tártibi qandaı?
2. Qonaq degenimiz ne?
3. Qandaı qonaq túrleri bar?
4. Aqsha degenimiz ne?
5. Qazaqstan Respýblıkasynyń valútasy qandaı?
6. Baspa bas aıyrbas degenimiz ne?
İİİ. Jańa sabaq.
Salaýatty ómir saltynyń faktorlary
1. Tamaqtaný (ýaqytymen).
2. Tazalyq (shash, teri, qol, aıaq), tazalyq quraldary (jeke tis shetkasy, taraq, súlgi).
3. Kıim men aıaqkıim tazalyǵy.
4. Turǵynjaıdyń tazalyǵy.
5. Fızıkalyq belsendilik (sport, oıyn, sýda júzý, velosıped, kónkı, rolık tebý, bı, t. b.).
6. Shynyǵý. Serýendeý.
Densaýlyqqa zıanyn keltiretin faktorlar
Aýrý – aǵza jumysynyń belgili bir zıandy faktorlar kesirinen buzylýy.
Rýhanı densaýlyq
Etıka – adamnyń minez - qulyq erejesi: ádeptilik, adaldyq, jaýapkershilik, kómektesý, kópshildik, unamdy emosıa (kúlki, qýanysh).
Ózine únemi qarap, syrt kelbetin kútý – ár adamnyń ózine de, qorshaǵan ortasyna da jaǵymdy mindeti.
Óz densaýlyǵyńdy kútýdi, tabıǵattyń tabıǵı faktorlaryn ebin taýyp paıdalanýdy úırený kerek. Stıl izdeýde daralyq, erekshelik daǵdy qalyptastyrý qajet.
Jeke bas gıgıenasy
Deni saý, symbatty bolý úshin tazalyq erejelerin oryndaý mańyzdy. Tazalyqty oryndaý az ǵana nárseden bastalady: sulýlyq jáne qol, aıaq, tis, shash, tyrnaq tazalyǵyna qamqorlyq jasaýdan. Syrttan kelgende, tamaq jeý aldynda qol jýýdy, uıyqtar aldynda jáne tańerteń tis tazalaýdy, kúnde keshkilik dýsh qabyldaýdy kúndelikti ádetke aınaldyrý kerek.
Gıgıena
Gıgıena qoldyń, aıaqtyń, deneniń, bettiń, tistiń, shashtyń, tyrnaqtyń tazalyǵy jónindegi qamqorlyqtan bastalady.
Densaýlyq úshin jaqsy uıqynyń erejesin saqtan jón: 1. Adam 11 - 12 jasynda keminde 10 saǵat, al 13 - 15 jasynda 9 saǵat uıyqtaýy tıis. Uıqy qanbaý sharshaýǵa, ashýshańdyqqa, jumys qabiletiniń tómendeýine alyp keledi. 2. Keshki as jeńil jáne uıyqtar aldynda 2 saǵat buryn ishilýi tıis. 3. Keshki astan keıingi ýaqyt tynysh jaǵdaıda ótýi tıis. 4. İsh kıimdi, shulyqty jıi, eki kúnde bir aýystyryp turý qajet. Túngi kóılek nemese pıjama kıip alyp uıyqtaý kerek.
Temeki tútininiń quramyndaǵy zattardyń qaterli isik (rak) aýrýlarynyń damýyna ıkemdeıtini belgili. Alkogóldi ishimdikter, syra júıke júıesin buzady. Esirtkiler adam ómirine qaýip tóndiredi.
Shash kútimi
Ádemi jáne qalyń shash kisini bezendirip qana qoımaıdy, onyń densaýlyǵynyń jaqsy ekendigin de kórsetedi. Adam basynda 80 myńnan 150 myńǵa deıin shash bolady. Olar biryńǵaı bolmaıdy. Kúndelikti 100 tal shashqa deıin túsip turady jáne sonsha tal shash jańadan ósedi. Ár jyl saıyn olar 15 sm shamasynda uzarady. Shashtyń úsh túri bolady: qurǵaq, ortasha maıly jáne maıly.
Qurǵaq shash – shashtyń az dymqyldyǵy jáne maı bezderiniń maıdy az shyǵarýyna baılanysty. Olar óte názik jáne synǵysh keledi.
Ortasha maıly shash – maıysqaq jáne jyltyr keledi, sırek synady. Shashty ýaqytymen jýyp turý jáne bekitý shashtyń maılylyǵy men dymqyldyǵyn saqtaýǵa kómektesedi.
Maıly shash – shash tez teri maıymen maılanady, ol jumsaq jáne kúńgirt bolady. Maıly shashty jıi jýyp turý qajet.
Shashty túrine jáne kirleýine baılanysty aptasyna 1 - 2 ret jýyp turý qajet.
Kıim kútimi
Kıim, aıaq kıimdi taza usta, kóılek, kostúm, shalbarlar árqashanda útiktelgen bolý kerek. Kıim ilgishti kıim ólshemine laıyqtap tańdap, bir ilgishke eki kıimnen artyq ilmeý kerek. Toqyma buıymdardy uqypty jınap, jáshikte, shkaf sórelerinde saqta. Kıimdegi keıbir daqtardy óziń ketirýińe bolady. Aldymen qylshyqpen shańyn tazalap, sorǵysh qaǵaz arqyly útikteý qajet. Týshtyń, syrdyń daqtaryn salqyn sýmen kez kelgen jýǵysh untaǵymen jýyp ketirýge bolady.
Jýar aldynda buıymdardy mata túrine, túsine jáne kirleý dárejesine qaraı bólý qajet. Aq buıymdardy boıalǵan buıymdarmen aralastyryp jýýǵa bolmaıdy. Buıymnyń boıaýy shyǵyp, aq buıymdardy bylǵaıdy. Jýar aldynda buıymdardyń qaltalaryn bosat. Boıalǵan maqta, kenep matalardy 60ºS sýmen jýý qajet.
Aıaqkıimge qoıylatyn gıgıenalyq talaptar
1. Aıaqkıim qan aınalýǵa kedergi keltirmeıtindeı (taban pishimi jáne ólshemi) bolýy qajet.
2. Aıaqkıimde aıaqty qyspaıtyndaı, bas barmaq tirelmeıtindeı keńistik bolýy kerek.
3. Aıaqkıim jeńil, ıilgish, jumsaq bolǵany durys.
4. Aıaqkıim óte jińishke nemese tar bolmaýy kerek. ( Ókshesi tym bıik bolsa, tabannyń pishini ózgerip, omyrtqa jotasy qısaıady, t. b.).
İÚ. Jańa sabaqty bekitý.
1. Salaýatty ómir salty degenimiz ne?
2. Salaýatty ómir saltynyń faktorlary qandaı?
3. Jeke bas gıgıenasy degenimiz ne?
4. Gıgıena degenimiz ne?
5. Shash kútimi degenimiz ne?
6. Kıim kútimi degenimiz ne?
Ú. Sabaqty qorytý. Búgingi sabaqta biz salaýatty ómir salty, kıimderdi kútý týraly bildik.
Úİ. Úıge tapsyrma. 189 - 198 bet oqý. Referat.
ÚİI. Oqýshynyń bilimin baǵalaý. Baǵa qoıý.
Úİİİ. Jumys ornyn jınaý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylarǵa salaýatty ómir salty, kıimderdi kútý týraly túsinik berý;
damytýshylyq: oqýshylardy jınaqylyqqa, júıelilikke, oıdy tujyrymdaı bilýge úıretý;
tárbıelik: eńbek mádenıetine, iskerlikke, uqyptylyqqa, ózara kómek kórsetýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli, suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: kıim túrleri býklet, slaıd
Pánaralyq baılanys: bıologıa
Sabaq barysy
I. Uıymdastyrý kezeńi
a) sálemdesý ádebi: Sálemdesý, oqýshylardyń kóńil - kúıine, densaýlyǵyna basa nazar aýdarý.
á) sabaqqa qatysýyn baqylaý: joq oqýshylardy belgileý, kezekshilerdi anyqtaý, quraldardy tekserý.
II. Ótken materıaldy eske túsirý
a) úı tapsyrmasyn suraý:
á) ótken materıaldy pysyqtaý:
1. Qonaq qabyldaý tártibi qandaı?
2. Qonaq degenimiz ne?
3. Qandaı qonaq túrleri bar?
4. Aqsha degenimiz ne?
5. Qazaqstan Respýblıkasynyń valútasy qandaı?
6. Baspa bas aıyrbas degenimiz ne?
İİİ. Jańa sabaq.
Salaýatty ómir saltynyń faktorlary
1. Tamaqtaný (ýaqytymen).
2. Tazalyq (shash, teri, qol, aıaq), tazalyq quraldary (jeke tis shetkasy, taraq, súlgi).
3. Kıim men aıaqkıim tazalyǵy.
4. Turǵynjaıdyń tazalyǵy.
5. Fızıkalyq belsendilik (sport, oıyn, sýda júzý, velosıped, kónkı, rolık tebý, bı, t. b.).
6. Shynyǵý. Serýendeý.
Densaýlyqqa zıanyn keltiretin faktorlar
Aýrý – aǵza jumysynyń belgili bir zıandy faktorlar kesirinen buzylýy.
Rýhanı densaýlyq
Etıka – adamnyń minez - qulyq erejesi: ádeptilik, adaldyq, jaýapkershilik, kómektesý, kópshildik, unamdy emosıa (kúlki, qýanysh).
Ózine únemi qarap, syrt kelbetin kútý – ár adamnyń ózine de, qorshaǵan ortasyna da jaǵymdy mindeti.
Óz densaýlyǵyńdy kútýdi, tabıǵattyń tabıǵı faktorlaryn ebin taýyp paıdalanýdy úırený kerek. Stıl izdeýde daralyq, erekshelik daǵdy qalyptastyrý qajet.
Jeke bas gıgıenasy
Deni saý, symbatty bolý úshin tazalyq erejelerin oryndaý mańyzdy. Tazalyqty oryndaý az ǵana nárseden bastalady: sulýlyq jáne qol, aıaq, tis, shash, tyrnaq tazalyǵyna qamqorlyq jasaýdan. Syrttan kelgende, tamaq jeý aldynda qol jýýdy, uıyqtar aldynda jáne tańerteń tis tazalaýdy, kúnde keshkilik dýsh qabyldaýdy kúndelikti ádetke aınaldyrý kerek.
Gıgıena
Gıgıena qoldyń, aıaqtyń, deneniń, bettiń, tistiń, shashtyń, tyrnaqtyń tazalyǵy jónindegi qamqorlyqtan bastalady.
Densaýlyq úshin jaqsy uıqynyń erejesin saqtan jón: 1. Adam 11 - 12 jasynda keminde 10 saǵat, al 13 - 15 jasynda 9 saǵat uıyqtaýy tıis. Uıqy qanbaý sharshaýǵa, ashýshańdyqqa, jumys qabiletiniń tómendeýine alyp keledi. 2. Keshki as jeńil jáne uıyqtar aldynda 2 saǵat buryn ishilýi tıis. 3. Keshki astan keıingi ýaqyt tynysh jaǵdaıda ótýi tıis. 4. İsh kıimdi, shulyqty jıi, eki kúnde bir aýystyryp turý qajet. Túngi kóılek nemese pıjama kıip alyp uıyqtaý kerek.
Temeki tútininiń quramyndaǵy zattardyń qaterli isik (rak) aýrýlarynyń damýyna ıkemdeıtini belgili. Alkogóldi ishimdikter, syra júıke júıesin buzady. Esirtkiler adam ómirine qaýip tóndiredi.
Shash kútimi
Ádemi jáne qalyń shash kisini bezendirip qana qoımaıdy, onyń densaýlyǵynyń jaqsy ekendigin de kórsetedi. Adam basynda 80 myńnan 150 myńǵa deıin shash bolady. Olar biryńǵaı bolmaıdy. Kúndelikti 100 tal shashqa deıin túsip turady jáne sonsha tal shash jańadan ósedi. Ár jyl saıyn olar 15 sm shamasynda uzarady. Shashtyń úsh túri bolady: qurǵaq, ortasha maıly jáne maıly.
Qurǵaq shash – shashtyń az dymqyldyǵy jáne maı bezderiniń maıdy az shyǵarýyna baılanysty. Olar óte názik jáne synǵysh keledi.
Ortasha maıly shash – maıysqaq jáne jyltyr keledi, sırek synady. Shashty ýaqytymen jýyp turý jáne bekitý shashtyń maılylyǵy men dymqyldyǵyn saqtaýǵa kómektesedi.
Maıly shash – shash tez teri maıymen maılanady, ol jumsaq jáne kúńgirt bolady. Maıly shashty jıi jýyp turý qajet.
Shashty túrine jáne kirleýine baılanysty aptasyna 1 - 2 ret jýyp turý qajet.
Kıim kútimi
Kıim, aıaq kıimdi taza usta, kóılek, kostúm, shalbarlar árqashanda útiktelgen bolý kerek. Kıim ilgishti kıim ólshemine laıyqtap tańdap, bir ilgishke eki kıimnen artyq ilmeý kerek. Toqyma buıymdardy uqypty jınap, jáshikte, shkaf sórelerinde saqta. Kıimdegi keıbir daqtardy óziń ketirýińe bolady. Aldymen qylshyqpen shańyn tazalap, sorǵysh qaǵaz arqyly útikteý qajet. Týshtyń, syrdyń daqtaryn salqyn sýmen kez kelgen jýǵysh untaǵymen jýyp ketirýge bolady.
Jýar aldynda buıymdardy mata túrine, túsine jáne kirleý dárejesine qaraı bólý qajet. Aq buıymdardy boıalǵan buıymdarmen aralastyryp jýýǵa bolmaıdy. Buıymnyń boıaýy shyǵyp, aq buıymdardy bylǵaıdy. Jýar aldynda buıymdardyń qaltalaryn bosat. Boıalǵan maqta, kenep matalardy 60ºS sýmen jýý qajet.
Aıaqkıimge qoıylatyn gıgıenalyq talaptar
1. Aıaqkıim qan aınalýǵa kedergi keltirmeıtindeı (taban pishimi jáne ólshemi) bolýy qajet.
2. Aıaqkıimde aıaqty qyspaıtyndaı, bas barmaq tirelmeıtindeı keńistik bolýy kerek.
3. Aıaqkıim jeńil, ıilgish, jumsaq bolǵany durys.
4. Aıaqkıim óte jińishke nemese tar bolmaýy kerek. ( Ókshesi tym bıik bolsa, tabannyń pishini ózgerip, omyrtqa jotasy qısaıady, t. b.).
İÚ. Jańa sabaqty bekitý.
1. Salaýatty ómir salty degenimiz ne?
2. Salaýatty ómir saltynyń faktorlary qandaı?
3. Jeke bas gıgıenasy degenimiz ne?
4. Gıgıena degenimiz ne?
5. Shash kútimi degenimiz ne?
6. Kıim kútimi degenimiz ne?
Ú. Sabaqty qorytý. Búgingi sabaqta biz salaýatty ómir salty, kıimderdi kútý týraly bildik.
Úİ. Úıge tapsyrma. 189 - 198 bet oqý. Referat.
ÚİI. Oqýshynyń bilimin baǵalaý. Baǵa qoıý.
Úİİİ. Jumys ornyn jınaý.
You Might Also Like
-
PAINT redaktorynda sýret salý kezeńderi (slaıd túrinde)
