InfoHub Logo

Atyraý oblysy, Atyraý qalasy
№ 3 mektep - gımnazıasy orys synyptaryndaǵy
qazaq tili páni muǵalimi Iýsýpova Aınýr Madenıetovna

Sabaqtyń taqyryby: San esim
Sabaqtyń maqsaty: Bilimdilik: San esim týraly oqýshylarǵa tolyq maǵlumat berý. Alǵan bilimderin pysyqtap, teorıalyq alǵan uǵymdaryn mysaldar arqyly tereń meńgertý.
Tárbıelik: San esim taqyrybyn túsindirý kezinde sózder men sóılemderdiń tárbıelilik mánine kóńil bóle otyryp, toppen jumys isteý arqyly yntymaq pen birlikke, joldastyqqa kómek kórsetýge baýlý.
Damytýshylyq: San esimnen alǵan bilimderin jattyǵý jumystary arqyly damytý, óz betinshe oryndaý daǵdylaryn qalyptastyrý, toppen jumys isteý daǵdylaryn qalyptastyrý.

Sabaqtyń túri: Aralas
Sabaqtyń ádisi: Mánerlep oqý, aýyzsha sóıleý, tyńdap túsiný, jazý, ekeýara sóıleý, suraq - jaýap, yntalandyrý
Sabaqtyń kórnekiligi: slaıd, oqýlyq

I. Uıymdastyrý kezeńi
Synyppen sálemdesip, túgendeý
İİ. Úı tapsyrmasy boıynsha jumys
İİİ. Jańa sabaq
İV. Ózindik jumys
V. Sergitý sáti
Vİ. Top jumysy
Vİİ. Taqtamen jumys
Vİİİ. Qorytyndy
IX. Úıge tapsyrma
H. Baǵalaý

Úı tapsyrmasy boıynsha jumys
Sóz taptary
↓
Zat esim
San esim
Syn esim
Etistik
Esimdik
Ústeý
Shylaý
Odaǵaı
Elikteý

İİİ. Jańa sabaq
İ top
San esim degenimiz ne? Túrlerin atańyz
San esim degenimiz - zattyń sanyn bildiretin sóz taby. Suraqtary: neshe? Qansha? Neshinshi? Nesheý?
Imá chıslıtelnoe - chastrechı kotoraıa oboznachaet kolıchestvo predmetov ı otvechaet na voprosy: Skolko? Kotoryı? Mysaly, bir, eki, úsh
San esim maǵynasyna qaraı 6 túrge bólinedi.
Po svoemý znachenıý san esim v kazahskom ıazyke delıtsá na:
Eseptik san esim - Kolıchestvennye
Rettik san esim - Porádkovye
Jınaqtyq san esim - Sobıratelnye
Bólshektik san esim - Drobnye
Boljaldyq san esim - Predpolojıtelnye
Toptaý san esim - Razdelıtelnye

İİ top
San esimniń túrlerine tolyq maǵlumat berý
San esimniń jaı túri - prostye chıslıtelnye
0 - nól
1 - bir
2 - eki
3 - úsh
4 - tórt
5 - bes
6 - alty
7 – jeti
8 - segiz
9 - toǵyz

10 - on
20 - jıyrma
30 - otyz
40 - qyryq
50 - elý
60 – alpys
70 - jetpis
80 - seksen
90 - toqsan
100 - júz
1000 - myń
1000000 - mıllıon

San esimniń kúrdeli túri – sostavnye chıslıtelnye
11 - on bir
15 - on bes
19 - on toǵyz
101 - júz bir
201 - eki jýz bir 428 - tórt jýz jıyrma segiz
666 - alty jýz alpys alty
1957 - bir myń toǵyz jýz elý jeti

San esim túrleri
Túrleri Jurnaqtary Mysaly
Rettik - nshy, - nshi, - ynshy, - inshi Bir - inshi pervyı
Jınaqtyq - aý, - eý suraqtary: nesheý? Vsego sem Bireý, ekeý, úsheý, tórteý beseý
Bólshektik
Boljaldyq - daı, - deı, - taı, teı Qyryq - taı okolo soroka
Toptaý Obrazýıýtsá pýtem povtorenıa chıslıtelnyh s okonchanıamı shyǵys sep v konse Bes - besten po pát, on - onnan po desát

IV. Ózindik jumys. “San esim” muhıty kartasymen jumys. Araldarǵa saıahat keshý.
San esim
↓
Eseptik
Rettik
Jınaqtyq
Toptaý
Boljaldyq
Bólshektik

1 - aral: “Eseptik san esimder”
1 - top. Bizdiń Otanymyz – Qazaqstan. Aýmaǵy Batystan shyǵysqa 3000 shaqyrym, al soltústikten ońtústikke deıin 1700 shaqyrym. Qazaqstan Respýblıkasynyń jer kólemi jóninen dúnıe júzinde 9 – orynda.
2 - top. Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq quramy ár alýan. Qazaqstanda 130 - daı ult ókilderi turady. Negizgi ult qazaqtar respýblıkada 52 paıyzdy quraıdy.

2 - aral: “Rettik san esimder”
1 - top. Kóp núkteniń ornyna rettik san esimdi qoıyp jaz
Jeti atańdy bil!
Atasy - birinshi
Ákesi –
Balasy –
Nemeresi -
Shóberesi -
Shópshek -
Nemene -
San esimderdi sózben jazyp, rettik san esimge aınaldyryńyz. 2; 6; 11; 15; 29; 36; 44; 58; 69; 74; 88; 99; 199; 1840; 3689534
2 - top. Septik jalǵaýlaryn bil!
Birinshisi – Ataý
................- İlik
...............- Barys
...............- Tabys
...............- Jatys
................- Shyǵys
............- Kómektes
Myna eseptik san esimderdi sıfrmen jazyp, rettik san esimge aınaldyrý.
Myń, júz, seksen, bes, segiz

3 - aral: “Jınaqtyq san esimder”
1 - top. Jınaqtyq san esimderdi tabý:
Aýyz bireý, qulaq ekeý.
Bı ekeý bolsa, daý tórteý.
2 - top. Jınaqtyq san esimderdi tabý:
Atadan altaý týsa da,
Basyńa bir jalǵyzdyq túser
Aǵaıyn altaý, ana bireý.

4 - aral: “Boljaldyq san esimder”
1 - top. Eseptik san esimderdi boljaldyq san esimderge aınaldyrý, sóılem quraý:
Segiz júz.......,
Qyryq.......,
2 - top. Eseptik san esimderdi boljaldyq san esimderge aınaldyrý, sóılem quraý:
Elý.......,
Seksen....,

5 - aral: “Toptaý san esimder”
Saǵat neshe? degen suraqqa jaýap ber, maǵynasyna ajyrat

6 - aral: “Bólshektik san esimder”
1 - top. Dıalogty oqyp ózara sóılesý maǵynasyna ajyratý
Balasy: Áke, saǵat neshe boldy?
Ákesi: saǵat segiz jarym boldy. Qaıda barasyń?
Balasy: Bankke
Ákesi: Bank neshede ashylady?
Balasy: Toǵyz jarymda ashylady?
Ákesi: Onda ne isteısiń?
Balasy: Aqsha aıyrbastaımyn.

2 - top. Dıalogty oqyp ózara sóılesý maǵynasyna ajyratý
Balasy: Ana, saǵat neshe boldy?
Anasy: Saǵat jeti jarym boldy. Jumysyń bar ma?
Balasy: Ia. Saılaýdyń jumystarymen “Nur Otan” ǵımaratyna baramyn.
Anasy: Qaı ýaqytta úıde bolasyń?
Balasy: Saǵat bir jarymda kelemin

V. Sergitý sáti
Myna sandardy durys atasańdar, bir janýardyń aty shyǵady.
 9 – 6 – 8 – 5 – 6 – 40 – 6 –
 1000 – 60 – 8 – 6 –
 5 – 6 – 40 – 60 –