InfoHub Logo

Qaraǵandy oblysy, Jezqazǵan qalasy,
№1 JOBBM qazaq tili men ádebıeti pánderi muǵalimi
Abýbakırova Toǵjan Manarbekqyzy

Sabaqtyń taqyryby: Sáıf Saraı “Túrkishe Gúlstan”
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: S. Saraıdiń ómiri men shyǵarmashylyǵynan málimet berý. Saǵdıdiń“Gúlstan“ kitabynyń túrki tilinde aýdarmasy ekendigi, shyǵarmadaǵy ósıet - ónege, adamgershilik máselesin sóz etý jaıly uǵyndyrý.
Damytýshylyq: Oqýshylarǵa Shyǵys aqyndary týraly bilimin keńeıte otyryp, álem mádenıetiniń negizgi ókilderiniń tól týyndylary máni, mazmuny tanyta otyryp, túrki tiliniń qyr - syryn tanýǵa bilim - bilik daǵdylaryn jetildirý.
- Tárbıelik: Oqýshylardy adamgershilikke, mádenıetti bolýǵa, poezıanyń qudiretin tanýǵa baýlý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq, tanymdyq - shyǵarmashylyq.
Ádis - tásili: oqý, taldaý, suraq - jaýap, salystyrý.
Kórnekiligi: syzba - keste, slaıdtar
Sabaqtyń barysy: 1. Uıymdastyrý kezeńi.

2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Rabǵýzı ómiri men shyǵarmashylyǵy.
Luqman Hakim týraly áńgimeleriniń máni.
3. Bilimdi jan - jaqty tekserý.
- Ejelgi dáýir ádebıeti kezeńderin ata?
- Ál - Farabı kim?
- Sopylyq poezıanyń atasy kim?
- Mahmut Qashqarı eńbegin ata?
-“Qutty bilik” dastany neshe prınsıpke negizdelgen?
- Rabǵuzıdiń “Qıssa - ýl - ánbıa”eńbeginiń máni nede?

Jana sabaq. Sáıf Saraı “Túrkishe Gúlstan” eńbegi týraly taldaý, mánin uǵyndyrý.

5. Jańa taqyrypty túsindirý.
Sáıf Saraı - Altyn Orda ádebıetiniń asa kórnekti ókilderiniń biri. Ol lırık jáne epık aqyn, jazýshy jáne aýdarmashy retinde túrki tektes halyqtar ádebıeti men tiliniń ózinen keıingi kezeńderde damı túsýine mol úles qosyp, edáýir yqpal etken qalamger. S. Saraıdyń bizge jetken jalǵyz kólemdi eńbegi bar. Ol -“Gúlstan bıt - túrki”(Túrki tilindegi Gúlstan) dep atalady.
Parsy - tájik ádebıetiniń klassıgi Saǵdı Shırazıdiń “Gúlstan” atty shyǵarmasynyń erkin aýdarmasy. Qypshaq tiline aýdarǵan.

Sáıf Saraı aýdarǵan “Gúlstan bıt - túrki” segiz taraýdan turady.
Birinshi taraý - el bıleýshiler týraly.
Ekinshi taraý - halyq buqarasy jaıynda.
Úshinshi taraý - qanaǵat - ynsaptyń paıdasy týraly.
Tórtinshi taraý - tilge saq bolýdyń paıdasy týraly.
Besinshi taraý - jigittik shaqtyq kórinisteri haqynda.
Altynshy taraý - káriliktiń adamdy kárip etip qoıatyn týraly
Jetinshi taraý - tálim - tárbıeniń áseri jaıynda.
Segizinshi taraý - áńgimedegi ádeptilik máselesi traly.

“Gúlstan bıt - túrkte” ádeptilik, tilge saq bolý, ósek aıtpaý, sypaıylyq
sıaqty kóptegen etıkalyq máselelerdi qozǵaıtyn hıkaıattar kóp.
Sáıf Saraı shyǵarmasy - álemdik ádebıettiń altyn qorjynynan oryn alǵan kórkem týyndy.

6. Alǵan bilimderdi tıanaqtaý.
- Sáıf Saraı aýdarma hıkaıalary mazmuny týraly aıt.
-“Túrkishe Gúlstan” shyǵarmasy neshe taraýdan turady?

T - 1.
Ádeptilik, ar, uıat, adamgershilik týraly 2 - 3 maqal - mátel jaz.
T - 2
Tildiń qudireti týraly oı tolǵa.

Qoryta kelgende, Sáıf Saraı parsy tilindegi Gúlstandy qypshaq tiline zor sheberlikpen aýdarǵany daýsyz. Shyǵarmanyń túpnusqasyndaǵy keıbir qıyn uǵymdardyń qypshaq tilindegi ekvıvalentti balamasyn taýyp, oqyrmanǵa túsinikti etip bergen úlken eńbek.

Úıge tapsyrmany: “Túrkishe Gúlstan” oqý.
Baǵalaý.