- 12 qar. 2019 00:00
- 269
Shanshardyń qýlary
«Shanshardyń qýlary» degen ataý sóz qazaq eline erteden málim. Biraq kóp eldiń adamdary «Shanshardyń qýlary» degender kimder, qaı elde turady, nege qý atanǵan, ol jaǵynan habardar emes.
Keńirek túsiný úshin bul sóz qalaı týǵan, eń aldymen osy máselege azdap toqtalaıyn. Úlken adamdardyń aıtýyna qaraǵanda Shanshar abyz óz zamanynda bir taıpa eldi óz aýzyna qaratqan bı bolypty. Otany osy kúngi Qaraǵandy oblysy, Egindibulaq aýdanynyń tóńireginde bolǵan. Eldiń batyrlary qoldaryna túsken oljalaryn tóreligin aıtý úshin aldymen osy Shanshar abyzdyń aldyna ákelip salady eken.
Bir joryqta batyrlar qalmaqtyń bir hanynyń Áıbıke, Nurbıke, Qyzdanbıke atanǵan úsh sulýyn qolǵa túsirip ákeledi.
Aldyna kelgen úsh qyzdan abyz:
— Qoıatyn qandaı tilekteriń bar? — dep suraıdy.
Úsh qyz bir aýyzdan:
— Bizdi ulyńyzǵa berińiz, qulyńyzǵa berińiz, shalyńyzǵa berińiz, kimge berseńiz, oǵan berińiz, úsheýimizdi bir-aq adamǵa berińiz, — dep tilek tilepti.
Abyz úsh qyzdy bir adamǵa bılep berýge sheshim aıta almaı:
— Ózderiń kelisip, bireýleriń alyńdar, — dep batyrlarǵa ulyqsat beredi.
Aı men kúndeı tolqyǵan bir hannyń úsh sulý qyzyn batyrlar da ózara aqyldasqandarymen birine-biri qıa qoımaıdy. Qyzǵanshaqtyqqa salynyp, aralaryna iritki túse bastaıdy. El ishiniń búlinýine sebep týady. Sony baıqaǵan aýyl aqsaqaldary batyrlarǵa:
— Úsh qyzdyń jasap otyrǵan saıasatyna berilip, sender es-aqyldaryńnan bosqa aıyrylmańdar. Ózderi «baı tańdamaımyz» dedi ǵoı, sol sózdi paıdalanyp, úsheýin de Shanshar abyzdyń ózine uıǵaryńdar. Sóıtip, ózderińniń jáne el ishiniń tynysh bolýyn oılańdar, — dep aqyl beredi.
Batyrlardyń bári osy aqylǵa toqtalady. Shanshar abyz búkil el bolyp, uıǵarym jasaǵan soń úsh qyzǵa úılenýge kelisim beripti. Shanshar tuqymy, «Shanshardyń qýlary» osy kezden bastap ósip-ónedi. Qalmaqtyń hanynyń úsh qyzy — Áıbıke, Nurbıke, Qyzdanbıke úsh aýyl bolady. Osy úsh qyzdan taraǵan tuqym qazirgi Egindibulaq aýdanynyń negizin qurap otyr. Basym kópshiligi — osy Shanshar abyzdyń
urpaqtary...
Kórshi aýyldyń urylary túnde kelip mal urlaýdy oılap, daıyndalyp júrgenin sezgen shanshardyń eki jigiti urylardyń jolyn tosýdy oılap, aldyn ala kelip, tóbesi ashyq molaǵa jasyrynady. Ózderiniń tosyp otyrǵanyn urylarǵa sezdirmeýge tyrysady.
Sol kezde aspan túnerip bulttap, qaıta-qaıta naızaǵaı oınap, jarq-jurq etip, bulardyń jasyrynǵan boılaryn aınalasyna áıgilep kórsete bastaıdy.
Sonda bireýi:
— Myna Qudaıdyń búıiri urylarǵa buryp ketti. Boı tasalaýǵa múmkindik bermeı, bizge qyrsyǵýyn qarashy, — dep renjipti.
— Shamyń bar ǵoı. Qalaı jaǵyp qarasań, olaı jaǵyp qara, ekeý-aqpyz, — depti ekinshisi yza bolyp, aspanǵa alara qarap, eki saýsaǵyn shoshaıtyp.