InfoHub Logo

Ashyq tárbıe saǵaty
Symbatty músin qalyptastyrý
Sabaqtyń maqsaty:
1. Symbatty músin qalyptastyrý
2. Symbattyń buzylýy
3. Symbat buzylýynan saqtaný týraly
4. Stýdentterge estetıkalyq tárbıe berý

Uıymdastyrý bólimi:
1. Stýdentterdiń sabaqqa daıyndyǵy
2. Stýdentterdiń partada otyrýy
3. Besik týraly

Qoldanylatyn qural jabdyqtar:
1. Tablısalar:
a) kókirek qýysynyń formasy
b) arqa pishini
v) aıaq formalary
g) taban formasy
2. Jattyǵýlar kompleksi.

Qoldanylatyn ádis:
- baıandaý
- áńgimelesý
- jattyǵýlar kórsetý
- kórnekilik

Sabaq jospary:
Kirispe
Kolejde dene tárbıesi sabaǵyna barlyq stýdentter qatynasady. Al kúndelikti kún tártibi boıynsha árbir stýdentter uıqydan turǵannan keıin, sergitý jattyǵýlaryn jasaýǵa tıis. Biraq, kópshilik jaǵdaıda bul tártipti saqtamaımyz. Sondyqtan búgingi taqyrypta sizderdiń bul týraly bilim deńgeılerińiz tolyǵady jáne kózqarasyńyz ózgeredi dep esepteımiz.
1. Dene músini symbatynyń sulý bolýy adamnyń óz densaýlyǵyna qalaı qaraıtynyn kórsetedi.
2. Symbat buzylýynyń alǵy sharttary:
a) kún sáýlesine az qyzdyryný
b) dene salmaǵynyń artyq bolýy, ıaǵnı semizdik
v) tamaqty jatyp ishý
d) bıik óksheli, yńǵaısyz aıaq kıim kıý
e) aýyr zat kóterý, únemi bir jaqqa kóterý
3. Symbat buzylýynan saqtaný úshin birneshe jattyǵýlar usynylyp, kórsetiledi.

Jattyǵýlar kompleksin kórsetý, jasaý.
Symbatty músin qalyptastyrý jattyǵýlary.
Adamnyń dene músininiń kórikti, symbatynyń sulý bolýy onyń óz densaýlyǵyna qalaı qaraıtyndyǵyn kórsetedi. Dúnıege kelgennen bastap qımyl shıraqtyǵy men qozǵalys mólsheriniń jetkilikti bolýy onyń qańqasyn jáne keýde men qursaqtaǵy aǵzalaryn tik qalypta ustap turatyn omyrtqa jotasynyń durys qalyptasýyna áser etedi. Durys qalyptasqan omyrtqa jotasynda «S»- árpi tárizdi 4 - ıin bolady. Eki qaptaldan, adamnyń qyrynan qaraǵanda moıyn omyrtqalary ilgeri, keýde omyrtqalary keıin, bel omyrtqalary ilgeri jáne segizkóz tusy keıin ıilgen bolady. Jarǵa arqamen jabysyp turǵanda moıyn jáne bel syrtynan alaqan erkin ótýge tıisti. Al omyrtqa jotasyna artynan arqa jaǵynan qaraǵanda ol tip - tik jáne eki ıyq, ıaǵnı omyrtqa jotasynyń eki jaǵynda jaýyryn dál qarama - qarsy bıiktikte teń ornalasýǵa tıisti. Omyrtqa ilgeri ne keıin qısaısa búkir, eńkish, shalqaq dene músini qalyptasady nemese bir ıyq ekinshisinen bıik bolyp, jaýyryn qısyq ornalasady. Mundaı jaǵdaılarǵa ákeletin sebep - sharttar: dene salmaǵynyń artyq bolýy, semizdik, kún sáýlesine az qyzdyryný, ıaǵnı «D» dárýmeniniń az bolýynan súıektiń qısaıýy (meshel - rahıt aýrýy), jalpaqtabandylyq, parta ne oryndyqta otyrǵanda qısyq nemese basty qısaıtyp otyrý ne jatý, jıi aýyr zat kóterý, portfeldi ylǵı bir qolǵa ustaý, tamaqty bir jaqqa jatyp ishý, yńǵaısyz ásirese bıik óksheli aıaq kıim kıý t. s. s.
Qısaıǵan omyrtqa jotasy bulshyqetterdiń biriniń kóbirek damyp, ekinshisiniń qyzmetsiz qalyp semýine áser etedi. Qısaıǵan jaqta qan aınalysy azaıyp, júıke talshyqtary qysylyp densaýlyq buzylady. Symbattylyqty qalyptastyrýda moıyn jáne omyrtqa jotalaryna arnalǵan jattyǵýlardy jeńilinen bastap aptasyna úsh ret oryndaý qajet.

Symbat buzylýynan saqtaý.
Qaztabandyq syrqaty jıi kezdesedi. Taza topyraqqa jalańaıaq turǵanda túsken taban sýreti túıilgen jumyryqtyń syrtqy qyrynyń topyraqta qaldyratyn izi sıaqty, taban ortasy jerge tımeıtindeı kúmbezdi bolýy kerek. Eger taban izi tolyq tússe, ol jalpaqtabandylyq belgisi. Taban kúmbezi az bolsa uzaq jaıaý júrgende taban jarylyp syzdap aýyrady. Eger jalpaqtaban adam joryqtaǵy sarbaz bolsa ol qatardan shyǵyp qalýǵa májbúr bolady. Sondyqtan ásker qataryna shaqyrylatyn jastaǵy jigitter qaztaban bolsa olardy sarbaz bola almaıdy. Qaztaban bolmaý úshin arnaıy jattyǵýlardy oryndap, kóp qabatty úıde baspaldaqta aıaq ushymen júrip, deneni taban kúshimen kótere joǵarylaý qajet. Esinde saqtaıtyn 5 - erejeni umytpa. Búkir, shalqaq, qısyq músindi anyqtaýdy da úırengen jáne ózińdi - óziń jıi tekserip otyrǵan jón.

1. Symbattylyq týraly, músin sulýlyǵy týraly qandaı maqal - mátel, teńeý bilesińder?
2. Sulý qyzdardy nege teńeıdi (aqqýǵa)?
3. Symbatty jigitterdi nege teńeıdi (aq qaıyń, báıterek, qaıys)?
4. Óleń joldaryn bilesiń be?
5.«El bolam deseń besigińdi túze» maqalyn qalaı túsinesińder?

Sózdikpen jumys
Skolıoz – omyrtqanyń qısaıýy
Kıfoz – omyrtqanyń qısaıý
Lordoz – omyrtqanyń qısaıý
Astenıa – uzyntura
Normostenıa – qalypty, orta boıly
Gıperstenıa – qysqa boıly

Qorytyndylaý.
Dene tárbıesimen aınalysý, túrli jattyǵýlar jasaý adam organızmine erekshe áser etedi. Dene tárbıesimen durys aınalysý jattyǵýlardy tálimgerdiń nemese dárigerdiń taǵaıyndaýymen jasaý ǵana adamnyń damýyn durys jolǵa qoıyp densaýlyǵyn jaqsartady. Al tálimgerdiń jáne dárigerdiń baqylaýynsyz, qalaı bolsa solaı oryndalatyn dene jattyǵýlary adam organızmine zıandy áser etedi.

Baǵalaý.
Úı tapsyrmasy: Jattyǵýlardy oryndap, kúndelikti kún tártibine engizý