InfoHub Logo

Y.Altynsarın atyndaǵy Arqalyq memlekettik pedagogıkalyq ınstıtýty

Orazbaeva Anara Ǵanıqyzy

 

Qoǵam ómirindegi qazirgi ózgerister ekonomıkanyń, saıasattyń, áleýmettik-saıası salanyń damýy qoǵamdaǵy negizgi faktor bolyp tabylatyn jeke tulǵanyń jalpy damýyna baılanysty bolmaq. Qazirgi kezde oqytýdyń jańa pedagogıkalyq tehnologıalaryn qoldanýdy, jeke tulǵanyń jan-jaqty shyǵarmashylyq turǵydan damýyna jol ashýdy kózdep otyr.Bul mindetterdi júzege asyrýshylar bilim berý júıesindegi kúrdeli máselelerdi sheshýshi-kásibı sheberligi  joǵary ustazdar. Joǵary kásibı pedagogıkalyq quziretti muǵalimderge qoıylatyn talaptar qoǵam qajettiliginen týyndaıdy. Oqytý men tárbıeleý úrdisinde oqý qarqynyn jaqsartý maqsatynda jańa pedagogıkalyq tehnologıalardy qoldaný- zaman talaby.

          Pedagogıkalyq tehnologıalardy sıpattaǵanda olardyń negizgi erekshelikteri- qasıetteri, ıdeıalary, oqý júıesinde qoldanylýy, tıimdiligi men nátıjeliligi negizge alynady. İs júzinde qoldanylyp júrgen kóptegen pedagogıkalyq tehnologıalar bar:

• Dástúrli oqytý tehnologıasy. Bul tehnologıanyń negizinde oqytýdyń synyp-sabaq júıesi jatady, ıaǵnı muǵalim bilimdi aıtyp beredi, oqýshylarda iskerlik pen daǵdy qalyptasady, oqýshylar qaıtalaý arqyly bekitedi, sabaq qortyndysyn baǵalaıdy.
• Oqytýdyń modýldik tehnologıasy. Bul tehnologıa bilim berý úrdisin ózgertedi. Oqýshy munda tolyǵymen nemese bólshektep maqsatty dara baǵdarlama boıynsha ózdiginen oqıdy.
• Jobalyq  oqytý tehnologıasy. Bul tehnologıamen oqytý barysynda: zeıin ortalyǵy-oqýshylar, olardyń shyǵarmashylyq talaptarynyń damýyna múmkinshilik jasaý. Joba jumysynda ár oqýshyǵa ózdik damý deńgeıiniń kóterilýine múmkinshilik beriledi.
• Baǵdarlamalap oqytý tehnologıasy- bul arnaıy quraldardyń kómegimen baǵdarlamalanǵan oqýlyq (EEM- kompúter) aldyn-ala qurylǵan oqý baǵdarlamasy boıynsha ózdik dara oqytý tehnologıasy. Ol ár oqýshyǵa onyń dara ereksheligine saı oqýǵa múmkindik týǵyzady. Bul tehnologıa boıynsha oqý materıalyn ońaı ıgerý úshin: kishkentaı bólshekterge bólý; ár bólimdi meńgerýge baǵyttalǵan áreketti rettep oryndatý, baqylaý tapsyrmalarynyń oryndalý nátıjelerin tirkeý.
• Aqparattyq tehnologıa- qazirgi kúnniń qajettiligi kompútermen ıntensıvti  oqytýdyń ashyq júıelerin jasaý jáne qoldaný. Sonymen qatar basqa da qashyqtan oqytý tehnologıasy, kredıttik oqytý, syn turǵysynan oılaý tehnologıasy oqytý úrdisinde qoldanylyp júr.
• Syn turǵysynan oılaý -ashyq qoǵam negizi.Ol óz aldyna suraqtar qoıyp jáne olarǵa únemi jaýap izdeý, ár máselege baılanysty óz pikirin aıtyp, ony dáleldeı alý,sonymen qatar basqalardyń pikirlerin dilirek qarastyrýdy jáne sol dileldemelerdii qısynyn zertteý degendi bildiredi.Synı oılaý-adam ómiriniń bir salasy. Olaı delinetini-bul fılosofıa adamdarǵa kóptegen joldar men sheshimder ishinen ózderi úshin mańyzdy, ári paıdaly ekenin, tek qajetti aqparattardy ǵana jınap, jańa bilimdi burynǵydan ajyrata bilýge kómektesedi.

Synı oılaýdy damytý tehnologıasányń dástúrli oqytýdan basty aıyrmashylyǵy-bilimniń daıyn kúıinde berilmeýi. Bul jobanyń maqsaty- demokratıalyq qoǵamda óz kózqarasy, paıymdaýy bar,ózin-ózi jetildirip otyratyn, aınaladaǵy úderisterge synı kózben qarap, jaýap bere alatyn jeke tulǵany qalyptastyrý.

STO  jobasyn pán ereksheligine qaraı qoldana bilý-bilim berý sapasyn arttyrýdyń, oqytý maqsatyna jetýdiń birden-bir joly. «Syn turǵysynan oılaý»- synap qaraý emes, oqýshynyń shyńdalǵan oılaý áreketi.Bul  tehnologıanyń negizinde oqýshylar  toppen jumys isteý arqyly ózara pikirlesip, utymdy jaýaptardy taýyp aıtýǵa úırenedi, izdene otyryp, óz oıyn aıtýǵa, dáleldeýge múmkindik alady. Toppen birigip jumys jasaý tulǵa boıynda shydamdylyq,  meıirimdilik, ujymdyq jaýapkershilik, birigip bir máseleni sheshý  sekildi jaǵymdy qasıetterdi damytady.

Solardyń ishindegi «Syn turǵysynan oılaý tehnologıasyn» arnaıy pánderdi oqytýda qoldanyp júrmin. «Syn turǵysynan oılaý tehnologıasyn  sabaqtarda qoldaný» taqyrybyn ózekti taqyryp retinde aldym. Osy tehnologıamen jumys júrgizý úshin belgili mindetter qoıdym.  Olar:

 1. Tehnologıany oqyp meńgerý;

 2. Tájirıbede qoldaný;

 3. Nátıjesin anyqtaý.

1-shi satyda 2007-2008 oqý jylynda tehnologıamen tanystym, baıandama ázirlendi ;

2-shi satyda 2008- 2009 oqý jylynda sabaqtarymda qoldandym, pándik otyrysqa ádistemelik ázirleme daıyndaldy ;

3-shi satyda 2010 -2011oqý jylyna Modeldeý, konstrýksıalaý páninen «Stıl jáne moda. Modanyń mindetteri» taqyrybynda  ashyq sabaq josparlap ótkizdim.

2011-2012 jyly Materıaldaný páninen «Maqta jáne zyǵyr talshyqtary» taqyrybynda ashyq sabaq ótkizildi.

 Jalpy «Syn turǵysynan oılaý tehnologıasynyń» 90 túrli strategıasy bar, solardyń ishindegi- Daralyq pen uqsastyq, Venn dıagramsy, Bes joldy óleń, Galereıaǵa saıahat, INSERT  kestesi, BBÚ strategıalaryn sabaqtarymda qoldanamyn.

Syn turǵysynan oılaý tehnologıasynyń negizgi maqsattary:

- Tek qana oqýda emes, ómirde de oqýshylardyń oılaý qabiletterin damytý;

- Ózdiginen durys sheshim qabyldaı biletin tulǵany damytý;

- Aqparattaren jumys isteı biletin shyǵarmashyl tulǵa qalyptastyrý;

- Qubylystardy jan-jaqty taldap saralaı biletin synshyl tulǵa tárbıeleý.

 Negizi sabaqtyń úsh qurylymyn saqtaýdan turady:

- oı qozǵaý;

- maǵynany ajyratý;

- oı tolǵanys.

Sabaqta belgili qaǵıdalar saqtalynýy qajet. Ol úshin taqyryp boıynsha oqytýshy – oqýshylarǵa tapsyrmany oryndaýǵa  ýaqyt belgileýi, senim kórsetýi, qoldaýy jáne baǵyt berip kómektesýi qajet.

1. Top taqyryp boıynsha tapsyrma alady

2. Toptyń árbir múshesi izdenedi

7. Oı tujyrymdaıdy

8. Berilgen tapsyrmany qorǵaıdy

6. Keste toltyrady

5. Túıindi máseleni aıqyndaıdy

4. Topta taqyrypty talqylaıdy

3. Tapsyrma boıynsha aqparat jınaıdy

Oqytýshy oqýshylarǵa sheshimin tabýǵa qajet másele qoıady. Ony: qarapaıym,

anyqtaýshy , praktıkalyq , túsindirmeli , shyǵarmashylyq,  baǵalaýshy

suraqtar qoıý arqyly júzege asyrady.    Bul oqýshylardyń jekelegen múmkindikteri men qabiletterin ashýǵa baǵyttalady.

Bilimalýshylardyń is-áreketi: sheshimin tabýǵa qajet máseleni júzege asyrý úshin:

V	+	-	?
Bildim	Bul maǵan jańalyq	Meniń oıyma qarama-   qaıshy	Bul týraly kóbirek  bilgim keledi

degen suraqtarǵa jaýap jazady. Erekshe artyqshylyq bir jaǵdaı: kóp sóılemeıtin, belsendiligi tómen oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵy artyp, olardyń óz múmkindikterine qaraı toptar boıynsha sabaqqa qatysýǵa tyrysady.

STO tehnologıasy-bilim berýdiń sapasyn arttyrýdaǵy tıimdi joba. Ol úshin oqytýshy sabaqtyń maqsatyn naqtylap, oǵan shyǵarmashylyq turǵydan kelip, oqýshynyń bilimdilik, tárbıelik jaǵynan qyzyǵýyn arttyryp, onyńoı-órisin damytýda aıanbaı eńbektenýi qajet. Nemis pedagogi A Dıstervergtiń «Jaman muǵalim aqıqatty ózi aıtyp beredi, jaqsy muǵalim oqýshynyń ózin izdenýge jeteleıdi, oıǵa úıretedi» degeni málim. Osy tájirıbeni STO tehnologıasy da ustanady. STO muǵalim men oqýshynyń arasyndaǵy qarym-qatynas. Muǵalim bul jaǵdaıda tanymdyq is-áreketti uıymdastyratyn ujymdyq isterdiń uıtqysy bolǵandyqtan, oqýshylardyń shyǵarmashylyǵy men tanymdyq belsendiligin arttyrady. Syn turǵysynan oılaý negizinde qurylǵan sabaqta tek jaqsy oqıtyn oqýshylar ǵana  belsendi jumys istep qana qoımaı, barlyq balanyń damýy úshin qolaıly jaǵdaı týǵyzyp, qabileti jetken jerge deıin eńbek etýi oılastyrylsa, ár oqýshynyń oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵy artatyny daýsyz. Sondaı aq «Syn turǵysynan oılaý» tehnologıasyna negizdelgen sabaq oqýshynyń  oı-órisin damytyp, jan-jaqty, tereń bilim alýyna jaǵdaı jasap qana qoımaı, oqýshy birde basqaǵa kómektesse,birde basqanyń kómegin ózi alady. Oqýshy bilimdi óz izdenisimen, óz biliktiligimen  alady, iskerlik daǵdylary qalyptasyp, artady. STO baǵdarlamasy negizinde ótkizilgen sabaqtar oqýshynyń taqyrypty tolyq meńgerýine, óz betinshe jumys jasaýyna jáne  ýaqyt únemdege óte yńǵaıly. Bul tehnologıany paıdalaný jeke tulǵanyń oılaý qabiletin damytýǵa, estetıkalyq tirbıe, kommýnıkatıvtik qabńletterńn shyńdaýǵa, qolaıly sheshim qabyldaı alýǵa, eń bastysy, bilim sapasyn arttyrýǵa negiz bolady.

 Nátıjesinde:

- oqýshy erkin sóılep, óz oıyn jasqanbaı aıtýǵa úırenedi;

- juppen, toppen jumys isteı otyryp, birin-biri syılaýǵa, sheshimi tabylmaı   jatqan máseleni aqyldasyp sheshýge umtylady;

- birin-biri oqytýǵa jáne damytýǵa úırenedi;

- jaǵymdy qarym-qatynasqa beıimdeledi;

- oıy saralanǵan, daryndy, shyǵarmashyl tulǵa qalyptasady.

---