Tabıǵatty qorǵaý, bolashaqty oılaý
Aptalyqtyń taqyryby: «Tabıǵatty qorǵaý, bolashaqty oılaý»
Maqsaty:
Bilimdilik: oqýshynyń tabıǵatqa degen súıispenshiligin arttyrý. Ekologıalyq tárbıe negizin qalyptastyrý. Tanymdyq belsendiligin arttyrý.
Damytýshylyq: taqpaqtar, naqyl sózder aıtqyza otyryp, sózdik qorlaryn molaıtyp, baılanystyryp sóıleýin, oı¬- órisin damytý
Tárbıelik: Estetıkalyq talǵamyn arttyryp, ósimdikter men janýarlar dúnıesine qamqor bolýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: tabıǵat kórinisi sýreti, gúlder, qustar, jemister, ekıbanalar.
1 – júrgizýshi: Búgingi táýelsiz Qazaqstan – álemdik arenada óz ornyn oıyp alǵan, Azıa men Evropany moıyndata bilgen rýhy bıik qaısar eldiń mekeni. Biz sol órkenıetke qadam basqan táýelsiz eldiń ulanymyz.
2 - júrgizýshi: Bizdiń el táýelsizdigin alǵan 20 jylda álemdik qaýymdastyqtyń birazyna múshe boldy. Elimizdiń birligin, ulanǵaıyr dalamyzdyń tutastyǵyn qorǵaıtyn qujattar men sharttarǵa qol qoıyldy.
Sonyń biri Qazaqstan Respýblıkasynyń tabıǵatyn qorǵaý ZAŃY.
1 - júrgizýshi:
Eı tabıǵat, shebersin - aý, shebersiń,
Kórmegende kórsetersiń berersiń.
Ulan-ǵaıyr baılyǵyńdy mise etpeı,
Ashkózdengen adamdarǵa ne dersin.
2 - júrgizýshi.
O, sulý dala!
Meniń súıgen erkemsiń,
Jany jaısań jaratylǵan ólkemsiń,
O, týǵan jer, tamashasyń kórkemsiń.
1 - júrgizýshi.
O, tabıǵat sen tirshilik tunyp turǵan,
Sen kúnsiń kóterilgen kúlip qyrdan.
Sen kólsiń, sen ormansyń, sen bulaqsyń.
Adamdarǵa sulýlyqty shyn uqtyrǵan.
2 - júrgizýshi.
Tabıǵat ásemdiktiń tórkinisiń,
Án salamyn bir seniń kórkiń úshin.
Tirshilik tabynady bir ózińe,
Qaıda ketti - aý sol kezdegi kelbet - kórik?!
ÁN. oryndaıtyn:
1 - júrgizýshi.
Sizderdiń tamashalaıtyndaryńyz « ADAM - TABIǴAT pen JER - ANA perzenti»- atty qoıylym.
Qoıylymǵa qatysýshylar: Jer, gúl, janýar, Adam.
Jer. Eı, adamzat balasy! Sen meniń baýyrymda tirshilik etetin tamasha perzentimsiń. Sanaly parasat paıymdy tólimsiń. Biraq meniń perzentim jalǵyz sen ǵana emes, basqa da tirshilik ıeleri - meniń tól balalarym. Meniń aýam, móldir sý bulaqtarym, jaıqalǵan jasyl baq jasyl jupar gúlderim, asqar da, zańǵar taýlarym, janýarlarym!
(Sý syldyry, qus, janýar daýysy estilip turady.)
Qazir óziń – aq estısiń, jer - jahannyń qazirgi halin, taǵdyryn.
Qaıyń: Eı, adamzat, kúnniń aptap ystyǵynan qashyp, japyraǵy jaıqalǵan meniń kóleńkemdi saıalaısyńdar. Saıamda qansha otyrǵylaryń kelse, sonsha otyrasyńdar. Meniń onymen isim joq. «Nege otyr, tólemi qaıda» demeımin.
Gúl: Sonshalyq názik, aldaǵy kúnim beımálim, ósý óspeýim belgisiz. Sóıte tura qyltıyp ósip kelemin. Endi bir qarasań shalǵynmen jarysyp, terbelip turamyn. Taǵy bir kúni qyzyl - sary qaýashaq gúlimdi áldekim úzip jatady...
Qaıyń: Bizder tirshilikke qajetti organıkalyq zat pen otteginiń qaınar kózimiz. Ottegin troposferaǵa bólip shyǵaramyz, aýany shań men ýly gazdardan tazartamyz.
Gúl: Aýany salqyndatyp, qatty jelge tosqaýyl bolamyz. Aptap ystyqty qaıtaramyz, qysqy sýyqtyń yzǵaryn báseńdetemiz.
Qaıyń: Topyraqty qarashirikpen baıytamyz, saıaly baspana, kúndelikti qarý jaraǵyń, malyńa óris, ózińe qonys boldyq.
Gúl: Aýyra qalsańyzdar bizden dári - dármek alasyńdar.
Janýar: Joıylyp ketken, joıylýǵa shaq turǵan myna biz sıaqty janýarlar qanshama deseńizshi?! Bizder tabıǵattyń bir bólshegimiz. Onsyz adamzattyń ómir súrýi múmkin emes.
Gúl: Tabıǵatqa kórik te, Sulýlyqta beretin myna bizder. Biz maqtanyp jatqan joqpyz, qaıta sonshama ulan-ǵaıyr baılyǵyna ashkózdengen adamdardyń, myna senderdiń is - áreketterińe, nalımyz.
Janýar: Tabıǵat tepe - teńdigin saqtasańdar ǵoı shirkin!
1 - adam: Keshir, Jer - Ana! Búkil Adamzat balasy keshirim retinde janashyrlyq úlesimizdi qosamyz, senderdi qorǵaımyz.
Eı, adamdar!
Kún men gúlden jaralǵan.
Ot sezim men meıirim sodan taralǵan,
Tirshilik ıesi -
Jer - Anaǵa qarańdar!
Zor qaıǵydan kúrsingende
AH urady dúnıe!
Jaratylys zańdylyǵy buzylsa eger,
Sonda bolar kim ıe?
2 - adam
Joq, endi buǵan jol bermeımiz!
(Janýar janyna kelip aıtady)
Kóz aldymda jatty qaıran sulýlar,
Qaıta olardy tiriltetin kimiń bar?
O, adamdar taǵylarǵa jol etpeı,
Sulýlyqtyń kúzetinde turyńdar!
1 - adam
(Qaıyń men gúl janyna keledi)
Kıingen kelinshekteı oqaly orman,
Gúldi orman janǵa saıa, malǵa qorǵan.
Babamyz baýyrynda malyn baǵyp,
Úı salyp, quryq alyp, ýyq jonǵan.
Osynda tabıǵattyń bar asyly,
Kórkeıgen kelbetimen dala syny.
Aq qaıyń, jasyl jelek qaraǵaılar,
Sekildi - aý kózimizdiń qarashyǵy.
2 - adam
Jer qulpyrsyn! Óssin!
Qaıta qaınasyn!
Aıdyn kólge aqqý júzip,
Baqta bulbul saırasyn.
Samǵap ushqan qyrandardyń,
Elim degen ulandardyń
Qanattary talmasyn.
Elbasynyń joldaýyna nazar sal.
«Jasyl elge» úles qosý ári qaraı jalǵassyn.
Tabıǵattyń taryltpasyn tynysyn,
Tazalyqtan bastalýy kerek eken ár isiń.
1 - adam
Jer betinde jalǵyz aǵash, jalǵyz kól, jalǵyz ózen qalǵanda ǵana ómirimizdiń qanshalyqty qajettiligin túsinemiz.
Jer - Anany qurmetteńder, Adamzat!
Almaty qalasy, Almaly aýdany,
№147 gımnazıasynyń geografıa páni muǵalimi
Kerımsheeva Bereke Ryskazıevna
Maqsaty:
Bilimdilik: oqýshynyń tabıǵatqa degen súıispenshiligin arttyrý. Ekologıalyq tárbıe negizin qalyptastyrý. Tanymdyq belsendiligin arttyrý.
Damytýshylyq: taqpaqtar, naqyl sózder aıtqyza otyryp, sózdik qorlaryn molaıtyp, baılanystyryp sóıleýin, oı¬- órisin damytý
Tárbıelik: Estetıkalyq talǵamyn arttyryp, ósimdikter men janýarlar dúnıesine qamqor bolýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: tabıǵat kórinisi sýreti, gúlder, qustar, jemister, ekıbanalar.
1 – júrgizýshi: Búgingi táýelsiz Qazaqstan – álemdik arenada óz ornyn oıyp alǵan, Azıa men Evropany moıyndata bilgen rýhy bıik qaısar eldiń mekeni. Biz sol órkenıetke qadam basqan táýelsiz eldiń ulanymyz.
2 - júrgizýshi: Bizdiń el táýelsizdigin alǵan 20 jylda álemdik qaýymdastyqtyń birazyna múshe boldy. Elimizdiń birligin, ulanǵaıyr dalamyzdyń tutastyǵyn qorǵaıtyn qujattar men sharttarǵa qol qoıyldy.
Sonyń biri Qazaqstan Respýblıkasynyń tabıǵatyn qorǵaý ZAŃY.
1 - júrgizýshi:
Eı tabıǵat, shebersin - aý, shebersiń,
Kórmegende kórsetersiń berersiń.
Ulan-ǵaıyr baılyǵyńdy mise etpeı,
Ashkózdengen adamdarǵa ne dersin.
2 - júrgizýshi.
O, sulý dala!
Meniń súıgen erkemsiń,
Jany jaısań jaratylǵan ólkemsiń,
O, týǵan jer, tamashasyń kórkemsiń.
1 - júrgizýshi.
O, tabıǵat sen tirshilik tunyp turǵan,
Sen kúnsiń kóterilgen kúlip qyrdan.
Sen kólsiń, sen ormansyń, sen bulaqsyń.
Adamdarǵa sulýlyqty shyn uqtyrǵan.
2 - júrgizýshi.
Tabıǵat ásemdiktiń tórkinisiń,
Án salamyn bir seniń kórkiń úshin.
Tirshilik tabynady bir ózińe,
Qaıda ketti - aý sol kezdegi kelbet - kórik?!
ÁN. oryndaıtyn:
1 - júrgizýshi.
Sizderdiń tamashalaıtyndaryńyz « ADAM - TABIǴAT pen JER - ANA perzenti»- atty qoıylym.
Qoıylymǵa qatysýshylar: Jer, gúl, janýar, Adam.
Jer. Eı, adamzat balasy! Sen meniń baýyrymda tirshilik etetin tamasha perzentimsiń. Sanaly parasat paıymdy tólimsiń. Biraq meniń perzentim jalǵyz sen ǵana emes, basqa da tirshilik ıeleri - meniń tól balalarym. Meniń aýam, móldir sý bulaqtarym, jaıqalǵan jasyl baq jasyl jupar gúlderim, asqar da, zańǵar taýlarym, janýarlarym!
(Sý syldyry, qus, janýar daýysy estilip turady.)
Qazir óziń – aq estısiń, jer - jahannyń qazirgi halin, taǵdyryn.
Qaıyń: Eı, adamzat, kúnniń aptap ystyǵynan qashyp, japyraǵy jaıqalǵan meniń kóleńkemdi saıalaısyńdar. Saıamda qansha otyrǵylaryń kelse, sonsha otyrasyńdar. Meniń onymen isim joq. «Nege otyr, tólemi qaıda» demeımin.
Gúl: Sonshalyq názik, aldaǵy kúnim beımálim, ósý óspeýim belgisiz. Sóıte tura qyltıyp ósip kelemin. Endi bir qarasań shalǵynmen jarysyp, terbelip turamyn. Taǵy bir kúni qyzyl - sary qaýashaq gúlimdi áldekim úzip jatady...
Qaıyń: Bizder tirshilikke qajetti organıkalyq zat pen otteginiń qaınar kózimiz. Ottegin troposferaǵa bólip shyǵaramyz, aýany shań men ýly gazdardan tazartamyz.
Gúl: Aýany salqyndatyp, qatty jelge tosqaýyl bolamyz. Aptap ystyqty qaıtaramyz, qysqy sýyqtyń yzǵaryn báseńdetemiz.
Qaıyń: Topyraqty qarashirikpen baıytamyz, saıaly baspana, kúndelikti qarý jaraǵyń, malyńa óris, ózińe qonys boldyq.
Gúl: Aýyra qalsańyzdar bizden dári - dármek alasyńdar.
Janýar: Joıylyp ketken, joıylýǵa shaq turǵan myna biz sıaqty janýarlar qanshama deseńizshi?! Bizder tabıǵattyń bir bólshegimiz. Onsyz adamzattyń ómir súrýi múmkin emes.
Gúl: Tabıǵatqa kórik te, Sulýlyqta beretin myna bizder. Biz maqtanyp jatqan joqpyz, qaıta sonshama ulan-ǵaıyr baılyǵyna ashkózdengen adamdardyń, myna senderdiń is - áreketterińe, nalımyz.
Janýar: Tabıǵat tepe - teńdigin saqtasańdar ǵoı shirkin!
1 - adam: Keshir, Jer - Ana! Búkil Adamzat balasy keshirim retinde janashyrlyq úlesimizdi qosamyz, senderdi qorǵaımyz.
Eı, adamdar!
Kún men gúlden jaralǵan.
Ot sezim men meıirim sodan taralǵan,
Tirshilik ıesi -
Jer - Anaǵa qarańdar!
Zor qaıǵydan kúrsingende
AH urady dúnıe!
Jaratylys zańdylyǵy buzylsa eger,
Sonda bolar kim ıe?
2 - adam
Joq, endi buǵan jol bermeımiz!
(Janýar janyna kelip aıtady)
Kóz aldymda jatty qaıran sulýlar,
Qaıta olardy tiriltetin kimiń bar?
O, adamdar taǵylarǵa jol etpeı,
Sulýlyqtyń kúzetinde turyńdar!
1 - adam
(Qaıyń men gúl janyna keledi)
Kıingen kelinshekteı oqaly orman,
Gúldi orman janǵa saıa, malǵa qorǵan.
Babamyz baýyrynda malyn baǵyp,
Úı salyp, quryq alyp, ýyq jonǵan.
Osynda tabıǵattyń bar asyly,
Kórkeıgen kelbetimen dala syny.
Aq qaıyń, jasyl jelek qaraǵaılar,
Sekildi - aý kózimizdiń qarashyǵy.
2 - adam
Jer qulpyrsyn! Óssin!
Qaıta qaınasyn!
Aıdyn kólge aqqý júzip,
Baqta bulbul saırasyn.
Samǵap ushqan qyrandardyń,
Elim degen ulandardyń
Qanattary talmasyn.
Elbasynyń joldaýyna nazar sal.
«Jasyl elge» úles qosý ári qaraı jalǵassyn.
Tabıǵattyń taryltpasyn tynysyn,
Tazalyqtan bastalýy kerek eken ár isiń.
1 - adam
Jer betinde jalǵyz aǵash, jalǵyz kól, jalǵyz ózen qalǵanda ǵana ómirimizdiń qanshalyqty qajettiligin túsinemiz.
Jer - Anany qurmetteńder, Adamzat!
Almaty qalasy, Almaly aýdany,
№147 gımnazıasynyń geografıa páni muǵalimi
Kerımsheeva Bereke Ryskazıevna
You Might Also Like
