InfoHub Logo

Selolyq dúkenniń satýshysy Turash qamaýdan úsh aı degende bosady. Qońyr syrmen boıalǵan zildeı aýyr aǵash qaqpa qarsy aldynan eshbir syqyrsyz jaıymen syrǵı ashyldy. Turash syrtqa shyqty.

Osydan úsh aı buryn qamaýǵa aıdap ákelgende qystyń kúni edi. Kóshe omby qar bolatyn. Úskirik jel sýyra soǵyp turǵan. Aryqtaǵy sý kókpeńbek bop bezerip qatyp jatqan edi. Sodan beri: shalqar aspan júzine saqınadaı ǵana tor kóz terezeden qarap, keń dúnıeni qorshaýy bıik, tar aýlaǵa kúnine bir aýyq shyǵarǵanda ǵana sezetin. Sonan beri jabyrqap, ábden tıtyǵyp basylǵan kóńil dál qazirgi sátte myń san qus bop saırap qoıa berdi. Kókiregi qýanyshqa tolyp, jarylardaı bop ketti.

Býyndary sál diril qaqqan Turash kóshe boılap keledi. Asyqpaı basyp, jaı serýendegen adamsha júrýge tyrysady. Esil-derti syrt kózge qamaýdan shyqqanyn tanytpaý. Álsiregen halin sezdirmeý.

Avtobýs stansıasyna keldi. Munyń aýlyna júretin avtobýs jarty saǵattaı buryn sońǵy reıspen ketipti. Endi tek erteń tańerteń júredi eken. Ne isterin bilmeı oılanyp qalǵan Turash qaltasynda kók tıyny joq ekenin esine aldy. Qaryz suraıtyn tanys bireý kezdespes pe eken dep biraz qaraılady. Biraq avtostansıaǵa jan adam bas suqqan joq. Tek anadaı shette, kósheniń buryshyna ıne-jipten jańa shyqqandaı tap-taza kıingen qara kostúmdi jas jigit tur. Tyqyrshyp, saǵatyna qaraı beredi.

Turash ne de bolsa sol jigitten birer som surap alýǵa oqtalǵan. Úrkitip almaıyn dep, aqyryndap taıap keldi. Osy mezette ústin shertkishtep, týflıine qaraǵan jigit dereý qaltasynan qyzyl shúberekti ala sap, aıaǵyn ysyp-ysyp qoıdy. Shúberegin silkip-silkip, búktep qaltasyna qaıta tyqty. Jalt-jult etken qyzyl púlish eken. Turashtyń júregi zyrq ete tústi. Teris aınaldy. «Túý, aqshasy da, bári de qurysyn, tezirek keteıinshi...» dep shetki kóshemen taýǵa qaraı tartty.

Munyń aýlyna baratyn jalǵyz aıaq jol áýeli taýdy bókterleı júrip, eki-úsh beleńdi asqannan keıin ústirtke shyǵatyn. Turash sol jalǵyz aıaq jolmen júrip keledi. Qara ter bop ústirtke de shyqty.

Alasa qońyr taýdyń ústi taqtaıdaı jap-jazyq. Ótken jylǵy sarjaǵal betege tutasyp jatyr. Túbirteginde qadalǵan kók qyltanaqtar kórinedi. Aıaq astynan pyr-pyr etip boztorǵaılar ushady. Kók júzine shyǵyp ap shyrqyrap turady da, betegege qaıta súńgıdi. Turashtyń kókeıinen qyzyl púlish ketpeı qoıdy. Sánqoı jigit álgi qıyqty qaıdan aldy eken? Árıne, munyń úıinen alǵan joq. Biraq qaıdan aldy eken, á?..

Alqynǵan Turash júrisin baıaýlatyp jan-jaǵyna kóz tikti. Aýdan ortalyǵy taý yǵynda kórinbeı ketken. Qazir qaı jaǵyna qarasa da móldir kók aspannyń kúmbezi tek taý ústine ǵana tóńkerile qalǵan sıaqty. Anadaı jerdegi bıik-bıik qarly shyńdardyń ústinen qol sozym ǵana kórinedi.

Qudıa eńkeıgen kúnniń kózi aqshyl sarǵysh reńinen birtindep súzilip endi alqyzyldanyp, jer ústin qyzǵylt shapaqty nurǵa mala bastady. Búkil ústirt kúreń qyzyldanyp jatyr. Appaq qar basqan shyńdardyń ushar basy jalqyn tartyp jarqyraıdy. Turashtyń kóz aldyna taǵy da qyzyl púlish kele qaldy. Boıy tońazyǵandaı dir ete tústi. Onan soń: «qoıshy, bolar is bolyp ketti ǵoı, qurysynshy»,— dep ózin-ózi jubata bastady. Bir sát áıeline de «zaty qyzylqumar emes pe, ol baıǵusqa ne kiná» dep keshirim etkendeı boldy. Osydan biraz kún buryn artynan tamaq alyp kelgende áıeli: «E, qoıshy, sol on metr púlishke bola sottar deısiń be, shyǵasyń ǵoı, amanshylyq bolsa»,— degen-di. Sonda Turash áıeliniń osynsha paryqsyzdyǵyna ishteı renjip qalyp edi. Biraq ózi qamaýda jatyp, saǵyna jolyqqanda qatty aıtyp, áıelin renjitkisi kelmedi. İshteı tyndy... «oý, másele púlishte emes qoı. Basqada... Endi nede, báse?.. Týý, qurysynshy, meıli, ne de bolsa eske almaıynshy sol páleni...»

Turash aýylǵa deıin qansha qalǵanyn eske aldy. Aýyl — osy qońyr taýdyń kúngeıinde. Tas jolmen aınalyp júrgende aýdan ortalyǵynan jıyrma bes, otyz shaqyrym, al taý asyp tótemen júrse on shaqyrymnan asar-aspas jer. Mine, Turash áne-mine degenshe jol ortasyna da jetip qaldy. Anaý alda jatqan jyramen quldılasa, tabańda Tastannyń qystaýy bar — naq jol ortasy. Onan arǵy jol ylǵı eńiske qaraı. Osy júrispen el orynǵa otyrmaı-aq úıine jetip barady.

Jyramen tómen quldılaı bastady. Neǵurlym kúngeı asqan saıyn betege sırep, endi ǵana búr jarǵan tobylǵy, qaraǵan jıiledi. Sostıǵan jartastar kóbeıip, jalǵyz aıaq taspa jol solardyń arasymen buralańdap ketti. Qorym tas ta kezikti. Attaǵan saıyn saldyr-gúldir etip, taý arasynyń tynyshtyǵy buzylyp keledi. Meńireý tynyshtyqtan da osy saldyr-gúldir unady Turashqa. Qorym arasynda sasyr óse bastapty. Kók kesirtkeshe tas qýysynan basy qyltıyp tur, tıip ketse jasyq ıisi burq ete túsedi.

Kún qarsydaǵy órkesh jotanyń tasasyna kórinbeı ketti. Qyzǵylt sáýlesi tek qarly shyń basynda tur. Jyra ishi kúńgirt tarta bastady. Eńiske júrý óte qolaısyz edi. Sekirme tastardan súrinip túse jazdap, Turash óz denesin ózi ázer irkip, zirk-zirk etip keledi. Taýǵa shyqqannan da, taýdan túsken qıyn sıaqty. Óstip ábiger bop kele jatqanda tabandaǵy eski tas qystaýdyń úńireıgen terezesinen jylt etken ot kórindi. Óz ekpinin irke almaı attaı túsken, endi qystaý ishinde janyp jatqan ot ap-anyq bop úlkeıip kóringen. Boıyn sýyq ter basyp ketken Turash qalshıyp turyp qaldy. Aıdalada, taý arasynda ıesiz qalǵan eski tas qystaýda ot jaǵyp júrgen kim eken? Tóbesindegi murjasynan burqyrap kók tútin kóterilip tur. Qatty qoryqqan Turash ne ilgeri, ne keıin qozǵala almady. Búkil tula boıy shymyrlap uıyp barady. Osy kezde qystaý ishinen syńǵyrlaǵan ásem kúlki — qyz kúlkisi shyqty. Múlgı bastaǵan taý arasynyń keshki tynyshtyǵyn tilip ótip, kúmisshe syńǵyrlaıdy. Áli quryǵan Turash sylq etip otyra ketti.

Álden ýaqytta qystaý ishinen qyzyl kóılek kıgen taldyrmash jas qyz shyqty. Kıiktiń laǵyndaı orǵyǵan, aq mańdaıly, qos burymy tirsegin soǵady. Basyna aq oramal tartyp apty. Yńyldap án salyp júr. Anadaı jerde úıýli jatqan tobylǵydan qushaqtaı ala bergende kózi Turashqa tústi. Áýeli sileıip turyp qaldy da, tobylǵysyn tastaı sap qystaýǵa júgire kirdi. Sonyń artynsha álgi qyzben sóılesken erkek daýsy da estildi. Endi qystaýdan qyzǵa erip jigit shyqty. Uzyn boıly, kesek tulǵaly qara tory jigit. Óz-ózine kelip, boıyn jıǵan Turash qoryqqanyn sezdirmeı solarǵa qaraı júrdi. Taıap qalǵan kezde qyzdyń:

— Oı, ol kisi emes eken. Turash aǵaı ǵoı,— degen sybyrly sózin estip qaldy. Jigit te sybyrlap:

— Ol kim? — dep surady.

— Umytyp qaldyń ba, myna kórshi kolhozda dúkenshi bop istep edi ǵoı?

— Iá, ıá, endi tústi esime. Qamaýda emes pe edi?

— Ts-s...

Taıap kelgen Turashqa:

— Sálemetsiz be, Turash aǵaı,— dep qyz ózi amandasty.

Tanyǵan kisishe jarqyn shyraımen jón surap jatyr. Jigit te qol usyndy. Turash qyz ben jigittiń tústerin shyramytqandaı boldy. Biraq qapelimde bulardyń kim ekenin, qaıdan kórgenin esine túsire almady. Ásirese qyzdy jaqsy tanıtyn sıaqty. Appaq tisterin kórsetip, jymıa kúlip tur. Tanys keskin, jaqsy tanys...

Turash óziniń avtobýstan keshigip qalǵan soń tótelete jaıaý shyqqanyn aıtty. Endi jón aıtýdyń oraıy qyz ben jigitke oıysqan.

— Biz aýyldan júrmiz, aǵaı. Bıyl kolhozshylarǵa baqsha salatyn jer myna ústirtten berilgen,— dedi qyz qarsy betkeı jaqty nusqap.— Ashyq dalada, taý ústinde tońamyz ǵoı dep, myna qystaýǵa keldik.

Turash: «qaraqtarym, esiz qystaýǵa túneýge bolmaıdy ǵoı» dep aıtýǵa oqtaldy da, qyz ben jigittiń tipti jaıbaraqat qalpyn kórip irkildi. Bul aqyly tym ersi bolatyndaı kórindi.

Óz jolymen júre bergen. «Apyr-aý osy bir súıkimdi qyzdy qaıdan kórdim? Ózi meni tanyp tur. Jigitti de kórgen sıaqtymyn. Qaıdan kórdim?» dep oılady. Edáýir uzap ketken, sońynan:

— Aǵaı! — degen qyzdyń daýsy estildi.

Turash artyna burylǵan. Qyz ben jigit qosarlana júgirip keledi.

— Aǵaı, siz bilmeýshi me edińiz, myna, aldyńyzdaǵy Qasqaldaq tasyp jatyr qazirgi ýaqytta. Tańerteń sý tartylǵan kezde ótpeseńiz, qazir eleń-alańda ótýińiz qıyn. Áne, tyńdańyzshy...— dedi qyz.

— Iá, tańerteń ótpeseńiz, qazir qaýipti,— dep jigit te qostap qoıdy.

Shynynda Turash endi esine aldy. Taý arasyndaǵy Qasqaldaq jazda syldyrap aqqan kishkene móldir bulaq qana bolǵanymen kóktemde, taý basyndaǵy qar erigen kezde qatty tasyp, jaıaý túgili attylyǵa ótkel bermeıtin. Qulaǵyna endi jetti. Tasyǵan sýdyń shýyly taý arasyn jańǵyryqtyryp tur.

— Júrińiz, aǵaı, búginshe bizben birge bolyp, qonaq bop ketińiz. Jas otaýmyz. Túzde júrsek te, úıde júrsek te qonaqshyl bolǵymyz keledi. Toıymyzda bolmasańyz da, búgingi qonaǵymyz bolyńyz,— dedi qyz qıyla ótinip. Úlken qara kózderi jaýdyrap tilek etip tur. Ashań júzi keshki qarańǵylyqta aıryqsha appaq kórindi.— Júrińiz. Attap ótpeńiz bizdiń dámimizdi. Shaqyrsańshy sen de aǵaıdy, úı ıesi sensiń ǵoı,— dep jigitti búıirden túrtip qaırap qoıdy.

— Iá, sóıtińiz, aqsaqal, júrińiz...— dedi jigit te ótinip.

Bul kezde ymyrt úıirilip, kóz baılana bastaǵan. Qystaý ishi qarańǵy edi. Jigit pen qyz Turashty qolynan jetektegendeı eki jaqtap tórge shyǵardy. Tastan qalanǵan jer-oshaqqa taıaý tobylǵynyń jumsaq búri qalyń etip tóselip, ústine úlken kenep plash jabylypty. Álginiń ústinde qyz ben jigittiń kıim-keshekteri, býynshaq-túıinshekter jatyr. Bulardyń tóri osy eken.

— Jantaıyp demalyńyz,— dep, jigit óziniń maqtaly fýfaıkasyn búktep, Turashtyń shyntaǵynyń astyna tastady.

Qyz tobylǵyny ústemeleı jaǵyp, kishkene qara sháýgimdi otqa qoıdy.

Qystaý ishi jyp-jyly. Shyjyldap, pyrsyldap janǵan jas tobylǵynyń ashqyltym tútini kózdi jasaýratady. Ot sáýlesinen qystaý qabyrǵasyndaǵy qyrly tastar kómeski ǵana jylt-jylt etedi. Sálden keıin sháýgim qaınap, tasyp ketti. Qyz basyna tartqan oramalyn dastarqan etip jaıdy da, túıinshektiń birin sheship nan týrady. Eki stakan alyp, qaınaǵan sýdan quıyp, birin Turashtyń aldyna qoıdy, ekinshisine ózderine quıdy.

— Aǵaı, qomsynbańyz, alyńyz dámnen,— dedi kúlimsirep.

Turash erinderin kúıdire otyryp ystyq sýdy soraptap ishe bastady. İshken saıyn boıy jadyrap, tership, jan-dúnıesi buryn ózi sezip, bilip kórmegen raqatqa batty. Lám dep ún qatpastan sháýgimdegi sýdy aqyryna deıin ishti. Eger ózderi aıtpasa qyz ben jigitten eshteńe suramaýǵa bekindi.

Shaıdan keıin irge jaqtan Turashqa jumsaq etip tósek ázirlendi. Al qyz ben jigit ózderi plashqa oranyp jatty.

Oshaqtaǵy qyz toltyrǵan jas tobylǵy byqsyp, yzyldap, shyjyldap janady. Áýelde sybyrlasyp jatty da, sálden keıin qyz ben jigit uıyqtap ketti. Bul ekeýiniń kim ekenin basyn qatyryp biraz oılap jatty da, sálden keıin boıy del-sal bop ezilip, talmaýsyrap Turash ta uıyqtady.

Áldeqandaı dabyrdan oıandy. Qystaý ishi eptep jaryq tartypty. Keshtete týǵan aı ashyq terezeden syǵalaıdy. Qyz úı ortasynda qolynyń aýyrǵanyn aıtyp jylap otyr. Jigit onyń asty-ústine túsip báıek bolýda.

— Káne, myna jaryqqa ákelshi,— dep ol qyz bilegin aı sáýlesine tosty. Onan soń jubatqan únmen:

— Eshteńe de bolmapty, eptep qana...— deı bergen qyz bilegin ernine aparyp.

— Iá, saǵan eshteńe de bolmaǵan,— dep qyz qolyn julyp aldy.— Eki tastyń arasyna myjylyp qaldy, al sen eptep qana deısiń. Aıý sıaqty teris qarap aýnap, tasty basyp qalǵan sensiń... qolym-aı... qolym-aı... Endi ne isteıin...

— Ákel jaqsylap turyp baılap bereıin.

Jigit áldeqandaı shúberekti dar etkizip jyrtty da, qyz bilegin taǵy da aı sáýlesine tosyp turyp, baılap tastady. Ún shyǵarmaýǵa tyrysyp, tunshyǵa óksigen qyz ornyna qaıta jatty. Anda-sanda jas balasha qors ete qalady. Jigit ony aımalap, basynan, kózinen súıip taǵy da jubata bastady.

— Jylamashy endi. Tósekte jatyp jylaýǵa bolmaıdy... Qazir-aq qoıady aýyrǵany... Qoıshy endi. Myna kisi oıanyp ketedi, áıtpese. Jylamashy...

— Oıansa meıli, qorqady deısiń be? — dep qyz kúńk ete tústi.— Qolym-aı, solqyldap áketip barady... Netken baqytsyz edim...

Jigit julyp alǵandaı:

— Ne, ne, ne? Qaıtalashy sońǵy sózińdi,— dep basyn kóterdi.

Onyń túrin kóre almasa da qatty ashýlanǵanyn Turash jaqsy sezdi. Qyz qoryqqan bolý kerek, tyrs etip jaýap qatpastan býlyǵyp jylaı berdi. Birazdan keıin tynshyǵandaı boldy. Jigit bolsa basyn kótergen qalpynda shyntaqtap otyrǵan. Endi qatqyl únmen:

— Sen nemene, ókinip júrsiń be? — dedi qyzǵa.— Qolyńdy syltaýratyp oıyńdaǵyńdy aıtqanyń ba?.. Men saǵan jalǵyzdyǵymdy, túgimniń joǵyn eskertip edim ǵoı o basta. Óziń emes pe ediń: baqyt degen ekeýmiz qol ustasyp júrgen jerde deıtin... Al endi qosylǵanymyzǵa úsh kún bolmaı jatyp munyń qalaı?.. Baǵana aıaǵyma tiken kirdi dep jyladyń...

Jigit shalqasynan túsip, kókiregin ashyp tastady. Sálden keıin teris qarap jatqan qyz kóterilip kep, basyn jigit keýdesine saldy. Óksigen kúıde:

— Ashýlanbashy,— dedi, jigittiń bet-aýzyn aımalaı sıpalap: — Batyrym meniń... Sen de jylap jatyrsyń ba?.. Kózińnen jas aǵyp jatyr ǵoı...— Qyz shópildetip súıe bastady.

Jigit dirildegen únmen:

— Endigári aıtpa mundaı sózdi,— dedi.

Qyz erke qylyqqa basty.

— Aıtpaımyn. Ant etemin ózińe. Qoıshy endi, qushaqtashy meni...

Ekeýi de únsiz uzaq súıisti.

— Erte turamyz ba? — dep surady qyz.

— Erte turýymyz kerek.

— Sen oıanbasań, men oıana almaımyn.

— Ekeýmiz de oıanamyz...

— Kúrekterdi tyǵyp ketip pe ediń?

— Tyqqan joqpyn, kim alar deısiń.

Qyz ben jigit osylaı basyldy. Birazdan keıin qarly shyńdarǵa ıek artqan aı jyljyp mańdaı tusqa keldi. Endi kúmis sáýle qyz ben jigittiń betine tústi. Ekeýi de tátti uıqyda. Jigit shalqasynan jatqan kúıde kózin sál ashyńqyrap, aqyryn qoryldaıdy. Qalyń túk basqan jalańash keýdesi kóterile basylyp bir qalypty qozǵalady. Qyz bolsa basyn jigit kókiregine salǵan, qalyń burymy uıpalaq-tuıpalaq shashylyp, erinderi sál ashyla túsip, bir jaq ezýinen aqqan silekeıi jyltyrap tur. Mańdaıynan bastap betiniń ústimen tamaǵynyń astyna qaraı noqat júgirip ótti. Qyzdyń júzi jybyr qaǵyp kúlimsiregendeı boldy. Endi birde túshkirip qaldy. Onan soń uıqysyrap kúńgirlep sóıledi. Turash eshteńe uǵa alǵan joq. Qyz jigit baýyryna tyǵyla túsip, saq-saq kúldi.

Nege ekeni belgisiz qyz júzine qyzyǵa qarap jatqan Turashtyń da kúlkisi keldi. «Qaıran, baqytty shaq-aı» dep kúbirledi. Kúrsindi. Bir kezde ózi de osyndaı ystyq baqyttyń qushaǵynda bolyp edi-aý! Qansha jyl ótti, sonan beri... Iá, onsha kóp te bolmapty-aý. Nebári on jyl ǵana. On jyl!.. Turash ta dál mynaý jatqan beıtanys jigitteı qylshyldaǵan jas edi. Kúshti edi. Ol kezde aýyldaǵy jigit ataýlynyń armany bolǵan sulý qyzǵa úılendi. Qoly jetpegen jigitter buǵan tis qaıraıdy. Biraq betpe-bet kelýge qaımyqty. Dál, Turash úıine kelin túsirgen túni, aýyl jigitteri jarymes Qusandy ólgenshe mas qyp araq ishkizip, qolyna oqtaýly myltyq berdi. Toı tarqap, úıde Turash pen jas kelinshegi ońasha qalǵan. Sheshinip, endi shymyldyqqa kire bergen kezde terezeden gúrs etip myltyq atyldy. Áınekter shaldyr etip shashylyp tústi. Úreıi ushyp jylap jibergen jas kelinshegin qushaǵyna alyp, aımalap súıe bergen... Bir qyzyǵy, alǵashqy qosylǵan kezderinde Turash ta bolymsyz nárse úshin tósekte jatyp, áıelimen qosyla jylaýshy edi. Jylap jatyp ekeýi ystyq tabysatyn. Sol shaqtar eń bir baqytty kezeń eken ǵoı. Adam sonda baqyttan da jylaıdy eken-aý! Onan keıin aılar ótti, jyldar ótti, birtindep sol bir qosyla jylaıtyn shaqtar umytyla bastady. Tipti sol sátterdi keıinde, áıeli ekeýi eske alǵanda: «sondaǵymyz ne, eı, bizdiń? Aqymaq ekenbiz-aý!» dep sóket kóretin. Endi Turash jylar bolsa, áıeli jyrqyldap kúlip, mazaq etken de bolar edi. Óıtkeni áıeliniń qazirgi tiler baqyty múldem basqa. Turashtyń ózi de osy sońǵy baqytty kúıttep ketti ǵoı... Kóz aldyna jylt-jylt etip qyzyl púlish kele qaldy... Kútpegen jerden tekserýdiń sap ete túskeni. Onan soń sarǵaıyp qamaýda jatqan úsh aı.

«Úsh aı!.. Aıtar aýyzǵa ońaı. Kirpik qaqqandaı ár sáti qymbat ómirdiń úsh aıyn qapasta ótkizý keshirilmes kúná emes pe. Qyzyqpen óter qanshama kúnder, lázzatpen óter túnder qaıtyp oralmas bop zaıaǵa ketti ǵoı. Ýaı, adam qamaýda jatyp sarǵaıý úshin emes, baqyt úshin ómir súrmeı me?! Al ol baqyty bar bolǵyr adamnyń óz boıynda emes pe. Apyr-aý, sol baqyttan qalaı aıyrylyp qalady...»

Turash kóz ilmesten uzaq jatty. Qystaý ishi tym-tyrys. Aı sileıgen kúıde bildirmeı jyljyp, jambasqa aýdy. Qystaý ishi úńireıip kúńgirt tarta berdi. Qabyrǵa tastardyń árqaısysy ózderinshe úreıge tolyp, qubyjyq kórine bastady. Tereze tusyndaǵy shyńdar da qaraýytyp, sustanyp ketti. Jartastar jan-jaqtan qaýmalap tónip tur. Taý-tasqa jańǵyryǵyp, ysyldaı shyqqan shýyl estiledi. Bul — sarqyraı aqqan Qasqaldaqtyń shýyly.

Álden ýaqytta qystaý irgesindegi qorym tas saldyrlap, tasyr-tusyr dúbir shyqty. Sóıtkenshe bolǵan joq jer astynan shyqqandaı «Ý-ýf! Ý-ýf!» degen ashshy ún estildi. Búkil taý-tas ýildep álgi úndi jańǵyryqtyra jóneldi. Turashtyń tula boıy túrshigip ketti. Júregi dúrsildep, alqymyna tyǵylyp, aıqaılap jiberýge sál-aq qaldy. Dál qazir qorqynyshty birdeńe qystaýǵa kirip keletindeı bop jatty. Biraq úreılene kútkenmen, qystaýǵa eshteńe kirgen joq. Sálden keıin álgi ashshy ún «Ý-ýf! Ý-ýf!» dep qaıtalap shyqty da, qorymtas saldyr etip, qystaý ústinen qus ushyp ótti. «Ýh! Janym-aı úki eken ǵoı...» dep kúbirledi Turash.

Qyz ben jigit esh nárseden qapersiz tátti uıqyda, qozǵalar emes. Baqyt uıqysynda jatyr.

Raýandap tań bilindi. Shyǵys jaq kókpeńbek bop, tún qarańǵysy batysqa qaraı túrile bastady. Turash aqyryndap turyp, kıindi de tysqa shyqty. Aýa qońyr salqyn eken. Taý-tasty appaq shyq basypty. Kirshiksiz, shyńyltyr taza tańǵy shyq.

Turash óz jónimen júrip ketti. Taý arasy tup-tunyq, býaldyr kók-aıaz tunyp tur. Tobylǵy, qaraǵannyń búrisken búrleri jaqut taǵynǵandaı jylt-jylt etedi.

Kóńili alyp ushyp, qýanyshqa tolyp keledi Turashtyń. Buryn óz boıynda bolyp kórmegen ózgeshe qýanysh.

Birtindep, tań appaq bop atyp, kún shalǵan qarly shyńdardyń basy nur sáýle shashyp, jarqyraı bastady. Sáýle tómen qarap syrǵyp barady. Kún sulý da búgin uıasynan sergek turǵan tárizdi. Turash aýylǵa asyp túser órkesh shoqyǵa shyqqan, art jaqtan: «A-a-a!» dep taý jańǵyryqtyrǵan daýys estiledi. Alysta, álginde ózi túnep shyqqan — Tastan qystaýynyń tusyndaǵy bıik shoqynyń ústinde qyz ben jigit tur. Kún nury olardy qyzǵylt shapaǵyna orap apty. Tek sol ekeýiniń qýanyshyn pash etip turǵan tárizdi.

— A-a-a!..

Taý jańǵyryqty. Qojyr-qojyr jaqpar tastardyń betindegi aıazdanǵan tańǵy shyq aıǵyz-aıǵyz bop tamshylap tur.

Qyz ben jigit qol bulǵaıdy. Turashty kókirekke syımas qýanysh kernedi. Osy tańmen kelgen adam aıtqysyz zor qýanysh. Sol qýanyshtan júregi jarylardaı bop shyrqyraıdy. Iá, júrek shyrqyrap tur. Óksip-óksip jylaǵysy keldi Turashtyń. Qýanyshtan egilý edi bul. Artyna sońǵy ret buryldy:

— Órkenderiń óssin!..

— A-a-a!..

Taý jańǵyryqty...

---