Táýelsizdik tuǵyrym
Táýelsizdik tuǵyrym
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy otandy súıýge tárbıeleý sonymen birge Otan aldyndaǵy úlken mindet eldiń táýelsizdigin nasıhattaý, Táýelsizdik Altyn dińgegi – 1986 jylǵy Jeltoqsan kóterilisine ǵylymı turǵyda sıpattama berý jeltoqsan oqıǵasynyń qyr – syrymen tanystyrý. Jeltoqsan qurbandarymen tanystyrý. Jeltoqsan oqıǵasy týraly shyndyqqa kóz jetkizý.
Sabaqtyń tárbıelik máni: Jeltoqsan oqıǵasyna qatysqan aǵa – apalardyń eren erligin úlgi etip kórsetý. Elin, jerin súıýge otanyn qasterleýge, shynshyldyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń damytýshylyǵy: Oqýshylardyń sózdik qoryn molaıtý. Este saqtaý qabiletterin arttyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Jeltoqsan qurbandarynyń sýretteri,
D. Qonaevtyń, sýretteri, kitaptar, naqyl sózder,“Jeltoqsan alańy” sýretteri.
Sabaqtyń barysy:Uıymdastyrý, qonaqtarmen sálemdesý Táýelsizdik - tuǵyrym"
ádebı sózdi baǵdarlama"Muzda janǵan alaý" sahnalyq qoıylym “Este qalǵan
sol bir kez”Qonaqtarmen áńgime
"Elińniń uly bolsań, elińe janyń ashysa, azamattyq namysyń bolsa, qazaqtyń ulttyq jalǵyz memleketiniń nyǵaıyp - kórkeıýi jolynda jan terińdi syǵyp júrip eńbek et. Jerdiń de, eldiń ıesi óziń ekenińdi umytpa!" Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna Joldaýy
Táýelsizdikke 26 jyl Kirispe bólimi:
Muǵalim: Qurmetti ustazdar men oqýshylar!
Sizderdi aldymen 16 – jeltoqsan táýelsizdik kúnimen quttyqtaımyn.
Egemendi el atanǵanymyzsha, bizdiń halqymyzdy basynan qıyndyq pen qatygez jyldardyń nebir sumdyqtary ótti. Bul qazaq halqynyń ary men namysyna, taǵdyry men tarıhyna óshpes tańba salǵan 1986 jylǵy jeltoqsan. 1986 jyly jeltoqsannyń 16 – na Qazaqstan Kompartıasy Ortalyq Komıtetiniń 18 mınýtqa sozylǵan V – plenýmy D. A. Qonaevtyń ornyna Keńester Odaǵynyń Komýnıstik Partıasynyń usynýymen G. Kolbındi taǵaıyndaıdy. Ol buǵan deıin Ýlánovsk oblystyq komıtetiniń birinshi hatshysy bolyp istegen. Respýblıkaǵa múlde beıtanys bolatyn. 17 - jeltoqsanda tańerteń Almatyda jappaı tolqý bastaldy, keıinirek ol Respýblıkanyń basqa da qalalaryna tarady. G. Kolbınniń basshylyqqa taǵaıyndalýy syltaý ǵana edi. Narazylyqqa jyldar boıy qorlanǵan sebepter túrtki boldy. Jastar Brejnev alańyna jınala bastady. Alańda: “Biz, qazaq, ejelden erkindik ańsaǵan”, “Árbir ulttyń óz kósemi basqarsyn!”, “Táýelsizdik kerekİ” degen urandar aıtyldy. Respýblıka basshylary áý bastan – aq jastarmen teń quqyly kelisimge barmady jáne olardyń pikirin tyńdaǵysy kelmedi. Saıası narazylyqty úkimet bıligine tóngen qater dep baǵalap, oǵan Almaty garnızonyn jaýyngerlik daıyndyqqa keltirip, kóp kúshpen alańdaǵy jastardy qorshap aldy. Almatyǵa ár aımaqtardan áskerdiń arnaıy bólimderi jiberildi.
Túrmege qamaldy. Óz eliniń táýelsizdigin talap etip, sherýge shyqqan jastarǵa “Buzaqylar, ultshyldar, nashaqorlar” dep kiná taqty. Kóptegen stýdent - jastar oqý ornynan shyǵaryldy.
Jeltoqsanda shyndyq jyryn shyrqaımyn dep sharq urdyń,
Jeltoqsanda egemendi el bolsaq dep talpyndyń.
Keýdeńde áli syzy jatyr sol kezdegi salqynnyń
Aınalaıyn – aınalaıyn jas órkeni halqymnyń.
Óser eldiń qaı sátte de birlik bolmaq qalaýy,
Laýla, laýla jeltoqsannyń muzda janǵan alaýy!
Ózderińdeı ór namys jas órkeni bar eldiń,
Eshqashanda eńkeıýge tıisti emes jalaýy! Táýelsizdik jolynda Qaırat Rysqulbekov, Lázzat Asanova, Erbol Sypataev, Sábıra sıaqty qazaq jastary jeltoqsan oqıǵasy kezinde qaısarlyqpen erlik kórsetip, qurban boldy.
Endeshe sol jeltoqsan qurbandaryn bir mınýt únsizdikpen eske alaıyq. “Óz ulyn, óz erlerin eskermese El tegi alsyn qaıdan kemeńgerdi” – dep İlıas Jansúgirov aıtqandaı, bul kisilerge qandaı qurmet kórsetilse de artyq emes.
Jeltoqsan – erlik tarıhymyz. Sondyqtan, tyndyrylǵan is oryndy dep baǵalaımyz.
Prezıdenttiń jarlyǵymen 1996 jyly 9 jeltoqsanda Qaırat Noǵaıbaıuly Rysqulbekovke “Halyq qaharmany ” ataǵy berilip, aıryqsha, erekshelik belgisimen – “Altyn juldyz” tapsyryldy.
Sábıra, Lázzat, Erbolǵa “Aqtaý jónindegi anyqtama” qaǵazdary berildi.
Tórtkúl dúnıeni dúr silkindirgen áıgili jeltoqsannyń arman tilegi oryndalyp, elimizge táýelsizdik tańy atty. Qaı memleket úshin de óz táýelsizdigi óte qymbat. Egemendik – kóptegen ulttar men halyqtardyń máńgilik asqaq armany da, maqsaty da boldy. Egemendik úshin áli de kúresip jatqan halyqtar bar. Baba¬larymyz da “Egemen bolmaı el bolmas, etekten kesken jeń bolmas” dep, osynaý ulan - ǵaıyr dalany ıemdengen halqynyń táýelsiz el bolyp, ózgelermen terezesi teń, jeke memleket bolǵanyn armandap ótti. Halqymyzdyń baqytyna oraı elimiz¬diń Tuńǵysh Prezıdenti N. Nazar¬¬baevtyń tereńnen zerdeleı biletin saıasatynyń, keleshekti boljaı biletin kóregendiginiń arqasynda 1991 jyly 16 jeltoqsanda Qazaqstan egemendikke qol jetkizdi. Bul aıtýǵa jeńil, atqarýǵa kelgende ǵasyrlyq salmaǵy bar is boldy. Keshegi úlken derjavadan jeke otaý bo¬lyp shyqqan elderge álem nazar tikti. “Qaıter eken?” dep apyl - tapyl basqan qa¬da¬¬myn qadaǵalap turdy. Osyndaı jaǵ¬daı jahandyq tarıhta talaı ret kezdes¬ken. Ár túrli joldarmen azattyq alǵan mem¬leketterdiń el bolyp eńse tiktep, órkenıet kóshine erip ketýi árqalaı bolǵan. Sosıalısik qoǵamnyń tar qur¬saýy¬nan shyqqan, endi ǵana táýelsizdigin alǵan Qazaqstandy birden naryq ekonomı¬kasyna baǵyttaýda Nursultan Ábishuly tarıhı sheshim qabyldap, táýekelge bel býdy. Sondyqtan bizdiń eldiń Tuńǵysh Prezıdenti zor aýqymdy mindetterdi atqara bildi, tyńnan túren salǵandaı el damýyna dańǵyl jol ashty Qazaqstannyń ózgelerge úlgi bolǵan tustary da kóp. Elbasynyń jahandyq jańashyl baǵyttaǵy jobalardy bas¬tama jasaıtyny osydan. Ulttyq rýhty álemge úlgi qylatyn bir tulǵa bolsa, sol Elbasy dep bilemiz. Biz – ulttyq mindeti berik, ulttyq rýhy jańarǵan elmiz. Eldiń ishki baǵdaryn saralasaq, elimiz 2020 jylǵa deıin strategıalyq ındýstrıaldy - ınovasıalyq damý maqsatyn qoıyp otyr. Qazaqstan saıası jáne ekonomıkalyq durys sheshimder tabýǵa, álemdik derjavalar básekelestiginde halyq qalaýyn saqtap qalýǵa múmkindik aldy. El turǵyndarynyń jaǵdaıyn jaqsartylýyna, adam quqyǵyn qorǵap, áleýmettik ádildik ornatýǵa, ultaralyq qatynas pen birlikti saqtalýyna talpynǵan jas memleketimizdiń atqarǵan sharalary álemniń barsha elderiniń qoldaýyna ıe boldy. Elbasymyzdyń Táýelsizdik týraly qanatty oılary HH ǵasyrdyń sońynda álem kartasynda jańa táýelsiz memleket paıda boldy. Sol qurylǵan Qazaqstan atty táýelsiz memlekettiń bastaýynda turý baqyty Nursultan Nazarbaevtyń baqytyna tıdi. Prezıdent HHİ ǵasyrǵa Qazaqstan Respýblıkasyn álem tanyǵan táýelsiz memleket tuǵyryna qondyrǵan tarıhı tulǵaǵa aınaldy. Eger biz Táýelsizdikten aırylsaq, bizge keshirim joq. Táýelsizdik – ata - babalarymyzdyń júzdegen jyldarmen ólshenetin arman - ańsarynyń júzege asqan aqıqaty. Táýelsizdiktiń árbir jylynyń biz úshin máni bólek, mańyzy aıryqsha. Táýelsizdiktiń tar jol, taıǵaq keshýinen, betten qaǵar jeliniń esýinen taısalmaýǵa tıispiz. Biz ata - babalarymyzdyń ańsar - armanyna qol jetkizip, myńjyldyqtyń túıisken toǵysynda táýelsiz memleket qurdyq. Qazaqstannyń Táýelsizdiginiń bolashaǵy úshin, ósip - órkendeý úshin, nyǵaıýy úshin qazaqtyń – ózimizdiń ulttyń birligi kerek,
Osy jyldar ishinde talaı belesten astyq. Qazaqstandy álem tanydy.
Endeshe, Táýelsizdigimizdiń tuǵyry bıik, halqymyzdyń eńsesi joǵary, egemendigimiz baıandy bolsyn!
Qyzylorda oblysy, Jańaqorǵan aýdany,
Sýnaqata aýyly №194 orta mektebi
Páni muǵalimi: Kósherbaeva Jadyra
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy otandy súıýge tárbıeleý sonymen birge Otan aldyndaǵy úlken mindet eldiń táýelsizdigin nasıhattaý, Táýelsizdik Altyn dińgegi – 1986 jylǵy Jeltoqsan kóterilisine ǵylymı turǵyda sıpattama berý jeltoqsan oqıǵasynyń qyr – syrymen tanystyrý. Jeltoqsan qurbandarymen tanystyrý. Jeltoqsan oqıǵasy týraly shyndyqqa kóz jetkizý.
Sabaqtyń tárbıelik máni: Jeltoqsan oqıǵasyna qatysqan aǵa – apalardyń eren erligin úlgi etip kórsetý. Elin, jerin súıýge otanyn qasterleýge, shynshyldyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń damytýshylyǵy: Oqýshylardyń sózdik qoryn molaıtý. Este saqtaý qabiletterin arttyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Jeltoqsan qurbandarynyń sýretteri,
D. Qonaevtyń, sýretteri, kitaptar, naqyl sózder,“Jeltoqsan alańy” sýretteri.
Sabaqtyń barysy:Uıymdastyrý, qonaqtarmen sálemdesý Táýelsizdik - tuǵyrym"
ádebı sózdi baǵdarlama"Muzda janǵan alaý" sahnalyq qoıylym “Este qalǵan
sol bir kez”Qonaqtarmen áńgime
"Elińniń uly bolsań, elińe janyń ashysa, azamattyq namysyń bolsa, qazaqtyń ulttyq jalǵyz memleketiniń nyǵaıyp - kórkeıýi jolynda jan terińdi syǵyp júrip eńbek et. Jerdiń de, eldiń ıesi óziń ekenińdi umytpa!" Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna Joldaýy
Táýelsizdikke 26 jyl Kirispe bólimi:
Muǵalim: Qurmetti ustazdar men oqýshylar!
Sizderdi aldymen 16 – jeltoqsan táýelsizdik kúnimen quttyqtaımyn.
Egemendi el atanǵanymyzsha, bizdiń halqymyzdy basynan qıyndyq pen qatygez jyldardyń nebir sumdyqtary ótti. Bul qazaq halqynyń ary men namysyna, taǵdyry men tarıhyna óshpes tańba salǵan 1986 jylǵy jeltoqsan. 1986 jyly jeltoqsannyń 16 – na Qazaqstan Kompartıasy Ortalyq Komıtetiniń 18 mınýtqa sozylǵan V – plenýmy D. A. Qonaevtyń ornyna Keńester Odaǵynyń Komýnıstik Partıasynyń usynýymen G. Kolbındi taǵaıyndaıdy. Ol buǵan deıin Ýlánovsk oblystyq komıtetiniń birinshi hatshysy bolyp istegen. Respýblıkaǵa múlde beıtanys bolatyn. 17 - jeltoqsanda tańerteń Almatyda jappaı tolqý bastaldy, keıinirek ol Respýblıkanyń basqa da qalalaryna tarady. G. Kolbınniń basshylyqqa taǵaıyndalýy syltaý ǵana edi. Narazylyqqa jyldar boıy qorlanǵan sebepter túrtki boldy. Jastar Brejnev alańyna jınala bastady. Alańda: “Biz, qazaq, ejelden erkindik ańsaǵan”, “Árbir ulttyń óz kósemi basqarsyn!”, “Táýelsizdik kerekİ” degen urandar aıtyldy. Respýblıka basshylary áý bastan – aq jastarmen teń quqyly kelisimge barmady jáne olardyń pikirin tyńdaǵysy kelmedi. Saıası narazylyqty úkimet bıligine tóngen qater dep baǵalap, oǵan Almaty garnızonyn jaýyngerlik daıyndyqqa keltirip, kóp kúshpen alańdaǵy jastardy qorshap aldy. Almatyǵa ár aımaqtardan áskerdiń arnaıy bólimderi jiberildi.
Túrmege qamaldy. Óz eliniń táýelsizdigin talap etip, sherýge shyqqan jastarǵa “Buzaqylar, ultshyldar, nashaqorlar” dep kiná taqty. Kóptegen stýdent - jastar oqý ornynan shyǵaryldy.
Jeltoqsanda shyndyq jyryn shyrqaımyn dep sharq urdyń,
Jeltoqsanda egemendi el bolsaq dep talpyndyń.
Keýdeńde áli syzy jatyr sol kezdegi salqynnyń
Aınalaıyn – aınalaıyn jas órkeni halqymnyń.
Óser eldiń qaı sátte de birlik bolmaq qalaýy,
Laýla, laýla jeltoqsannyń muzda janǵan alaýy!
Ózderińdeı ór namys jas órkeni bar eldiń,
Eshqashanda eńkeıýge tıisti emes jalaýy! Táýelsizdik jolynda Qaırat Rysqulbekov, Lázzat Asanova, Erbol Sypataev, Sábıra sıaqty qazaq jastary jeltoqsan oqıǵasy kezinde qaısarlyqpen erlik kórsetip, qurban boldy.
Endeshe sol jeltoqsan qurbandaryn bir mınýt únsizdikpen eske alaıyq. “Óz ulyn, óz erlerin eskermese El tegi alsyn qaıdan kemeńgerdi” – dep İlıas Jansúgirov aıtqandaı, bul kisilerge qandaı qurmet kórsetilse de artyq emes.
Jeltoqsan – erlik tarıhymyz. Sondyqtan, tyndyrylǵan is oryndy dep baǵalaımyz.
Prezıdenttiń jarlyǵymen 1996 jyly 9 jeltoqsanda Qaırat Noǵaıbaıuly Rysqulbekovke “Halyq qaharmany ” ataǵy berilip, aıryqsha, erekshelik belgisimen – “Altyn juldyz” tapsyryldy.
Sábıra, Lázzat, Erbolǵa “Aqtaý jónindegi anyqtama” qaǵazdary berildi.
Tórtkúl dúnıeni dúr silkindirgen áıgili jeltoqsannyń arman tilegi oryndalyp, elimizge táýelsizdik tańy atty. Qaı memleket úshin de óz táýelsizdigi óte qymbat. Egemendik – kóptegen ulttar men halyqtardyń máńgilik asqaq armany da, maqsaty da boldy. Egemendik úshin áli de kúresip jatqan halyqtar bar. Baba¬larymyz da “Egemen bolmaı el bolmas, etekten kesken jeń bolmas” dep, osynaý ulan - ǵaıyr dalany ıemdengen halqynyń táýelsiz el bolyp, ózgelermen terezesi teń, jeke memleket bolǵanyn armandap ótti. Halqymyzdyń baqytyna oraı elimiz¬diń Tuńǵysh Prezıdenti N. Nazar¬¬baevtyń tereńnen zerdeleı biletin saıasatynyń, keleshekti boljaı biletin kóregendiginiń arqasynda 1991 jyly 16 jeltoqsanda Qazaqstan egemendikke qol jetkizdi. Bul aıtýǵa jeńil, atqarýǵa kelgende ǵasyrlyq salmaǵy bar is boldy. Keshegi úlken derjavadan jeke otaý bo¬lyp shyqqan elderge álem nazar tikti. “Qaıter eken?” dep apyl - tapyl basqan qa¬da¬¬myn qadaǵalap turdy. Osyndaı jaǵ¬daı jahandyq tarıhta talaı ret kezdes¬ken. Ár túrli joldarmen azattyq alǵan mem¬leketterdiń el bolyp eńse tiktep, órkenıet kóshine erip ketýi árqalaı bolǵan. Sosıalısik qoǵamnyń tar qur¬saýy¬nan shyqqan, endi ǵana táýelsizdigin alǵan Qazaqstandy birden naryq ekonomı¬kasyna baǵyttaýda Nursultan Ábishuly tarıhı sheshim qabyldap, táýekelge bel býdy. Sondyqtan bizdiń eldiń Tuńǵysh Prezıdenti zor aýqymdy mindetterdi atqara bildi, tyńnan túren salǵandaı el damýyna dańǵyl jol ashty Qazaqstannyń ózgelerge úlgi bolǵan tustary da kóp. Elbasynyń jahandyq jańashyl baǵyttaǵy jobalardy bas¬tama jasaıtyny osydan. Ulttyq rýhty álemge úlgi qylatyn bir tulǵa bolsa, sol Elbasy dep bilemiz. Biz – ulttyq mindeti berik, ulttyq rýhy jańarǵan elmiz. Eldiń ishki baǵdaryn saralasaq, elimiz 2020 jylǵa deıin strategıalyq ındýstrıaldy - ınovasıalyq damý maqsatyn qoıyp otyr. Qazaqstan saıası jáne ekonomıkalyq durys sheshimder tabýǵa, álemdik derjavalar básekelestiginde halyq qalaýyn saqtap qalýǵa múmkindik aldy. El turǵyndarynyń jaǵdaıyn jaqsartylýyna, adam quqyǵyn qorǵap, áleýmettik ádildik ornatýǵa, ultaralyq qatynas pen birlikti saqtalýyna talpynǵan jas memleketimizdiń atqarǵan sharalary álemniń barsha elderiniń qoldaýyna ıe boldy. Elbasymyzdyń Táýelsizdik týraly qanatty oılary HH ǵasyrdyń sońynda álem kartasynda jańa táýelsiz memleket paıda boldy. Sol qurylǵan Qazaqstan atty táýelsiz memlekettiń bastaýynda turý baqyty Nursultan Nazarbaevtyń baqytyna tıdi. Prezıdent HHİ ǵasyrǵa Qazaqstan Respýblıkasyn álem tanyǵan táýelsiz memleket tuǵyryna qondyrǵan tarıhı tulǵaǵa aınaldy. Eger biz Táýelsizdikten aırylsaq, bizge keshirim joq. Táýelsizdik – ata - babalarymyzdyń júzdegen jyldarmen ólshenetin arman - ańsarynyń júzege asqan aqıqaty. Táýelsizdiktiń árbir jylynyń biz úshin máni bólek, mańyzy aıryqsha. Táýelsizdiktiń tar jol, taıǵaq keshýinen, betten qaǵar jeliniń esýinen taısalmaýǵa tıispiz. Biz ata - babalarymyzdyń ańsar - armanyna qol jetkizip, myńjyldyqtyń túıisken toǵysynda táýelsiz memleket qurdyq. Qazaqstannyń Táýelsizdiginiń bolashaǵy úshin, ósip - órkendeý úshin, nyǵaıýy úshin qazaqtyń – ózimizdiń ulttyń birligi kerek,
Osy jyldar ishinde talaı belesten astyq. Qazaqstandy álem tanydy.
Endeshe, Táýelsizdigimizdiń tuǵyry bıik, halqymyzdyń eńsesi joǵary, egemendigimiz baıandy bolsyn!
Qyzylorda oblysy, Jańaqorǵan aýdany,
Sýnaqata aýyly №194 orta mektebi
Páni muǵalimi: Kósherbaeva Jadyra