InfoHub Logo

Batys Qazaqstan oblysy, Aqjaıyq aýdany,
Aqjaıyq balalar saz mektebiniń dombyra klass oqytýshysy.
Kýshekkalıev E. A

Taqyryby: «Ustaz - uly tulǵa»
Maqsaty: a) Oqýshylarǵa Qubysh Áshimulynyń ómiri men shyǵarmalary, shákirtteri jóninde maǵlumat berý.
á) Oqýshylardy kishipeıildilikke, ustazdardy qurmet tutýǵa tárbıeleý.
b) Balanyń oılaý, tyńdaý, óz oılaryn jetkize bilý mádenıetin damytý.
Ádisi: Suraq - jaýap, baıandaý, t. b.
Kórnekiligi: Qubysh Muhıtovtyń sýreti, shákirtteriniń fotosy, t. b.

Jospary: 1. Uly ustazdyń otbasylyq ómiri,
2. Ustazdary men shákirtteri,
3. Jetken jetistikteri.
4. Q. Áshimulyna arnalǵan tárbıe saǵatyna qorytyndy.

Qurmetti oqýshylar, ustazdar búgingi keshimizdiń qonaqtary!
"Qulaqtan kirip, boıdy alar,
Ásem án men tátti kúı,
Kóńilge túrli oı salar,
Ándi súıseń, menshe súı", - dep, Abaı atamyz jyrlaǵandaı
Kúı tóńireginde Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorıasynyń alǵashqy túlegi, áıgili ustaz, kásibı ónerdiń belgili qaıratkeri, Joǵary mektepke eńbegi sińgen qyzmetker, profesor, aramyzdan kúni keshe ótken ataqty dombyrashy Qubysh Áshimuly Muhıtovtyń ómir, óner jolyna syr shertpekpiz. Olaı bolsa, búgin Qubysh Áshimuly Muhıtovqa arnap otyrǵan tárbıe saǵatymyzdy bastaýǵa ruqsat etińizder!

Eldegi ádep – el dilinde,
El demi – dombyranyń úninde.
Máńgilik jasaıdy jyr, óner
Jańǵyryp anamnyń tilinde.
Aldaryńyzda 1synyp oqýshysy Saıınova Saıda halyq kúıi
«Jastar bıi»
Qazaqta Siz darasyz týa qalǵan,
Ónerde armanyna qýat alǵan.
Baqyt, Qarshyǵa, Kárıma, Roza syndy,
Dombyranyń tarlandary dáris alǵan.

«Uıada ne kórseń, ushqanda sony ilersiń» - degendeı Qubysh Áshimuly «óneri» semály túrde urpaqtan - urpaqqa dástúrli jarasqan halyq kompozıtory, ánshi Muhıt Meralıevtiń áýletinen taraǵan, mýzykant Muhıtovtardyń sońǵy iri qaıratkeri.
Muhıt babamyz kúmis kómeı shákirtterin qaldyrýmen qatar, artyna ánshi - kúıshi óz urpaktarynda qaldyra bildi. Osyndaı urpaktarynyń basy, nemeresi ataqty kúıshi Qazaqstan halyq ártisi – marqum Luqpan Muhıtov bolatyn. Qubekeń óz babasy Muhıtty kórmese de, dombyradan alǵash ustazy bolǵan, óz naǵashy aǵasy dombyrashy - kúıshi Luqpannyń aıaýly alaqanynda bolyp, Batys Qazaqstan ólkesine sol kezde esimderi belgili bolǵan halyq kompozıtorlary Qurmanǵazy, Dáýletkereı, Qazanǵap, Mámen, Abyl, Tazbala, Qaýen, Túrkesh, Balabaısannyń nebir ásem sazdy tátti kúılerin estip, tyńdap, ári tartyp ósti. Bala Qubysh kúıge, dombyraǵa eliktep, qyzyǵa bastaǵan kezde, kúıshi naǵashysy Luqpan Muhıtovty 1934 jyly almatyda ótken halyq ónerpazdarynyń 1 - shi sletine shaqyrady. Osy oryndaýshylyq talantymen kózge túsken Luqpandy qazylar alqasy Almatyǵa qaldyrady. Sol kúnnen bastap Luqpan Muhıtov akademık A. Jubanov uıymdastyrǵaly jatqan tuńǵysh qazaq ult - aspaptar orkestriniń irge tasyn birge qalasyp osy orkestrde konsertmeıstirlik qyzmette bolady. Endigi jerde Qubyshqa dombyradan ekinshi ustazy óz anasy Zeınep Muhıtova úıretedi. Zeınep apaıda ánshi, dombyrashy ata ónerin jalǵaı bilgen urpaq. Uly Qubysh Áshim - ulynda dombyraǵa baýlıdy. Dombyrany alǵash qolyna ustatqan anasy Zeınep, ulynyń bolashaǵynan zor úmit kútedi. Ana ańdaýly aqıqatqa ulasty. Qubyshtyń anasy Zeınepte 1935 jyly Almatyǵa kelip, Qurmanǵazy orkestrine ornalasty. Sol jyldary orkestrdegi nebári eki áıeldiń biri osy Zeınep edi. Barmaǵynan bal tamǵan dombyrashy óner ujymynda jıyrma jyl taban aýdarmaı óner kórsetti. Qubysh segizinshi synypty bitirip 1943 jyly osy orkestrdiń eń jas kúıshisi bolyp qabyldandy. Sóıtip, anasy ekeýi otyzynshy jyldary jazyqsyz ketken aǵalarynyń ornyn oısyratpaı, óz talanttarymen orkestrdiń kúıin quıqyljytty. Alty aıdabala Qubysh tóre mektebiniń ataqty kúıshisi Naýsha Bókeıhanovtan 30 - ǵa tarta kúı úırenedi. 1944 jyly N. Bókeıhanov ómirden ótkennen keıin 1 jyl daraboz kúıshi Qalı Jantileýovten sabaq alady, 1945 jyly konservatorıanyń 1 - kýrsyna qabyldandy. Konservatorıada dombyradan sabaq bergen ustazy Qazaqstan halyq artısi Luqpan Muhıtov, Qubyshqa dombyranyń alýan – túrli oryndaýshylyq sıqyrly syrlaryn úırete bildi.
Oqýshylarǵa suraq qoıylady...
Konservatorıada oqýmen qatar, ári orkestrde jumys isteı júrip teorıalyq bilimin praktıkamen ushtastyra bilgen Qubekeń, sol kezden bastap qazaqta buryn - sońdy kezdespegen Bas – dombyrany óz betinshe tartyp úırenip osy aspaptyń oınaý erekshelikterin, dybys dıapazonyn, onyń ulttyq mýzykalyq dybys boıaýyn t. b. mýzykalyq jaqtaryn zertteýmen shuǵyldanyp júredi. Konservatorıany oıdaǵydaı bitirgen Q. Áshimuly tenor dombyramen bas – dombyra klasy boıynsha sabaq bere júrip, osy aspaptar úshin arnaıy oqý ádistemelik baǵdarlamasyn jasap, oryndaý erekshelikterin ǵylymı túrde damytyp jańalyq engizý Qubekeńniń tikeleı óziniń taza eńbegi. Sondyqtanda ataqty dırıjerimiz Shamǵon Qajǵalıev, orkestr úshin Bas – dombyra atqaratyn rolin aıta kelip, Bas dombyranyń qurylysyn jan – jaqty jetildirip, damytqan, asa baǵaly ǵylymı jańalyqtar engizgen Qubekeńdi «Bas – dombyranyń ákesi» - dep oryndy ataǵan edi. Osy qyzmetti atqara júrip Qubysh Muhıtov «bas» jáne «tenor» túrlerin oqytýdyń metodıkasy men teorıasy salasynda kóp eńbek sińirdi.
Bala dese oılamaıdy óz qamyn,
Kórsem deıdi kúnge de qol sozǵanyn.
Shyn júrekten jatsa - tursa tileıdi,
Shákirtiniń ózinen de ozǵanyn.
Orystyń halyq áni «Alma aǵashy aıasynda» oryndaıtyn 1 synyp oqýshysy Mýrzaeva Zýhra.
1950 jyly konservatorıanyń halyq aspaptary fakúltetin bitirgen Qubyshty Ahmet Jubanov osynda jumysqa alyp qaldy. Sońǵy 15 jyl ishinde ol ondaǵan sheber dombyrashylar tárbıelep ósirdi, Qubyshtyń shákirtteri astanalyq jáne oblystyq mýzyka oqý oryndarynda arnaýly dombyra mamandyǵy boıynsha oıdaǵydaı sabaq berip júr. Kafedra meńgerýshisi, dekan, prorektor bola júrip, óner shańyraǵyna ómiriniń sońǵy kúnine deıin 55 jylyn túgel arnady. Dombyraǵa úıretýdiń ádistemesin jasap, oqýlyqtar jazdy. Pedagogtik jáne oryndaýshylyq darynymen tanylǵan Qubyshty A. Jubanov jastaıynan - aq “dombyrashylar ustazy” ataǵan edi.
Bıikke órlegen,
Taısalyp kórmegen.
Urpaqtyń keýdesin,
Qýanysh kernegen.
Ustaz dep án shyrqap,
Kúı tókken perneden
Qazaqstannyń halyq ártisi, Memlekettik syılyqtyń jáne Parasat ordeniniń ıegeri, profesor Qarshyǵa Ahmedıarovtyń osy kúngi asýynyń bastaýyndaturǵan ustazy Qubysh Áshimuly Muhıtovqa arnaý kúıi «Ustazǵa» edi. Ustaz atty kúıler kóp, bul kúıdiń ereksheligi bilikti mamannyń, sabyrlylyǵy men tózimdiligi, paıym pikiri ornyqty Q. Áshimulynyń ulaǵat tulǵasyn kúı tilimen sonshalyqtyaıqyn sýretteýimen erekshelenýinde. Baısaldy ekpin, jyly áýez, janǵa jaıma shýaq sezim uıalatady. Osy Q. Áshimulyna arnalǵan kúıdi men sizderge oryndap bereıin, kúı «Ustazǵa»
Oqýshylarǵa suraq qoıylady...
Q. Áshimuly shákirtterin atap aıtsaq, Qazaqstannyń halyq ártısi, kompozıtor, profesor K. Kúmisbekov, konservatorıanyń dosenti Qazaqstanǵa eńbegi sińgen artıs B. Karabalına, profesorlar T. Merǵalıev, M. Qalaýov, Qazaqstanǵa eńbegi sińgen qaıratker, Qurmanǵazy atyndaǵy akademıalyq ult – aspaptar orkestiniń kórkemdik jetekshisi jáne bas dırıjeri, profesor A. Jaıymov, Almaty Qyzdar ınstıtýtynyń dosenti Ó. Spanov, Shymkent Mádenıet ınstıtýtynyń dekany Ó. Ǵubaıdýllın, Taldyqorǵan fılarmonıasynyń dırektory Sh. Temirov, Qyrǵyz respýblıkasy pedagogıkalyq ınstıtýtynyń aǵa oqytýshy A. Omarov, t. b. abroıly jumys istep júrse, konserttik oryndaýshylar salasyndaǵy shákirtteri Qazaqstan halyq artısi Memlekettik syılyqtyń jáne Parasat ordeniniń ıegeri, profesor Q. Ahmedıarov, Qazaqstan Jastar odaǵy syılyǵynyń ıegeri Sh. Ábiltaev, ár túrli saıystardyń júldegeri, respýblıkamyzdyń eńbegi sińgen artısi R. Tájibaevtar ónerleri halqymyzǵa tanylǵan kúıshiler. Qubekeńniń ónerli shákirtteri tek elimizde ǵana tanylyp qoımaı, Dúnıejúzin Qazaqstan ónerin nasıhattap, kórermenderin tamsandyryp keledi.
Aldaryńyzda 1synyp oqýshysy Qaıyrova Lázzat balalar áni,
«Kóńildi qazdar»
Qaıyn jurtynyń osal emestigin Qubysh aǵanyń jubaıy, árqashan jymıyp turatyn Darıǵa apaıdan kórýge bolady. Darıǵa apaı qazaqtan shyqqan alǵash trýbashy. 37 jyl Ǵ. Músirepov atyndaǵy balalarmen jas óspirimder teatrynda, balalar mýzyka mektebinde sabaq berdi. Teatrdan qurmetti demalysqa shyqty. Otaý tigip, juptasa ómir súrgenderine de Altyn toıdan asypty, balalary Baqytjan, Alýash, Erjan el tanyǵan azamattar bop ósti, nemere súıdi, alǵashqy nemereleri Taımandy Qubysh Áshimuly aýzynan tastamaı áńgimelep otyrady.
Qubysh Áshimuly – kúı úıretip, ol kúılerdi notaǵa túsirip hattaýda, túp - nusqasyn naqtaýda, kúı tarıhyn, kúı men dombyra syryn tereń túsinetin respýblıkamyzdaǵy sanaýly ǵana mamandarymyzdyń biri – degen bolatyn marqum L. A. Hamıdı.
Q. Áshimulynyń kóp jylǵy eńbegin úkimetimiz joǵary baǵalap, oǵan Qazaqstan joǵarǵy mektebine eńbegi sińgen qyzmetkeri ataǵyn berse jáne «Eren eńbegi úshin», «Eńbektegi erligi úshin», «Eńbekte óte jaqsy jetistigi úshin» medaldarymen, «Qurmet belgisi» ordenimen, Joǵarǵy keńesi gramotalarymen marapattaldy.
Mine, qarapaıym da qatygez, salaýatty da zerek, «Ular» shyńyndaǵy súıikti ustazymyz, ardaqty aǵa Qubysh Áshimuly bıikteri osyndaı.
Ustazdardyń ustazy,
Shamǵon, Fýat tustasyń.
Shákirtteriń árqashan,
Ónerińdi ustasyn, -
deı kele, búgingi Q. Áshimulyna arnaǵan tárbıe saǵatymyzdy osymen tamamdaımyz!