InfoHub Logo

Bilim berý salasy: Qatynas.
Uıymdastyrylǵan oqý - áreketi: Kórkem ádebıet.
Taqyryby: «Halyq danalyǵyn umytqan joqsyń ba?»

Maqsaty: Balalardyń jumbaq sheshý, maqal - máteldi aıtý, tapsyrma boıynsha maqaldar oılaý arqyly logıkalyq oıyn damytý.
Tapsyrmany oryndaý boıynsha sózdiń qudiretin túsine bilýge, maqal - mátelge degen qyzyǵýshylyqtaryn oıatý.
Maqal - máteldi oryndy jerge paıdalana bilýge úıretý.
Uıymdastyrylǵan oqý - áreketi kórnekiligi: Taqyryptyq sýretter, ulaǵatty sózder, qamshy.
Uıymdastyrylǵan oqý - áreketi tıpi: Qaıtalaý, balalar bilimin bekitý.
Uıymdastyrylǵan oqý - áreketi túri: Saıahat oqý is - áreketi.
Uıymdastyrylǵan oqý - áreketi ádis - tásili: Suraq - jaýap, jalǵastyrý ádisi, sýret boıynsha
kórsetý.

Motıvasıalyq qozǵaýshy
Balalar qazir biz danalar eline saıahat jasaımyz. Qanekeı ishke kire qoıyńdar.(Balalar syrttan top bólmesine kiredi)

İzdený uıymdastyrýshy
Balalar qazir biz danalar eline saıahat jasaımyz. Qanekeı ishke kire qoıyńdar.
- Mine biz danalar eline kelip turmyz. Mynaý aınalamyzda turǵan bizderge ónege - ósıet, ulaǵatty, dana sózderin qaldyryp ketken danalarymyzdyń sýretteri.
Olar: Áıteke bı, Tóle bı, Qazybek bı, Abaı Qunanbaev, Y. Altynsarın atalaryń.
Myna sózge nazar aýdarsaq:
Bilekti birdi jyǵar,
Bilimdi myńdy jyǵar - degen maqal jazylyp tur eken. Iaǵnı sender kúshtimin deseńder bireýdi jyǵady ekensińder, al bilimdi bolsańdar, osy atalaryń sekildi bı bolyp, dana bolyp el basqaratyn azamat bolady ekensińder.

- Al myna jazýda:
Ádepti bala – arly bala,
Ádepsiz bala - sorly bala.- degen maqal jazylǵan eken.
- Sonda ádepti bala qandaı bolady sender ony bilesińder me?
- Al ádepsiz bala qandaı bolady?
Ádepti bala, tártipti, taza júretin, mama - papalarynyń aıtqanyn qylatyn balalar.
Tártipsiz, las júretin, mama - papalarynyń aıtqanyn qylmaıtyn balalar
- Durys aıtasyńdar balalar, sender jaqsy ádepti bala bolyp júrińder. Úılerińe qonaq kelgende mazany almaı, balabaqshadan úırengen óleń, taqpaqtaryńdy aıtyp berip berińder
- Balalar osy danalardyń ishinde bizderge oqý, bilim týraly ósıet óleń qaldyryp ketken kim ekenin bilesińder me?
Ol - Ybyraı Altynsarın
- Durys aıtasyńdar balalar, olaı bolsa osy Ybyraı Altynsarın atamyzdyń ósıet - óleńin bárimiz aıtyp shyǵaıyq, áýeli bireýimiz bastaıyq, ary qaraı qalǵanymyz jalǵastyraıyq.
Bir allaǵa syıynyp
Kel, balalar oqylyq.
Oqyǵandy kóńilge,
Yqylaspen toqylyq.
Oqysańyz balalar,
Shamnan shyraq jaǵylar
Tilegeniń aldyńnan,
İzdemeı - aq tabylar.
- Óte jaqsy balalar, Qane endi bárimiz otyryp jaıǵasaıyq.
(toptaǵy qazaqsha buryshqa otyrady)
- Balalar bizdiń bul atalarymyz bárimizge birdeı atalar, sender óz jeti atalaryńdy bilesińder me?
- Ia bilemiz.
Olaı bolsa, kim bizge jeti atasyn aıtyp beredi. Jeti atasyn aıtamyn degen bala myna qamshyny qolyna alyp aıtyp shyǵady.
Qazaqshylyq jolymen,
Jeti atamdy bilemin.
Bilmeıtuǵyn balany,
Mazaq etip kúlemin - ary qaraı óz atalaryn aıtady
3 - 4 balaǵa aıtqyzý.
Jaraısyńdar balalar, sender jeti atalaryńdy jaqsy biledi ekensińder.
- Óte erte zamanda bizdiń danalarymyzben birge bir bala bolǵan eken. Ol bala ózi tapqyr, ózi aqyn, ózi ótirik óleńdi qurastyryp aıta bilgen, sol bala kim ekenin bilesińder me?
- Ia bilemiz, ol Tazsha – Bala.
- Ia ol – Tazsha bala edi. Sol Tazsha bala sekildi sender de ótirik óleń aıta alasyńdar ma?
Al qane aıtyńdarshy.
Aq taýyqqa minip ap,
Aıǵa jettim zymyrap.
Quıynynan taýyqtyń,
Ketti bulttar ydyrap.
Inemenen jer qazyp,
Sý shyǵardym shól jerden.
Elekpenen qum tasyp,
Bóget saldym kólderge.
- Jaraısyńdar balalar, men qazir senderge bir jumbaq aıtaıyn kim tez shesher eken.
Tamaqtyń atasy,
Barshanyń azyǵy.
Ol - ne?
- Ol nan.
- Durys aıtasyńdar, bul nan eken, nansyz biz tamaq jeı almaımyz, nansyz biz júre almaımyz.
- Osy nan týraly óleń, taqpaq bilesińder me?
Nan qıqymyn shashpańdar
Jerde jatsa baspańdar.
Terip alyp qasterlep,
Torǵaılarǵa tastańdar
- Óte jaqsy, endi nan, as týraly maqal - mátel bilesińder me?
Biletin bolsańdar qamshyny alyp, kezektesip aıta qoıyńdar.
Qane kim bastaıdy?
“As atasyn - nan deıdi”
“As júrgen jer bereke”
“As ústinen attama”
“Astan úlken emessiń”
“As - adamnyń arqaýy.”
- Meniń myna qolymdaǵy sýretterden “Tabıǵat týǵan anań”- degen maqalǵa baılanysty sýretti kórsetińdershi.
Al endi eńbek týraly maqalǵa baılanysty sýret qaısy eken.
Sizdiń (oń, sol) qolyńyzdaǵy sýret.
- Al endi myna sýretke qarap, ózderiń maqal - mátel oılańdarshy
Eńbektiń nany tátti
Jalqaýdyń jany tátti.
Eńbek etpegen iship jemeıdi
Eńbek etseń erinbeı.

Endi myna sýretke qarap ne aıtar edińder?
Mal baqsań sıyr baq
Sút ketpeıdi sharadan.
Mal ósirseń qoı ósir,
Ónimi onyń, kól kósir t. b
- Sýly jer - nýly jer.
- Tabıǵat týǵan besigiń.
- Ne ekseń, sony orasyń
Jaraısyńdar balalar, sender sýretke qarap ta maqal - mátel aıta alady ekensińder.
- Qazir biz maqaldy jalǵastyrý oıynyn oınaımyz, men bir maqaldyń basyn aıtamyn, sender qoldaryńa qamshyny alyp ary qaraı jalǵastyrasyńdar.
- As.... arqaýy
- Jeri baıdyń.......... eli baı
- Eńbek túbi......... zeınet.

Refleksıvti korreksıalaýshy
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketin qorytý.
Búgin biz danalar eline saıahatqa kelip, óz bilimimizdi baǵaladyq. Sender kóptegen maqal - mátelder biledi ekensińder. Danalarymyzdyń ulaǵatty sózderin, ósıetterin árdaıym esterińe saqtap júrińder.
Biz qandaı danalarmen tanystyq.
Áıteke bı, Qazybek bı, Tóle bı, Ybyraı Altynsarın, Abaı Qunanbaev
Búgingi oqý is - áreketimizde barlyǵyńda jaqsy jaýap berdińder. Aldaǵy ýaqytta da bárimiz birge jumbaq sheship, maqal - mátel, ótirik óleńderdi jattap júreıik.

Kútiletin nátıje: Balalar sózdiń, maqal - máteldiń qudiretin túsinedi.
Maqal - máteldi oryndy jerde paıdalana alady.