15 قاراشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى تەڭگەنىڭ ەنگەنىنە 25 جىل (1993 ج.)
تۇلكىباس اۋدانى، ت.رىسقۇلوۆ اۋىلى
«مايلىكەنت» جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ
10 سىنىپ وقۋشىسى نۇرلان قىزى اراي
جەتەكشىسى: ايسادىكوۆا ا.د.
1993 جىلعى 15 قاراشادا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى – تەڭگە اينالىسقا ەنگىزىلدى. ەسكى اقشانى قازاقستاندىق تەڭگەگە ايىرباستاۋ 1993 جىلى 15 قاراشادا ساعات 8.00-دە باستالىپ، 20 قاراشادا ساعات 20.00-دە اياقتالدى. ۇلتتىق بانك باستاپقىدا 1 تەڭگەنى سول كەزدەگى مىڭ رۋبلگە باعالاعان بولاتىن. دەگەنمەن، ەلىمىزدىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك ماسەلەلەرى جانە مەملەكەتارالىق قاتىناستار ەسكەرىلىپ، ءبىر تەڭگە 500 سومعا بەكىتىلدى. تەڭگە ءبىرىنشى اينالىمعا كىرگەن كۇنى 1 دوللار 4،75 تەڭگە بولىپ بەكىتىلدى.
1993 جىلى قاراشا ايىنا دەيىن ەميسسيالاۋ قىزمەتىن تەك قانا كسرو مەن مەملەكەتتىك بانكى، كەيىننەن رەسەيدىڭ ورتالىق بانكى اتقارىپ كەلدى. ول كەزدە قازاقستان اۋماعىندا تولەم قۇرالى رەتىندە كسرو مەملەكەتتىك بانكىنىڭ نەمەسە رەسەي ورتالىق بانكىسىنىڭ 1961-1991 جىلدارى شىعارعان رۋبلدەگى بانكنوتالارى مەن مونەتالارى قىزمەت ەتتى. ەندەشە سول ۋاقىتتارى ءبىزدىڭ شارۋاشىلىق اينالىمعا قاجەتتى رەسەيدىڭ ءرۋبلىن ساتىپ الىپ، وتىرعانىمىزدا جاسىرىن ەمەس. اسىرەسە 1 رۋبلدەگى قولما-قول اقشانى 2 رۋبلدەگى قولما-قولسىز اقشاعا ساتىپ العان. كسرو ىدىرىعاننان كەيىن كەيبىر ونىڭ قۇرامىنا ەنگەن رەسپۋبليكالار وزدەرىنىڭ ۇلتتىق اقشا بىرلىگىن اينالىمعا ەنگىزىپ، ياعني «رۋبل ايماعىنان» شىعىپ كەتكەن بولسا، ال ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىز سول ايماقتا ەكى جىل بويى قالدى. ونىڭ باستى سەبەبى، قازاقستاندا ءوزىنىڭ بانكنوتتار شىعاراتىن فابريكاسىمەن مونەتا سارايى بولمادى.
1992 جىلى قۇپيا جولمەن ءبىزدىڭ العاشقى ۆاليۋتالارىمىزدى 3،5،10،20،50،100 نامينالداعى بانكوناتالار تۇرىندە ءتورت عاسىرلىق تاجىريبەسى بار اعىلشىن پوشتا ماركىلەرى مەن بانكنوتا جاساۋدى كاسىپ ەتكەەتكەن «حوريسون جانە ونىڭ ۇلدارى» كومپانياسىمەن ءوزارا جاسالعان كەلىسىم شارتقا بايلانىستى شىعارىلدى.
1992 جىلى 26 شىلدە كۇنى رەسەي ءوزىنىڭ ءتول ۆاليۋتاسىن ەنگىزگەننەن باستاپ، وزگە ەلدەردىڭ سونىڭ ىشىندە «رۋبل ايماعىندا» قازاقستان، وزبەكستان، تاجىكىستان سياقتى ەلدەردىڭ قارجىلىق جۇيەلەرىن ءبولىپ جىبەرگەندىگىن حابارلادى. سونداي-اق رەسەي ورتالىق بانكى قازاقستانعا قازاق نىشاندارى بار ءرۋبلدى شىعارىپ بەرۋگە ۇسىنعان.
سوعان قوسا ولاردىڭ مىنانداي تالاپتارى بولدى: بىرىنشىدەن، ەگەر ءرۋبلدى پايدالانۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ، رەسەيدىڭ قۇرامىنا رەسەي فەدەراسياسىنىڭ سۋبەكتىسى رەتىندە ەنۋى؛ ەكىنشىدەن، تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا جيناعان نەبارى 700 ميلليون اقش دوللارىنداعى التىن-ۆاليۋتا رەزەرۆىن رەسەيدىڭ ورتالىق بانكىنە تاپسىرۋ. قورىتا ايتقاندا، ولار ءوز ءرۋبلىن بىزگە پايدالانۋ ءۇشىن قازاقستان تاۋەلسىزدىگىمەن تولەۋدى ۇسىندى. سول ۋاقىتتان باستاپ، قازاقستاندا كسرو-نىڭ رۋبلدەرى عانا اينالىستا قالدى جانە وزگە رۋبلدەن بولىنگەن ايماقتاردان ولاردىڭ كەلۋىنە شەك قويىلمادى. اقىرى، وعان دەيىن قۇنسىزدانعان رۋبل ءارى قاراي قۇنسىزدانىپ، ينفلياسيا قارقىنى 2900 پايىزدان استى. مىنە وسىنداي كەلەڭسىز وقيعالاردىڭ ورىن الۋى قازاقستاننىڭ، ءتول ۆاليۋتاسىن شىعارۋعا ەرىكسىز جول سىلتەدى. ءسويتىپ، 1993 جىلدىڭ 12 قاراشاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىندا ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ ەنگىزىلۋى تۋرالى شەشىم قابىلدانىپ، 15-18 قاراشادا كسرو-نىڭ 1961-1991 جىلداردا شىعارعان رۋبلدەرىن ۇلتتىق ۆاليۋتامىز تەڭگەگە ايىرباستاۋ شارالارى جۇزەگە استى. وسى ساتتەن باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق بانكى ەميسسيالىق بانك بولىپ تابىلدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق بانكتىڭ ەميسسيالىق قىزمەتى ونىڭ قۇرىلىمدىق بولىمشەلەرى: الماتى قالاسىندا ورنالاسقان قازاقستان رەسپۋبليكاسى بانكنوت فابريكاسىنىڭ بانكنوتتارى مەن وسكەمەن قالاسىندا مونەتا سارايىندا دايىندالعان مونەتالار كومەگىمەن ىسكە اسادى.
حالقىمىزعا عاسىرلار بويى ارمان بولعان تاۋەلسىزدىك، ەگەمەندىك ۇستانىمدارى بيىككە كوتەرەتىن بۇل كۇن – ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى ءۇشىن قاستەرلى مەرەكە. بۇل مەرەكە كۇنتىزبەدە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى» تۋرالى كونستيتۋسيالىق زاڭىنىڭ 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا قابىلداۋىنا بايلانىستى تۇراقتى تۇردە اتالىپ وتىلەدى.
تاۋەلسىزدىك – ءبىزدىڭ ۇرپاققا بەرگەن ۇلكەن باقىت، حالقىمىزدىڭ ماڭگىلىك قۇندىلىعى. ءبىز بۇگىنگە دەيىنگى بارلىق جەتىستىكتەرىمىزگە تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا قول جەتكىزدىك. تاۋەلسىزدىك – ءبىزدىڭ ەڭ باستى يگىلىگىمىز، باعا جەتپەس قۇندىلىعىمىز.
1991 جىلى كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىن ءاربىر ەل تاۋەلسىزدىگىن جاريالاپ، ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىن قابىلدادى. قازاقستان ءوزىنىڭ ەلتاڭباسىن، تۋىن، ءانۇرانىن زاڭمەن بەكىتتى. ساياسي ەگەمەندىگىنالعان ەل ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىككە دە يە بولۋى قاجەت. وسى ورايدا بارلىق مەملەكەت بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ رۋبلدىك ايماعىنان شىعىپ، ءوزىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسىن شىعاردى.
1993 ج. 12 قاراشاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ۇلتتىق ۆاليۋتا ەنگىزۋ تۋرالى» جارلىق شىعاردى.
ۇلتتىق ۆاليۋتانى «تەڭگە»، ال ونىڭ جۇزدەن ءبىر بولىگىن «تيىن» دەپ اتاۋدى سول كەزدەگى ق ر جوعارعى كەڭەسى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ساۋىق تاكەجانوۆ ۇسىنعان ەدى.
تەڭگەنىڭ دە ءوز شىعۋ تاريحى بار. ۇلتتىق تەڭگەنى جاساۋعا ەكى جىل ۋاقىت قاجەت بولدى. قازاقستان ءوز ءتول اقشاسىن شىعارۋ ءۇشىن 1990 جىل تەڭگەنىڭ العاشقى ۇلگىسىن جاسايتىن ارنايى جۇمىسشى توبىن قۇردى. تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسىن جاساپ شىعارعان تيمۋر سۇلەيمەنوۆ، مەڭدىباي ءالين، اعىمسالى دۇزەلحانوۆ، حايروللا عابجالەلوۆتەر ەدى. ولار جۇمىستارىن قازاقستان مادەنيەتىنىڭ تاريحي دامۋ اسپەكتىلەرىن زەرتتەۋدەن باستاعان.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆ: «ءبىز ۇلتتىق اقشامىزدى ءبىر-اق رەت جانە ءبىر اتاۋمەن شىعارۋىمىز كەرەك. ەكىنشى قايتارا ونىڭ اتى وزگەرمەيدى. سوندىقتان ونى ابدەن زەرتتەپ بارىپ، ءبىر شەشىمگە كەلۋىمىز قاجەت»، - دەدى.
تەڭگەنىڭ الەمدىك بيرجادا 2006 جىلدان باستاپ توبەسىندە سىزىعى بار ت ارپىمەن بەلگىلەنىپ كەلەدى. ۇلتتىق بانك جاريالاعان ۇلكەن بايقاۋدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وسى سيمۆول ۇزدىك دەپ تانىلىپ، ونى ويلاپ شىعارۋشىلار ميلليون تەڭگە سىياقى الدى.
ەڭ العاشقى تەڭگە پارتياسى انگليانىڭ ەڭ كونە ءارى ايگىلى «حوريسون جانە ونىڭ ۇلدارى» فابريكاسىندا باسىلىپ شىقتى. تەڭگەنىڭ العاشقى پارتيالارىن ساقتاۋ ءۇشىن ارنايى جەر استى قويمالارى دايىندالعان. ولاردى ءتورت يل-86 ۇشاقتارى تاسىدى. ءبىر اپتانىڭ ىشىندە ولار لوندونعا 18 رەت ۇشىپ بارىپ-قايتىپ كەلگەن. جاڭا ۆاليۋتانىڭ اينالىسقا ەنگىزىلۋىنىڭ كورشى ەلدەردەن قۇپيا ۇستالعانى سونشا بارلىق قۇجاتتاردا پرەزيدەنت رەزيدەنسياسىنىڭ قۇرىلىسى ءۇشىن قۇرال-جابدىقتار تاسىلۋدا دەپ جازىلعان.
العاشقى تەڭگەلەر جەر استى قويمالارىنان ەلدىڭ بارلىق بانكتەرىنە 8 كۇن ىشىندە جەتكىزىلگەن. 1993 جىلى قازان-قاراشا ايلارىندا قازاقستان رۋبل ايماعىنان تولىقتاي شىقتى. قاراشانىڭ 12-سىندەگى پرەزيدەنت جارلىعىنان 3 كۇننەن كەيىن تەڭگە اينالىمعا ەندى. ەسكى اقشانى قازاقستاندىق تەڭگە ايىرباستاۋ 1993 جىلى 15 قاراشادا تاڭعى 8.00-دە باستالىپ، 20 قاراشا كۇنى 20.00-دە اياقتالدى. ۇلتتىق بانك العاشقىدا 1 تەڭگەنى سول كەزدەگى 1000 رۋبلگە باعالاعان. كەيىن ەلمىزدىڭ ساياسي جانە الەۋمەتتىك، مەملەكەتارالىق قاتىناستارى ەسكەرىلىپ 1 تەڭگە 500 رۋبل بولدى. ال ءبىرىنشى اينالىمعا ەنگەن 1 تەڭگەنىڭ اقش دوللارىنا شاققانداعى قۇنى 4،35 تەڭگە بولدى.
1992 جىلى تەڭگە ديزاينىنداعى بەينەلەر بەكىتىلدى. ەڭ العاشقى تەڭگەمىزدە بەلگىلى تاريحي تۇلعالاردىڭ پورترەتتەرى. الاتاۋ مەن كوكشەتاۋ كورىنىستەرى. قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىنىڭ بەينەسى. ماڭعىستاۋدان تابىلعان تاستاعى تاڭبالار پايدالانىلدى. ءبىر تەڭگەلىك بانكنوتقا ءابۋ ناسىر ءال فارابي، ءۇش تەڭگەلىكتە ءسۇيىنباي، بەس تەڭگەلىكتە قۇرمانعازى، ون تەڭگەلىكتە شوقان، جيىرما تەڭگەلىكتە - اباي، ەلۋ تەڭگەلىكتە – ءابىلقايىر حان، ءجۇز تەڭگەلىكتە ابىلايحان بەينەسى سالىنعان. تەڭگە ديزاينەرلەرىنىڭ ءبىرى – پراگا ساۋلەت ينستيتۋتىنىڭ تۇلەگى، بىرنەشە حالىقارالىق كونكۋرستتاردىڭ جەڭىمپازى ح.گابجالەلوۆتىڭ پىكىرىنشە، اقشادا ايتۋلى ازاماتتاردىڭ بەينەسىن بەرۋدىڭ بىرنەشە سەبەبى بار. بىرىشىدەن، قوسىمشا كۇردەلى بەدەر – بەينەلەر بانكنوتتاردى قولدان جاساۋدان قورعايدى، ەكىنشىدەن تاريحي تۇلعالارىمىزدىڭ سۋرەتتەرى ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىزدىڭ ءوز تاريحى مەن بولمىسىن تانىتادى جانە قازاق اقشالارىن الەمدەگى باسقا ۆاليۋتالاردان دارالاپ، ايشىقتاپ تۇرادى.
قازاقستاننىڭ اقشا سارايى مەتالل تيىنداردى شىعارۋعا دايىن بولماعاندىقتان جەدەل تۇردە قاعاز تۇرىندە شىعاردى، ءبىراق 1 جىلدان سوڭ ولاردى مەتالل تيىندارعا اۋىستىردى. 1994 جىلى قاعاز تيىندار جەزدەن جاسالعان مونەتالارمەن الماستى.
1993 جىلى قۇرىلىسى باستالعان بانكنوت فابريكاسى 1995 جىلى تولىق اياقتالدى. 19 مامىر 1995 جىلى رەسمي اشىلۋ ءراسىمى ءوتتى. بۇل ستراتەگيالىق نىسانعا وسىنشا كوپ جۋرناليستكە كىرۋگە العاش رەت رۇقسات بەرىلدى. ن.نازاربايەۆ وسىندا باسىلىپ شىققان العاشقى ميلليون تەڭگەنى بۇكىل قازاقستانعا كورسەتەدى.
1995 جىلى الماتىدا ءوز بانكنوت فابريكامىزدىڭ تۇساۋى كەسىلدى. ءقازىر تاۋەلسىز قازاقستان ءتول ۆاليۋتاسىن ءوز ەلىمىزدە باسىپ شىعارادى.
2006-2011 جىلعى بانكنوت فابريكاسى ۇلتتىق اقشانىڭ تۇرلەرىن باسىپ شىعاردى. تەڭگە 2006 جىلى ءوز بەينەسىن وزگەرتتى.
2006 جىلعى ۇلگىدەگى بانكنوتالار ءبىرىڭعاي ستيلدە ورىندالعان، سۋرەتتەر بەت جاعىندا نەگىزىنەن تىگىنەن، سىرت جاعىندا كولدەنەڭىنەن ورنالاسقان. تۇتاستاي العاندا، ديزاين قازاقستاننىڭ قازىرگى بەينەسىن كورسەتەدى. بارلىق مەملەكەتتىك نىشاندار، ساۋلەت وبەكتىلەرىنىڭ جانە ەلدىڭ تابيعات نىشاندارىنىڭ بەينەلەرى كىرەدى.
بانكنوتتاردىڭ بەت جاعىندا، ورتاڭعى بولىگىندە «استانا-بايتەرەك» مونۋمەنتى قازىرگى زامانعى ساۋلەتتىڭ كونسترۋكتورلىق جانە ينجەنەرلىك ويدىڭ جەتىستىگى، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ دامۋ نىشانى ورنالاستىرىلعان. بانكنوتتىڭ ورتاسىندا ءتۇرلى-تۇستى جولاقتاردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءانۇرانى نوتالارىنىڭ فراگمەتنتتەرى بەينەلەنگەن، ولارعا نومينالدى ساندىق بەلگىسى جازىلعان. «بايتەرەك» ەسكەرتكىشىنىڭ سول جاعىندا ءبىر تۇسپەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى سالىنعان. وڭ جاق جوعارعى بولىگىندە – مەملەكەتتىك جالاۋ بەينەلەنگەن. بانكنوتتىڭ تومەنگى بولىگىندە سەنىمدى، شىنايىلىقتى جانە ادىلەتتىلىكتى بىلدىرەتىن كلاسسيكالىق گەرالديكا اشىق الاقان بەينەلەنگەن.
وڭ جاق تومەنگى بۇرىشىندا تىگىنەن نومينالى 200، 1000، 2000 تەڭگە دەپ جازىلعان.
تەڭگەنىڭ سيپاتتاماسى – 2006 ج.
200 تەڭگە. باسىم ءتۇسى: سارعىلت-جاسىل. مولشەرى:126ح64مم
500 تەڭگە. باسىم ءتۇسى: كوكشىل-سۇر. مولشەرى:130ح67مم
1000تەڭگە باسىم ءتۇسى: سارعىش-قوڭىر. مولشەرى: 134ح70مم
5000 تەڭگە باسىم ءتۇسى: كۇڭگىرت قوڭىر – قىزىل. مولشەرى: 142ح76 مم
10000 تەڭگە. باسىم ءتۇسى: كۇلگىن – كوك. مولشەرى: 146ح79 مم
2011 جىلى 25 مامىر يسلام كونفەرەنسياسىنىڭ ۇيىمدارىنداعى قازاقستان وكىلدىگىنە ارنالعان تەڭگە.
قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 10 جىلدىعىنا
قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 15 جىلدىعىنا
2010 جىلى 1 مىڭ تەڭگەلىك كوكشىل-جاسىل
2011 جىلى قىسقى ازيادا ويىندارى
2011 جىلى تاۋەلسىزدىككە ارنالعان تەڭگە تۇرلەرى
2011 جىلى قاراشانىڭ 15ء-ى قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى – تەڭگەنىڭ قولدانىسقا ەنگەنىنە 18 جىل تولدى.
قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىنىڭ باستى اتريبۋتى – ۇلتتىق ۆاليۋتا كۇنى.
«ۇلتتىق ۆاليۋتا رەتىندەگى تەڭگە، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تاريحىندا ءوزىنىڭ ءرولىن تاۋەلسىزدىكتىڭ ەكونوميكالىق نەگىزى رەتىندە عانا اتقارعان جوق. كەيبىر جاعىنان العاندا تەڭگە – بۇل تاريحىمىزدىڭ ءوزىنىڭ تولىمدى ءبىر بولىگى، ءوز زامانىنىڭ نىسانى». ن.نازاربايەۆ.
قورىتىندى.
ءقازىر ەل ەكونوميكاسى دامۋ ۇستىندە. سوندىقتان تەڭگەنىڭ تۇعىرى دا تۇراقتى. ءقازىر ول جاقىن شەت ەلدەردە سۇرانىسقا يە. ماسەلەن، تەڭگە وزبەكستان، قىرعىزستان، رەسەيدە ەۆرو، دوللارمەن بىرگە اينالىمدا ءجۇر. بۇگىندە وسى اۋماقتى رەسەي مەن قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى ىلگەرىلەۋ تۇر. رۋبل مەن تەڭگەنىڭ قارىم-قاتىناسى جاقسى. ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ بۇگىنگى تۇعىرى ءبىر قالىپتى. جالپى، ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ قۇنى ەل ەكونوميكاسىنىڭ وسىمىمەن بەلگىلەنىپ وتىرادى. باسقا ۆاليۋتانىڭ قاتىناسىنا قاراي قۇنى بەلگىلەنەدى. جالپى كورشىلەردە تەڭگەنى ساتىپ الۋعا قۇقى بار، ەندەشە قازاق ۆاليۋتاسىنا دا سۇرانىس بار. تەڭگە – دەربەستىك تىرەگى، ەكونوميكالىق دەربەستىكتىڭ كەپىلى. تەڭگە ءوزىنىڭ تاريحي فۋنكسياسىن تولىعىمەن ورىنداپ شىقتى، ءالى دە ءوز قۇندىلىعىن دالەلدەي بەرمەك.
پايدالانىلعان ادەبيەتتتەر:
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋلارى.
2. جامبىل ارتىقبايەۆ، ءادىلمان ءپىرمانوۆ، «قازاقستان تاريحى»، ەنسيكلوپەديالىق باسىلىم، الماتى «اتامۇرا» 2008
3. «ەگەمەن قازاقستان» گازەتتەرى
4. «دالا مەن قالا» گازەتتەرى
5. «ۋاقىت تىنىسى» گازەتتەرى
6. «ەكونوميكا ءبىلىم نەگىزدەرى» جۋرنالدارى.
You Might Also Like
-
ەكىنشىدەن، ونىڭ بويىندا رەسەيگە دەگەن سۇمدىق ساعىنىش بوي كوتەردى. ۇشىنشىدەن، ول ءوزىنىڭ جاستىق شاعىن ايادى - ونىمەن بايلانىستىنىڭ ءبارىن دە - اشۋ-ىزانى دا، قولاپايسىزدىقتى دا، توعايداعى قۇستار شىرىلىن...
-
قازاق پوەزياسىنىڭ كەمەڭگەر اقىنى- ۇلى اباي اتامىزدىڭ جاقۇت جىرلارى مەن عيبراتقا تولى قارا سوزدەرى – كۇللى ادەبيەت تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان سونى قۇبىلىس. اقىن ولەڭدەرىنىڭ قاي-قايسى...
