سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 اپتا بۇرىن)
اباي حاكىمنىڭ 175 جىلدىعى

جەكسەمبييەۆا انيدا دانياروۆنا
پروفەسسور رۋزۋددينوۆتىڭ مەديسينالىق ستوماتولوگيالىق كوللەدجى
تاربيە جۇمىسى بويىنشا ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى

اباي حاكىمنىڭ دانىشپاندىعى، اقىل-وي تەرەڭدىگى، ءومىردى تۇسىنۋدەگى كورەگەندىگى مىنا جاپپاي جاھاندانۋ داۋىرىندە ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان، سول سەبەپتى كوپتەگەن ۇلتتىق ماسەلە شەشۋدەگى كەدەرگىلەرگە تاپ بولىپ وتىرعان بىزگە ولاردى ويداعىداي شەشۋگە، ءوز جولىمىزدى اداسپاي تابۋعا كومەكتەسەدى.

جوعارىدا اباي حاكىم جايىندا قانشاما پايىمداۋلار جاسالدى. بۇرىن سوڭدى ەستىمەگەن تىڭ تەڭەۋلەر، زاماناۋي قورتىندىلارعا كۋا بولدىق. ءبىز ولاردى قايتالاپ جاتپاي،حاكىمنىڭ تاعى ءبىر باعا جەتپەس قىرى - قۇسبەگىلىك پەن اتبەگىلىك ەكەنىن ايتپاقپىز. وسى سالا ماماندارى ءۇشىن عاسىردان  اسا ۋاقىت بويى دايىن نۇسقاۋلىق بولىپ كەلگەن «قانسوناردا بۇركىتشى شىعادى اڭعا»، «اتتىڭ سىنى» ولەڭدەرىن كىم بىلمەيدى؟ بۇل ولەڭدەردىڭ قاي جىلى جازىلعانى جونىندە 1995 جىلى شىققان «اباي ەنسيكلوپەدياسىندا» دەرەك جوق.

اباي حاكىم ايتپايما: «كەشە بالا ەڭ، كەلدىڭعوي تالاي جاسقا،

كوز جەتتى ءبىرقالىپتى تۇرا الماسقا.

ادامدى ءسۇي، اللانىڭ حيكمەتىن سەز،

نە قىزىق بار ومىردە ودان باسقا...»

بۇل ولەڭ 1899 جىلى، اقىن قايتىس بولاردان بەس-اق جىل بۇرىن جازىلعان.

تاعى بىلاي دەگەن:

«كوكىرەكتە جاماندىق ەش نيەت جوق،

اق بولادى كەڭەسىڭ قۇس سالعاندا.

ەشكىمگە زيانى جوق ءوزىم كورگەن،

ءبىر قىزىق ءىسىم ەكەن سۇم جالعاندا...»

ءبىزدىڭ ويىمىزشا حاكىمگە وسى ويلار اقىننىڭ كەمەلدەنگەن، تولىسقان كەزىندە تۇزدە، بۇركىت سالىپ جۇرگەندە كەلگەن، ءتۇز تىلسىمىن انىق سەزىنۋدەن تۋعان. ءتۇز ءسوزىن باس ارىپپەن جازىپ وتىرمىز، ويتكەنى بويىندا ۇلىلىق پەن سيقىرلىق بار، ەرەكشە قۇبىلىس (ءتۇز فەنومەنى).

ءتۇز - ۇلى جاراتۋشىنى تانۋعا، تەك تانىپ قانا كويماي ونىڭ ەڭ باي ەكەنىن، ەڭ جومارت ەكەنىن، مەيىلىنشە راحىمشىل، كەڭپەيىلدىگىنە شەك جوق ەكەنىنە كوز جەتكىزۋگە كومەك ەتىپ، ويىمىز بەن پەيىلىمىزدى بوستاندىققا شىعاراتىن ورتا.

بۇركىت - ءتۇز تاعىسى، وندا تۇزگە ءتان قاسيەت بار، ادامدى وزىنە تارتاتىن دا سول ەرەكشەلىگى.

بۇركىتشى - تۇزگە قالىپ العان، ونسىز تۇرا المايتىن ادام. بۇركىتشىنىڭ بىلايعى ەلدەن بولەكتەنىپ، ءارى ەلدى وزىنە تارتاتىن قاسيەتى دە وسىندا.

قازاقتىڭ كوڭىلىنىڭ كەڭدىگى، مىنەزىنىڭ دارحاندىعى، جۇرەگىنىڭ جاس بالاداي ادالدىعى، سۇيەگىنىڭ اسىلدىعى، ساناسىنىڭ تازالىعى، جادىسىنىڭ تۇنىقتىعى تۇزدەن العان قاسيەتتەرى.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما