ابىلاي مەن ءامىرسانانىڭ دوستىعى جايىنداعى اڭىز
قالماق حانى عالدان سەرەن قايتىس بولدى. ەجەلگى ءداستۇر بويىنشا حان تاعىنا ونىڭ جۇراعاتتارىنىڭ ءبىرى يە بولۋعا ءتيىس. عالداننىڭ ءامىرسانادان باسقا بالاسى جوق، ارينە مۇراگەر سول عانا. ءبىراق ەل بۇل ءداستۇردى قولدانبادى، حاندىققا باسقا بىرەۋدى سايلادى. «قالماق حانى قالماق ناسىلىنەن بولۋعا ءتيىس، ءامىرسانا قازاق ءناسىلى، ونى سايلاي المايمىز» دەپ جۇرتشىلىق ءامىرسانانى مۇراگەر دەۋدەن ۇزىلدى-كەسىلدى باس تارتتى.
بۇل ويدان شىعارىلعان جالا ەمەس، ەلدىڭ وعان ناقتى دالەلى بار ەكەن. وقيعا بىلاي بولىپتى.
عالدان جاسى ۇلعايعان كەزدە وزىنە قاشىقتاعى ەلدەن جايىق بويىنداعى قالماقتان ءبىر قىز ايتتىرىپتى. قىزدى الىپ كەلۋ ءۇشىن ول ەلگە ءوزى بارۋدى حان باسىنا لايىق كورمەپتى. قالىڭمالىن، تۇرلىشە جول-جورالعىلارىن جەتكىلىكتى ەتىپ بەرىپ، بىرنەشە اداممەن ءوزىنىڭ سەنىمدى ءۋازىرىن جىبەرىپتى. بۇلار قىزدى الىپ، زور قۋانىشپەن ەلىنە قايتادى.
سول جىلى قىس قاتتى بولىپتى. قالماق جولاۋشىلار جولشىباي ۇلىتاۋداعى قازاق اۋلىنا ايالدايدى. كۇنى-تۇنى بىردەي تۇتەگەن بوران تولاستامايدى دا، جولاۋشىلار سول اۋىلدا بىرنەشە كۇن توسقاۋىلداۋعا ءماجبۇر بولادى. كۇن اشىلعاننان كەيىن ەشبىر شىعىنسىز ەلىنە كەلىپ جەتەدى.
حاننىڭ توقالى سول ساتتە جۇكتى بولىپ، ايى-كۇنى جەتىپ بوسانادى. ەر بالا تۋادى، وعان ءامىرسانا دەپ ات قويىلادى. ەل اراسىندا پىش-پىشتاعان وسەك تارايدى: «جاس توقال بۇل بالانى جولشىباي كوتەرىپ كەلدى، قازاق باتىرى وتەگەننىڭ بالاسى» دەسەدى. ارينە، مۇنى حانعا ەستىرتپەيدى، تەك ول ولگەننەن كەيىن عانا جارىققا شىعادى.
ءامىرسانا ەلدى وزىنە باعىندىرا المايدى، حان تاعىنا وعان بايلانىسى جوق بىرەۋ وتىردى. امالسىزدان سىرتتان كومەك ىزدەۋىنە تۋرا كەلدى. اكەسى عالدان حان ءوزى دوستاستىرعان، ودان كەيىن ۇزاق ۋاقىت دوستىق قارىم-قاتىناس جاساپ كەلگەن ابىلاي دوسقا باردى. ول دوسىن ىقىلاسپەن قارسى الدى، ونىڭ ەلىن وزىنە قاراتىپ بەرۋ شارالارىن ويلاستىردى. ءبىراق قالماقتاردىڭ قارىنداستىق ءسوزىن قابىلدامايتىنىن، ءتىپتى ونىڭ ارتى رەنىشكە سوقتىراتىنىن بىلگەن ابىلاي وسى جونىندە ورىس پاتشالىعىمەن اقىلداسۋدى ۇيعاردى.
بۇل ۇيعارىم ءامىرساناعا دا ۇنادى. حاندىق لاۋازىمى ءۇشىن ەكى ەلدى جاۋلاستىرۋدى ەكەۋى دە لايىق كورمەدى. ورىس پاتشاسىنا وكىل جىبەردى. ول گەنەرال باستاعان اسكەري توپ جىبەرىپ، «قالماقتار ريزالىقپەن باعىنباسا، كۇشپەن ەرىكسىز باعىندىرىڭدار!» دەپ تاپسىردى.
— حان تاحىتى ءۇشىن ەلىمدى كۇيزەلىسكە ۇشىراتا كورمەڭدەر، — دەپ ءامىرسانا ابىلاي مەن ورىس گەنەرالىنان ءوتىنىش ەتتى. ولار بۇل ءوتىنىشتى ماقۇلدادى.
سونىمەن، ورىس، قازاق جاقسىلارى ءامىرسانانىڭ ءوزىن ەرتىپ، قالماق ەلىنە اتتاندى. ءبىراق بۇلاردىڭ جولى ءساتتى بولمادى: جولشىباي ءامىرسانا شەشەك اۋرۋىنان مەزگىلسىز قازا بولدى.
You Might Also Like
-
بۇگىن ناۋرىز ايىنىڭ جيىرما ءبىرىنشى جۇلدىزى.ال ەرتەڭگى كۇننىڭ جارق ەتۋى بەستەن التىعا ەندى اياق باساتىن كىشكەنتاي،ءسابي جۇرەكتى ايكەرىم ءۇشىن ۇلكەن قۋانىشتى كۇننىڭ باستاماسى ىسپەتتەس.ويتكەنى، ايكەرىمنى...
-
ءيا، قازىرگى زامان، بىلەككە سەنەتىن ەمەس، بىلىمگە سەنەتىن وركەنيەتتى ەل. XXI عاسىر-كوشباسشىلار عاسىرى. وزىق تەحنولوگيالار، تىڭ يدەيالار، تەحنيكا مەن جاڭاشا اقپاراتتىڭ شارىقتاۋ كەزەڭى. "نادان جۇر...
