- 27 ماۋ. 2020 00:00
- 355
كوپتەن كۇتكەن كۇن
بۇگىن ناۋرىز ايىنىڭ جيىرما ءبىرىنشى جۇلدىزى.ال ەرتەڭگى كۇننىڭ جارق ەتۋى بەستەن التىعا ەندى اياق باساتىن كىشكەنتاي،ءسابي جۇرەكتى ايكەرىم ءۇشىن ۇلكەن قۋانىشتى كۇننىڭ باستاماسى ىسپەتتەس.ويتكەنى، ايكەرىمنىڭ اناسى وعان:" جيىرما ەكىنشى ناۋرىز -قازاقتىڭ جاڭا جىلى" -دەگەن بولاتىن. سول جاڭا جىل ءسوزىنىڭ اسەرى مە، كىم ءبىلسىن،ايكەرىمنىڭ بالا قيالىنان وت شاشۋلار،ءتۇرلى-تۇستى ويىنشىقتار،مەرەكەلىك شىرشا،ءارتۇرلى سىيلىقتار ەلەس بەردى.وسى قيالدىڭ جەتەگىندە ءجۇرىپ، "ەرتەڭگى كۇن قاشان بولادى!"- دەپ اناسىنىڭ ارتىنان ءالى شارق ۇرىپ ءجۇر. اناسى بولسا قىزىنا: "مىنە دايىندالىپ جاتىرمىز عوي،قىزىم،اسىقپا!"- دەپ باسۋ ايتىپ قويدى.دەگەنمەن، اناسىنان ەستىگەن جاۋاپقا ايكەرىم قاناعاتتانا قويمادى.بۇل جاۋاپ ايكەرىمنىڭ ويىنداعى سۇراقتاردى ەسەلەي تۇسپەسە كەمىتە قويعان جوق.ايكەرىم ءۇشىن كوزدى اشىپ جۇمعانشا زىمىراي وتەتىن ءبىر كۇن ءبىر جىلعا تاتيتىنداي.كۇننىڭ تەز وتپەگەنىنە شىن ۇنجىرعاسى تۇسە باستادى.ەندى، ول اينالىپ جۇرە بەرۋدەن تۇك وندىرە الماسىن ءتۇسىنىپ، كۇننىڭ تەز ءارى قىزىقتى ءوتۋى ءۇشىن اناسىنا كومەكتەسۋدى ۇيعاردى. اناسى وعان:" ارينە،سەنىڭ كومەكتەسكەنىڭ ماعان جاقسى، ۇيرەنگەنىڭ وزىڭە جاقسى، التىنىم"- دەپ، ەكەۋى بىرگە ناۋرىز كوجەنىڭ زاتتارىن جاساۋعا كىرىستى.سونىڭ ارقاسىندا، ايكەرىم ناۋرىز كوجەگە قوسىلاتىن جەتى ءدامدى ءبىلىپ الدى.ەسىنە الدىڭعى جىلعى ءدال وسىنداي ۋاقىتتا ناۋرىز كوجە پىسىرىلگەنى،ونىڭ تاڭدايدان كەتپەس جاعىمدى ءدامى تۇسە باستادى. اناسى وسى ۋاقىتتا ايكەرىمگە ناۋرىز كوجەنىڭ تاريحىن ايتا باستادى."قىزىم سەن ءبىلۋشى مە ەدىڭ؟ناۋرىز كوجە تۋرالى ءبىر اڭىز اڭگىمە بار.
ەرتەدە، ءبىر وتە داۋلەتتى باي ادام بولسا كەرەك. ونىڭ جەتى پەرزەنتى بولىپتى-مىس.اۋقاتتىلىعىمەن بالا شاعاسىمەن باقىتتى دا باياندى عۇمىر كەشىپ جاتادى. ءبىراق، قاشانعى ءبىرقالىپتى عۇمىر بولسىن. اياق-استىنان كوكتە قارا بۇلت ءۇيىرىلىپ، دۇربەلەڭ زامان دا باستالىپ كەتسە كەرەك. نەبىر اتى جامان ىندەتتەر پايدا بولىپ، ەمى تابىلماي اۋىلدىڭ جانى جايساڭ ادامدارى شەتىنەن قىرىلا باستاپتى. وسى ىندەتتىڭ قۇرساۋىنا بايدىڭ جەتى بالاسى دا تۇسكەن دەسەدى.كەيىن اۋىلدان دا داۋلەت قاشا باستاپتى.باي بۇنداي قايعى قاسىرەتكە شىداپ وتىرا الماي، ەلگە كومەك بەرۋ نيەتىمەن ءار نارسەنى ءبىر شالىپ،اقىرى مىناداي توقتامعا كەلەدى.اۋىلداعى بار ءدام-تۇزدى جينايدى. ءوزىنىڭ ءبىراز ۋاقىت قولدانىلماي قالعان ۇلكەن قازاندىعىنا وت تۇتاتىپ،قولىندا بار ازىق-تۇلىكتى پايدالانىپ جەتى ءتۇرلى ءدام سالىنىپ ءبىر تاعام جاساپ شىعارىپتى.ول تاعامنىڭ ءيىسى اشتىقتىڭ شىرماۋىندا جاتقان ءار ادامنىڭ تاماعىن قىتىقتاپ،الىسقا جەتكەن دەسەدى.وسى تاعام بۇكىل اۋىلدى قۇتقارىپ،بۇرىنعى شىرايلى كۇيلەرىن قايتا سىيلاعان ەكەن.بەرتىن كەلە، بۇل تاعام كوپ دايىندالىپ "ناۋرىز كوجە" دەگەن اتاۋعا يە بولادى.بەلگىلى ءبىر مەيرامعا ارنالىپ دايىندالادى.بىلەسىڭ بە، ناۋرىز مەيرامىنىڭ 3000 جىلدىق تاريحى بار.بىزگە اتا-بابامىزدان قالعان اسىل مۇرالاردىڭ ءبىرى.
ايكەرىم اناسىنىڭ اڭگىمەسىن ۇيىپ تىڭدادى،كوپتەگەن قىزىقتى مالىمەتتەرگە قانىق بولدى.ەندى قالعان كوكەيىندەگى ساۋالدى ەرتەڭنىڭ ەنشىسىنە قالدىردى.
مىنە، كوپتەن كۇتكەن كۇن -جيىرما ەكىنشى ناۋرىز دا كەلىپ جەتتى.ايكەرىم كۇن ۇياسىنان كوتەرىلە بەرە ويانىپ الىپ،ۇيدەگىلەردى وياتتى.اناسىمەن بىرگە مەكتەپ الاڭقايىندا بولاتىن ناۋرىز مەرەكەسىنىڭ كونسەرتتىك باعدارلاماسىنا كوزايىم بولىپ،التىباقان تەۋىپ،كيىز ۇيمەن تانىستى.ۇيگە كەلگەن سوڭ قوناقتارمەن بىرگە اناسىنىڭ دايىنداعان بال تاتيتىن كوجەسىن ءىشىپ،مەيىرى قاندى.ايكەرىمنىڭ بايقاۋىنشا قىستا وتكەن جاڭا جىل مەرەكەسىنەن كوكتەمگى قازاقتىڭ جاڭا جىل مەيرامى ەرەكشە.ءبىراق ،سوعان قاراماستان ايكەرىم جاڭا جىلدىق سىيلىقتان ءۇمىتتى.ەح،ايكەرىم "بىلگەنىڭ ءبىر توعىز، بىلمەيتىنىڭ توقسان توعىز" عوي ءوزىڭنىڭ.ءسىرا، وسىنداي بالالىق شاق قىزىقتارىنان كەيىن دە، بالالىق بالعىن كۇندەرىمىزدى اڭسايتىن شىعارمىز.
جۇماش ەڭلىك