ادال دوستىق
تاقىرىبى: ادال دوستىق
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ اراسىندا جاعىمدى قارىم - قاتىناس ورناتۋ، ءبىر - ءبىرىن سىيلاۋعا، ادال دوس بولۋعا جانە قورشاعان ورتامەن دوس بولۋعا ۇيرەتۋ، كوممۋنيكاتيۆتىك ءورىستى دامىتۋ.
مىندەتى: 1. ادام قارىم – قاتىناسىنداعى دوستىق ۇعىمى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ اراسىندا دوستىق سەزىمدەرىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ.
3. وقۋشىلاردى سىيلاستىققا، ادەپتىلىككە، شىنايىلىققا، ادالدىققا تاربيەلەۋ.
بارىسى:
ءى. سالەمدەسۋ.
وقۋشىلار حورمەن: ۇلكەنگە دە «ءسىز»،
كىشىگە دە «ءسىز».
بار ادامعا قۇرمەتپەن،
باس يەمىز ءبىز.
ءىى. شاتتىق شەڭبەرى.
- بالالار، ءبارىمىز شاتتىق شەڭبەرىنە جينالايىق. ەندى ءبىر - بىرىمىزگە بۇگىنگى كۇنىمىزدىڭ تاماشا وتۋىنە ارناپ جاقسى تىلەكتەر ايتايىق. (وقۋشىلار «دوسىممەن بىرگە» ويىنى ارقىلى ءبىر - بىرىنە بۇگىنگى كۇننىڭ كوڭىلدى وتۋىنە ارناعان تىلەكتەرىن ايتادى.)
ترەنينگ ەرەجەلەرىمەن تانىستىرۋ.
1. كەشىكپەۋ.
2. ءوز ۋاقىتىندا باستاۋ.
3. ءبىر - ءبىرىن سىيلاۋ.
4. ۇزاق ۋاقىت سويلەمەۋ.
5. كوڭىلدى بولۋ.
تانىسۋ ترەنينگى.
ءوز ەسىمىڭىزگە سىن ەسىم قوسىپ تانىسايىق.
ءىىى. كەل، ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك.
- ەندى، بالالار، مىنا ولەڭدى تىڭداپ كورەلىك.
دوس كوپ ەدى جۇرەتىن سىر اقتارىپ،
جاندارىنان تۇراتىن شۋاق تامىپ.
دومبىرامنىڭ ءۇنى دە ەستىلەدى،
دوستارىمنىڭ سىرلارى سياقتانىپ.
دوس جۇرەگى قاشاندا اڭساعانىم،
سولارمەنەن قوسىلىپ ءان سالامىن.
اق پەيىلدى اڭساعان دوستارىمدى،
قۋانىشپەن كۇلىمدەپ قارسى الامىن.
كوڭىل – داريا، تولقىعان اسىلدارىم،
سەندەر مەنىڭ جىلدارىم، عاسىرلارىم.
تىرشىلىكتىڭ تۇزدىعى – دوستىق ەكەن،
دوستارىمنان ەشتەڭە جاسىرمادىم.
شىن دوستىقتىڭ وتتارى جالىندايدى،
دوس قامالدار ەشقاشان الىنبايدى.
دوس كوڭىلدەر ەسەپكە باعىنبايدى،
دوس ۇرەكتەر وسەككە باعىنبايدى.
كۇن شىعادى دۇنيەنى نۇرلاندىرىپ،
دوستار ءانى وشپەيتىن ءبىر ماڭگىلىك.
دوس كوڭىلى سياقتى شاشىرايدى.
كۇننىڭ ءوزى كوكتەگى تۇرعان كۇلىپ.
1. دوستىق دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2. شىن دوستى قالاي بىلۋگە بولادى؟
3. «دوسى كوپتى جاۋ المايدى» دەگەن ءسوزدى تۇسىندىرىڭدەر؟
4. دوستارى كوپ بولۋ ءۇشىن ادام قانداي بولۋى قاجەت؟
IV. ماتىنمەن جۇمىس. ەكى دوس (ەل اۋزىنان)
ەرتەدە ەل اراسىندا جاۋگەرشىلىك ءجيى بولاتىن كەزدە قازاقتىڭ ەكى جاۋىنگەرى ءتوس قاعىسىپ دوس بولادى.
بىردە اسكەرلەر ءبىر وزەننىڭ بويىندا قوس تىگىپ دامىلداپتى. تۇتقيىلدان جاۋدىڭ قالىڭ قولى شابۋىل جاساپتى. مالدى ايداپ، مۇلىكتەرىن تيەپ كەتىپتى. قولعا تۇسكەن ازاماتتاردى ايداپ اكەتىپتى. الگى ەكى دوستىڭ بىرەۋى جاۋ قولىنا تۇسەدى. دوسىنىڭ قولعا ءتۇسىپ قالعانىن ەستىگەن ەكىنشى باتىر كۇزدىڭ قارا سۋىعىن ەلەمەستەن وزەندى مالتىپ ءوتىپ، جاۋ جاتقان جاعاعا كەلەدى. انتالاعان جاۋ اسكەرلەرى ونى تارپا باس سالادى. جاۋىنگەر ءوزىن قولباسىنا اپارۋىن وتىنەدى. الىپ كەلگەن سوڭ ول جاۋدىڭ قولباسىنا:
- مەن قولدارىڭا تۇسكەن ءبىر جاۋىنگەرگە قۇن تولەپ، ساتىپ الۋعا كەلدىم. مەنىڭ وعان ايىرباستاپ بەرەر مالىم - مۇلكىم جوق. ءبىر - اق نارسە بەرەمىن. ول - ءوزىمنىڭ ءومىرىم. دوسىمدى بوساتىڭدار، ول ءۇشىن مەنىڭ ءومىرىمدى الىڭدار، - دەيدى.
قولباسى ويلانىپ وتىرىپ، ونى سىناماق بولادى دا:
- جارايدى، مەن سەنى قىرشىنىڭنان قيماي - اق قويايىن. ماعان سول ءومىرىڭنىڭ ءبىر بولشەگىن عانا بەرسەڭ بولادى، - دەيدى.
- ول نە؟ – دەيدى دوسىن قۇتقارۋعا اسىققان جىگىت.
- ماعان سەنىڭ كوزدەرىڭ كەرەك؟ – دەيدى قولباسى، - ەكى كوزىڭدى ويىپ الامىن.
- ول دا بولسىن، كوزىمدى ال دا، دوسىمدى تەزىرەك بوسات، - دەيدى.
V. «دوستىق. بىرلىك.» ءۇيىن سالۋ.
- بالالار، ءبىزدىڭ ادال دوستارىمىز الدە دە كوپ بولۋ ءۇشىن، ۇلكەن ءۇي سالۋىمىز كەرەك. سول ۇلكەن ءۇيدى ءبارىمىز بىرگە سالىپ كورەيىك.
ماقال - ماتەلدەر
1. شىن دوس ءۇشىن قالايدا،
تىك قاتەرگە باسىڭدى.
ايىرا ءبىل الايدا،
دوسىڭمەنەن قاسىڭدى.
2. دوسى جوقپەن سىرلاس،
دوسى كوپپەن سىيلاس.
3. دوسىڭ مىڭ بولسا دا – از،
دۇشپانىڭ بىرەۋ بولسا دا – كوپ.
4. دوسىڭمەنەن دوس بولعانعا شاتتان
دۇشپانىڭمەن دوس بولعاننان ساقتان.
5. اقىلسىز دوستان، اقىلدى دۇشپان ارتىق.
6. دوس باسقا قارايدى،
دۇشپان اياققا قارايدى.
7. ورگە جۇزگەن ونەگەلى ىسىڭمەن،
ادال دوس تاپ تەڭ قۇربىڭنىڭ ىشىنەن.
VI. تىنىشتىق ءساتى.
- بالالار، ورىندارىڭىزعا ەمىن - ەركىن جايعاسا وتىرىڭىزدار. ەندى كوزىمىزدى جۇمىپ، اركىم ءوزىنىڭ دوسى، ونىڭ جالقى قاسيەتتەرى تۋرالى ويلايمىز. (2 - 3 سەكۋند)
- بالالار، دوستارىمىزدى ويلاپ بولساق، كوزىمىزدى اشايىق. پاراققا اتى - ءجونىمىزدى جازىپ، ويلاعان دوسىمىزدىڭ ەسىمىن جازايىق.
ادال دوستىق جۇكتەۋ
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ اراسىندا جاعىمدى قارىم - قاتىناس ورناتۋ، ءبىر - ءبىرىن سىيلاۋعا، ادال دوس بولۋعا جانە قورشاعان ورتامەن دوس بولۋعا ۇيرەتۋ، كوممۋنيكاتيۆتىك ءورىستى دامىتۋ.
مىندەتى: 1. ادام قارىم – قاتىناسىنداعى دوستىق ۇعىمى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ اراسىندا دوستىق سەزىمدەرىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ.
3. وقۋشىلاردى سىيلاستىققا، ادەپتىلىككە، شىنايىلىققا، ادالدىققا تاربيەلەۋ.
بارىسى:
ءى. سالەمدەسۋ.
وقۋشىلار حورمەن: ۇلكەنگە دە «ءسىز»،
كىشىگە دە «ءسىز».
بار ادامعا قۇرمەتپەن،
باس يەمىز ءبىز.
ءىى. شاتتىق شەڭبەرى.
- بالالار، ءبارىمىز شاتتىق شەڭبەرىنە جينالايىق. ەندى ءبىر - بىرىمىزگە بۇگىنگى كۇنىمىزدىڭ تاماشا وتۋىنە ارناپ جاقسى تىلەكتەر ايتايىق. (وقۋشىلار «دوسىممەن بىرگە» ويىنى ارقىلى ءبىر - بىرىنە بۇگىنگى كۇننىڭ كوڭىلدى وتۋىنە ارناعان تىلەكتەرىن ايتادى.)
ترەنينگ ەرەجەلەرىمەن تانىستىرۋ.
1. كەشىكپەۋ.
2. ءوز ۋاقىتىندا باستاۋ.
3. ءبىر - ءبىرىن سىيلاۋ.
4. ۇزاق ۋاقىت سويلەمەۋ.
5. كوڭىلدى بولۋ.
تانىسۋ ترەنينگى.
ءوز ەسىمىڭىزگە سىن ەسىم قوسىپ تانىسايىق.
ءىىى. كەل، ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك.
- ەندى، بالالار، مىنا ولەڭدى تىڭداپ كورەلىك.
دوس كوپ ەدى جۇرەتىن سىر اقتارىپ،
جاندارىنان تۇراتىن شۋاق تامىپ.
دومبىرامنىڭ ءۇنى دە ەستىلەدى،
دوستارىمنىڭ سىرلارى سياقتانىپ.
دوس جۇرەگى قاشاندا اڭساعانىم،
سولارمەنەن قوسىلىپ ءان سالامىن.
اق پەيىلدى اڭساعان دوستارىمدى،
قۋانىشپەن كۇلىمدەپ قارسى الامىن.
كوڭىل – داريا، تولقىعان اسىلدارىم،
سەندەر مەنىڭ جىلدارىم، عاسىرلارىم.
تىرشىلىكتىڭ تۇزدىعى – دوستىق ەكەن،
دوستارىمنان ەشتەڭە جاسىرمادىم.
شىن دوستىقتىڭ وتتارى جالىندايدى،
دوس قامالدار ەشقاشان الىنبايدى.
دوس كوڭىلدەر ەسەپكە باعىنبايدى،
دوس ۇرەكتەر وسەككە باعىنبايدى.
كۇن شىعادى دۇنيەنى نۇرلاندىرىپ،
دوستار ءانى وشپەيتىن ءبىر ماڭگىلىك.
دوس كوڭىلى سياقتى شاشىرايدى.
كۇننىڭ ءوزى كوكتەگى تۇرعان كۇلىپ.
1. دوستىق دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2. شىن دوستى قالاي بىلۋگە بولادى؟
3. «دوسى كوپتى جاۋ المايدى» دەگەن ءسوزدى تۇسىندىرىڭدەر؟
4. دوستارى كوپ بولۋ ءۇشىن ادام قانداي بولۋى قاجەت؟
IV. ماتىنمەن جۇمىس. ەكى دوس (ەل اۋزىنان)
ەرتەدە ەل اراسىندا جاۋگەرشىلىك ءجيى بولاتىن كەزدە قازاقتىڭ ەكى جاۋىنگەرى ءتوس قاعىسىپ دوس بولادى.
بىردە اسكەرلەر ءبىر وزەننىڭ بويىندا قوس تىگىپ دامىلداپتى. تۇتقيىلدان جاۋدىڭ قالىڭ قولى شابۋىل جاساپتى. مالدى ايداپ، مۇلىكتەرىن تيەپ كەتىپتى. قولعا تۇسكەن ازاماتتاردى ايداپ اكەتىپتى. الگى ەكى دوستىڭ بىرەۋى جاۋ قولىنا تۇسەدى. دوسىنىڭ قولعا ءتۇسىپ قالعانىن ەستىگەن ەكىنشى باتىر كۇزدىڭ قارا سۋىعىن ەلەمەستەن وزەندى مالتىپ ءوتىپ، جاۋ جاتقان جاعاعا كەلەدى. انتالاعان جاۋ اسكەرلەرى ونى تارپا باس سالادى. جاۋىنگەر ءوزىن قولباسىنا اپارۋىن وتىنەدى. الىپ كەلگەن سوڭ ول جاۋدىڭ قولباسىنا:
- مەن قولدارىڭا تۇسكەن ءبىر جاۋىنگەرگە قۇن تولەپ، ساتىپ الۋعا كەلدىم. مەنىڭ وعان ايىرباستاپ بەرەر مالىم - مۇلكىم جوق. ءبىر - اق نارسە بەرەمىن. ول - ءوزىمنىڭ ءومىرىم. دوسىمدى بوساتىڭدار، ول ءۇشىن مەنىڭ ءومىرىمدى الىڭدار، - دەيدى.
قولباسى ويلانىپ وتىرىپ، ونى سىناماق بولادى دا:
- جارايدى، مەن سەنى قىرشىنىڭنان قيماي - اق قويايىن. ماعان سول ءومىرىڭنىڭ ءبىر بولشەگىن عانا بەرسەڭ بولادى، - دەيدى.
- ول نە؟ – دەيدى دوسىن قۇتقارۋعا اسىققان جىگىت.
- ماعان سەنىڭ كوزدەرىڭ كەرەك؟ – دەيدى قولباسى، - ەكى كوزىڭدى ويىپ الامىن.
- ول دا بولسىن، كوزىمدى ال دا، دوسىمدى تەزىرەك بوسات، - دەيدى.
V. «دوستىق. بىرلىك.» ءۇيىن سالۋ.
- بالالار، ءبىزدىڭ ادال دوستارىمىز الدە دە كوپ بولۋ ءۇشىن، ۇلكەن ءۇي سالۋىمىز كەرەك. سول ۇلكەن ءۇيدى ءبارىمىز بىرگە سالىپ كورەيىك.
ماقال - ماتەلدەر
1. شىن دوس ءۇشىن قالايدا،
تىك قاتەرگە باسىڭدى.
ايىرا ءبىل الايدا،
دوسىڭمەنەن قاسىڭدى.
2. دوسى جوقپەن سىرلاس،
دوسى كوپپەن سىيلاس.
3. دوسىڭ مىڭ بولسا دا – از،
دۇشپانىڭ بىرەۋ بولسا دا – كوپ.
4. دوسىڭمەنەن دوس بولعانعا شاتتان
دۇشپانىڭمەن دوس بولعاننان ساقتان.
5. اقىلسىز دوستان، اقىلدى دۇشپان ارتىق.
6. دوس باسقا قارايدى،
دۇشپان اياققا قارايدى.
7. ورگە جۇزگەن ونەگەلى ىسىڭمەن،
ادال دوس تاپ تەڭ قۇربىڭنىڭ ىشىنەن.
VI. تىنىشتىق ءساتى.
- بالالار، ورىندارىڭىزعا ەمىن - ەركىن جايعاسا وتىرىڭىزدار. ەندى كوزىمىزدى جۇمىپ، اركىم ءوزىنىڭ دوسى، ونىڭ جالقى قاسيەتتەرى تۋرالى ويلايمىز. (2 - 3 سەكۋند)
- بالالار، دوستارىمىزدى ويلاپ بولساق، كوزىمىزدى اشايىق. پاراققا اتى - ءجونىمىزدى جازىپ، ويلاعان دوسىمىزدىڭ ەسىمىن جازايىق.
ادال دوستىق جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: سىيلاستىققا سەبەپ كوپ. تۋعان – تۋىسقاندار.
