اعاش ات
بۇل — سابىردىڭ اپاسىنا ەرىپ كەپ، الماتىنى العاش رەت كورۋى ەدى. قالا وعان كەرەمەت ۇنادى. اسىرەسە الاتاۋعا تاڭ قالدى. ۇشار باسى اق كورپە — اق قار؛ ەتەگى گۇل، كوك جاسىل تال، كوكتەم. ءبىر وزىندە ءبىر جىلدىڭ ەكى ماۋسىمىنىڭ بەلگىسى بار. الىپ شىڭدارى قۇددى اسپاندى سۇيەپ تۇرعان سەكىلدى. ايتپەسە اسپان قۇلاپ كەتەتىندەي.
قالانىڭ اۋا-رايى تاماشا. كۇن ىسىپ-شىجي باستاسا، تاۋدان لەكىلدەپ سامال ەسەدى. قالا سەرگىپ، جەلپىنىپ قالادى. اۋىق-اۋىق سىركىرەپ جاڭبىر جاۋادى. كوشەلەردىڭ شاڭى باسىلادى. ۇيلەر مەن اعاشتار سۋعا شومىلىپ شىققانداي تاپ-تازا بولادى.
الاڭداردا شاتتانعان بالاشا فونتاندار اتقىلايدى.
قايدا قاراساڭ دا گۇلزارلار.
حايۋاناتتار پاركى وزىنشە ءبىر عاجايىپ الەم! ءۇندى ءپىلى، افريكا قولتىراۋىنى، جۇڭگو پيتونى، تاۋداي بەگەموت، شومبال ءمۇيىزتۇمسىق — ءبارى بار. قۇيرىعى مىڭ سان بوياۋ-ورنەككە تولى تا ۋىس. تۇيەقۇس.
ال سيرك دەگەنىڭ ويىن-ساۋىقتىڭ بازارى. الەم-جالەم كيىنگەن كلوۋندار بالالاردىڭ ىشەك-سىلەسىن قاتىرادى. ەبەدەيسىز ايۋلار مايىسا بي بيلەيدى. بەت-اۋزى قيمىش-قيمىش مايمىلدار كۇمبەز استىندا الدەبىر ارقانعا جابىسىپ الىپ شىرق ۇيىرىلەدى.
ويىنشىق دۇكەنى. ىزدەگەن ويىنشىعىڭنىڭ ءبارى تابىلادى.
الما، شيە، المۇرت دەگەنىڭ ءار ءۇيدىڭ الدىندا ءوسىپ تۇر.
قالانى قاق جارىپ كۇركىرەپ تاۋ وزەنى اعىپ جاتىر.
اياقتى اتتاپ باسساڭ — بالمۇزداق. بۇرىش-بۇرىشتا مۇزداي شىرىن سۋ.
ايگىلى مەدەۋ. كوكتوبە، وعان ۇشىپ اپاراتىن «سيقىرلى قوبدي »...
سابىر جەڭىل ءبىر كۇرسىندى. بۇگىن قالانى ارمانسىز ارالاعان-دى. اۆتوبۋسقا دا، ترامۆايعا دا ءمىندى. تالاي جەر جاياۋ دا ءجۇردى. ابدەن شارشاعان سەكىلدى ەدى. ءبىراق، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعى بولسا دا، جۋىق ارادا كىرپىگى ىلىنبەدى. كوڭىلى الدەنەگە مازاسىز. جانىندا جاتقان ماراتقا (مارات — قالاداعى ناعاشى اعاسىنىڭ بالاسى) كوز قيىعىن سالىپ: «قانداي باقىتتى، عاجاپ، ەرتەگى جەردە تۇرادى، ءسىرا، ەش ارمانى جوق شىعار...» — دەپ كۇبىر لەدى ىشىنەن. وسىلاي ويلاۋى مۇڭ ەكەن، وز-وزىنەن ءبىر ءتۇرلى قۇلازىپ كەتتى. قيىر شالعايداعى تۋعان اۋىلىن كوز الدىنا ەلەستەتتى: ماڭ دالا، اينالا وركەش-وركەش قۇم توبەلەر. جازدا — داۋىل، قۇيىن؛ قىستا — بوران. مۇنداعىداي گۇلزارلار جوق. تىربيعان ادىراسپان، جۋسان. جاسىل جەلەكتى تالدىڭ ورنىنا جاپىراعى شيدەي سەكسەۋىل، ساسىق جىڭعىل. سارقىراعان تاۋ وزەنى قايدا — سۋ اتاۋلىدان جالعىز بۇلاق قانا بار... مىناۋ قالامەن سالىستىرىپ ءسوز ەتۋگە تۇرمايدى ەكەن-اۋ...
وسى ءسات مارات:
— سابىر، ۇيىقتا پ قالعان جوقسىڭ با؟ — دەدى.
— جوق.
— قىزىق ءبىر اڭگىمە ايتشى.
— نە ايتايىن...
سابىردىڭ اڭگىمە ايتۋعا زاۋقى سوقپادى. ءبىراق مارات ءوتىنىپ قويمادى.
— قىزىق بىردەڭە... مارات پەن سابىر العاشقىدا ءبىرىن-بىرى شامالى توسىرقاپ، جاتىرقاعانىمەن، كوپ ۇزاماي جاپ-جاقسى ءتىل تابىسىپ كەتتى. بىر-ەكى رەت باستارى پىسپەي، توبەلەسىپ تە الدى. ارتىنان تاتۋلاستى. بالمۇزداققا تويدىردى. كينوعاا پاردى. سيركتى كورسەتتى...
— وتكەندە اۋىلدا ۇلكەن ءبىر توي بولدى، — دەپ باستادى اڭگىمەسىن سابىر.
— بايگەگە ەلۋ ات قوسىلدى. مەن تورىمەن شاپتىم. باسىما اپامنىڭ اق شىت ورامالىن شارت بايلاپ الدىم. تورەشى ءبارىمىزدى تاقىرعا قاتار-قاتار تۇرعىزدى دا: «ال جولدارىڭ بولسىن!» — دەدى. ءسويتتى دە شەتكى ەكى اتتىڭ ساۋىرىنان قامشىمەن تارتىپ-تارتىپ جىبەردى. تىپ-تىنىش دالا كەۋدەسىنە جان ءبىتىپ، دۇبىرلەدى دە كەتتى. ەلۋ ات ءبىرىن-بىرى ومىراۋلاپ، ساتىر-سۇتىر شابا جونەلدى. اسپاندى كوگالا شاڭ كومدى. اۋەلگىدە بارلىق ات قارايلاس وتىردىق، توبىمىز ونشا جازىلمادى. سوسىن بىرتە-بىرتە تارالىپ، جۇيرىكتەر سۋىرىلىپ العا شىقتى. تاستاقتا اتتاردىڭ تۇياقتارىنان جىلت-جىلت وت كورىنەدى. ءبىزدىڭ تورى اقىلدى عوي، كوزى شاڭعا كومىلمەس ءۇشىن توپتان سىتىلىپ، موينىن جەل جاققا بۇردى. جۇگەندى قارش-قارش شاينايدى. ەن دالادا دەلەبەمىز قوزىپ، قيقۋلاپ كەلەمىز. جۇيرىك اتتار كوپ. اتشابار بالالاردىڭ ءبارىنىڭ ءۇمىتى — قاراقشىعا ءبىرىنشى بوپ جەتۋ. كوڭىلىمىزدە ءۇمىت تە، كۇدىك تە بار. جول ۇزاق — جيىرما بەس شاقىرىم. ءبىراز اتتار بارلىعىپ، شاڭ جۇتىپ، شارشاپ، قارايىپ توبە-توبەنىڭ استىن دا قالدى.
قايتاردا ءۇش ات قاتار شاپتىق. مەن تورىنى بارىنشا جىبەرمەدىم. تىزگىندى تارتا بەردىم. ءالى جول ۇزاق. ويىم — بوسقا شارشاتپاۋ. اۋىلعا بەس-التى شاقىرىم قالعاندا قامشى باسارمىن دەدىم. الدىڭعى ەكى اتتىڭ ۇستىندەگى بالا وزدەرىنشە ءماز. ءسىرا، ەندى مەنى ىلەسە المايدى دەپ ويلاسا كەرەك. «كورسەتەرمىن، بالەم!» — دەپ كىجىندىم ىشىمنەن. تورىعا سەنىمىم كۇشتى. ءبىر كەزدە اقسۋاتتىڭ بۇلاعىنا تابان ىلىكتىرگەسىن، كيتىڭ اۋانىن بۇزىپ، تورىنى بارىنشا جىبەردىم. تورى دا ازەر شىداپ كەلە جاتىر ەكەن، جۇلدىزداي اقتى. تىمىق اۋا قۇيىنشا قۇتىرىپ، الدىمنان گۋلەپ جەل سوقتى. اتتىڭ جالىنا جەلىمشە جابىسىپ جاتىپ الدىم. تاقىمىمدى قاتتى قىسىپ، تىزگىننەن تاس قىپ ۇستادىم. قولىم قارىسىپ قالعان سەكىلدى. كوزىمنەن جاس پارلادى. انە-مىنە دەگەنشە الگىندەگى ەكى اتتىڭ جانىنان قيقۋلاپ، زىمىراپ وتە شىقتىم. سودان قاراقشىعا، سورەگە جەتكەنىمدى ءبىر-اق ءبىلدىم...
جۇرت: «سارىبۇلاق! سارىبۇلاق!» — دەپ ايقايلاپ جاتىر. سارىبۇلاق — ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ اتى. ءسويتىپ تورى ات ەكەۋىمىز اۋىلدىڭ اتىن شىعاردىق.
مارات جاڭا عانا، «ءيا»، «سوسىن» دەپ اۋىق-اۋىق ماقۇلداپ، سابىردىڭ اڭگىمەسىن ىنتىعا تىڭداپ جاتقان-دى. كەنەت تىم-تىرىس بولا قالدى. سابىر:
— مارات، تىڭداپ جاتىرسىڭ با؟ — دەدى.
مارات ۇندەمەدى. تىم-تىرىس. سابىر كوپشىكتەن باسىن كوتەرىپ، ونىڭ بەتىنە ءۇڭىلدى: ايلى ءتۇن ەدى، بولمە سۇتتەي جارىق، ماراتتىڭ كوزىنەن سىزدىقتاپ جاس اعىپ جاتقانىن كوردى.
— نە بولدى، ءبىر جەرىڭ اۋىردى ما؟
— جوق.
— ەندى نە؟ نەگە جىلاپ جاتىرسىڭ؟
مارات پىرس-پىرس ەتىپ، ءسوزىن ءۇزىپ-ۇزىپ:
— ال مەن... بولسام... جازداي اعاش اتپەن... بولمەدە عانا... شاپقىلاپ... ءجۇر... ءجۇردىم... — دەدى.
سابىر نە دەپ جۇباتارىن بىلمەدى...
You Might Also Like
-
تاۋدا وتكىزگەن ءۇش كۇندىك دەمالىسىنان كەيىن تاڭسارىدە ۆەناعا كەلىپ جەتكەن بەلگىلى بەللەتريست ر.، ۆوكزالدا گازەت ساتىپ الىپ تۇرىپ، ونىڭ شىققان كۇنىن كوزى شالعاندا بۇگىن ءوزىنىڭ تۋعان كۇنى ەكەنى ەسىنە ...
